Việc Hoa Kỳ sẽ tái phối trí quân lực trên mặt địa cầu không là một quyết định mới lạ. Lỗi lầm của Bush là loan tin đó, vào lúc này…
Hôm Thứ Ba, Tổng thống George W. Bush đã chọn diễn đàn của các cựu chiến binh để loan tin chính quyền ông đang nghiên cứu kế hoạch tái phối trí lại quân lực. Trong vòng 10 năm tới, khoảng 60 đến 70 ngàn binh lính Mỹ sẽ triệt thoái khỏi các căn cứ quân sự Âu châu và Á châu. Quyết định này vừa được loan, ông lập tức bị đả kích rằng đấy là một tính toán chính trị trong mùa bầu cử. Lời đả kích đó sai mà đúng.
Sai là vì ngay từ khi nhậm chức, Bush đã nói rõ quan điểm của mình về quốc phòng và đề cử Donald Rumsfeld làm Tổng trưởng Quốc phòng để tiến hành việc chuyển hóa quân lực theo hình thái chiến tranh mới. Việc chuyển hóa đó đã được tiến hành, dù có chậm trễ hoặc bị che giấu bởi cuộc chiến chống khủng bố. Không ai khác hơn là chính các giới chức Quốc phòng đã nói ra điều đó, nhiều lần, trên nhiều diễn đàn quốc tế. Lần cuối là cách đây hai tháng, tại Á châu, và người trình bày quan điểm ấy chính là Rumsfeld.
Suốt nửa thế kỷ chiến tranh lạnh, Hoa Kỳ xây dựng chiến pháp và bộ máy quân sự căn cứ trên mối nguy xuất phát từ đối thủ đáng ngại nhất, là Liên xô và khối cộng sản. Vì vậy, Hoa Kỳ phóng sức mạnh quân sự ra toàn cầu, qua các căn cứ và hải đội hùng hậu, cùng nhắm vào một mục tiêu là ngăn ngừa một vụ tấn công từ Liên xô hay các chư hầu xã hội chủ nghĩa. Từ chiến pháp đó, Hoa Kỳ phải có đối sách ngoại giao thích ứng với các nước đồng minh. Chiến tranh lạnh kết thúc đã hơn một chục năm mà Hoa Kỳ vẫn duy trì hệ thống phòng thủ cũ, khi tình hình bạn thù đã thay đổi, đồng minh nay hết đồng thuận, kẻ thù Liên xô thì nay trở thành thân hữu.
Ngược lại, Hoa Kỳ đang gặp một loại kẻ thù mới, phi quốc gia, phi quy ước, có thể tấn công từ mọi nơi, bằng những võ khí độc hại nhất. Đó là khủng bố của các lực lượng Hồi giáo cực đoan. Quân đội to lớn dềnh dang của Mỹ không có khả năng đối phó với loại kẻ thù ấy. Đồng thời, tiến bộ về khoa học chiến tranh cũng khiến Hoa Kỳ không cần hỏa lực hùng hậu, lấy lượng làm phẩm. Võ khí của Mỹ ngày nay có độ chính xác rất cao và khả năng can thiệp rất nhanh. Hoa Kỳ không cần các căn cứ quy mô mà cần loại căn cứ nhẹ, làm tiền trạm để kịp thời xung trận, và cần rất nhiều đơn vị biệt kích hơn là các sư đoàn đánh trận địa chiến. Nôm na, Hoa Kỳ cần tinh binh và dùng siêu kỹ thuật để giải quyết nhu cầu phòng thủ "toàn phương vị", từ mọi phía.
Donald Rumsfeld và bộ tham mưu của ông đã nói đến điều đó và thực tế vẫn chuẩn bị việc đó, dù cục diện có thay đổi và bị trì hoãn vì vụ 9/11 và cuộc chiến Iraq.
Một lý do chính trị phụ trội khiến Hoa Kỳ càng phải xúc tiến kế hoạch tái phối trí này. Đó là tình nghĩa đồng minh nay đã thay đổi. Các nước Âu châu, kể cả Đức và nhất là Đức, không sợ bị Liên xô tấn công nữa nên muốn nổi lên cạnh tranh ảnh hưởng với Mỹ và không che giấu thái độ chống Mỹ. Hoa Kỳ không được sử dụng các căn cứ quân sự tại Đức để can thiệp vào Trung Đông hay Trung Á. Toàn cõi Âu châu, binh lực của các đồng minh Tây Âu không có khả năng can thiệp toàn cầu, chỉ có chừng 3% là có thể tác chiến ngoài lãnh thổ. Vì vậy, tại Bosnia, Kosovo (thời Clinton) hay Afghanistan và Iraq (thời nay), Hoa Kỳ vẫn cáng đáng tới 90% chiến phí, dù là dưới màu cờ Liên hiệp quốc hay Minh ước NATO. Đã là chủ chi mà Mỹ vẫn bị công kích là ưa can thiệp đơn phương. John Kerry ngớ ngẩn khi không thấy vậy và đả kích chính quyền của mình. Ông ta trúng cử thì cũng gặp vấn đề tương tự, với thế yếu hơn vì dựa vào đồng minh Âu châu để thắng cử ở nhà.
Tại Á châu, Nam Hàn cũng có thay đổi. Chính quyền đương nhiệm tìm cách thỏa hiệp với miền Bắc, theo "Nhật quang chính sách" của nguyên Tổng thống Kim Đại Trung và đôi khi khai thác lập trường chống Mỹ để lấy lòng dân. Nói chung, Hoa Kỳ căng mỏng quân lực để bảo vệ loại đồng minh bất nhất ấy mà không có khả năng sử dụng quân đội vào mục tiêu diệt trừ khủng bố.
Vì vậy, việc tái phối trí lại quân lực và duyệt xét đối sách ngoại giao căn cứ trên cục diện mới là điều tất yếu, cho cả hai đảng. Và việc đó đòi hỏi nhiều năm mới hoàn thành, sau nhiều giai đoạn thương thảo, tổ chức và thử nghiệm. Việc đó sẽ còn phải tiếp tục sau khi Bush đã hết nhiệm kỳ hai.
Nếu vậy, vì sao việc ông ta tuyên bố ra điều đó lại là sai lầm" Hoặc ngược lại, vì sao phe Dân chủ đả kích ông lại là đúng"
Vì thời điểm và địa điểm tuyên bố của Bush. Người ta cho là qua các cựu chiến binh, ông muốn làm quà cho quân đội bằng lời hứa hẹn là binh lính Mỹ sẽ sớm về nhà đoàn tụ với gia đình. Chuyện đó phải nhiều năm nữa mới có. Lời phê phán này không sai: Bush chọn sai chỗ để loan tin.
Ông càng sai lầm khi trong nội bộ đang có tranh luận, hoặc mâu thuẫn lẫn phá hoại. Phe Quốc phòng của Rumsfeld ( và cả các lý thuyết gia loại "tân bảo thủ") chủ trương Mỹ chỉ dùng quân đội khi quyền lợi đòi hỏi, và đã lâm chiến là phải thủ thắng, vào cho nhanh và rút cho lẹ để còn đối phó với nguy cơ khác. Tại Iraq, sự thể xảy ra khác hẳn: quân đội Mỹ đã vào rất nhanh, thắng rất lẹ và các đơn vị tinh binh nay đang canh gác cầu đường chợ búa để xây dựng dân chủ cho Iraq. Hoàn toàn ngược với chủ trương chuyển hóa quân lực của Rumsfeld. Và bộ Quốc phòng hiện đang lãnh trách nhiệm nặng về những gì xảy ra tại Iraq. Trách nhiệm thất bại đó, cả bên Ngoại giao lẫn tình báo CIA đều phải chia sẻ. Trên cùng là trách nhiệm của Bush và ban tham mưu về an ninh đối ngoại của ông.
Vào đúng hoàn cảnh trớ trêu ấy, Bush lại loan tin sẽ tái phối trí quân đội. Việc đó chả giúp ích gì cho vụ Iraq ngay trước mắt mà còn gây hiểu lầm là ông nói chuyện làm quà trong mùa tranh cử. Đáng lẽ, ông nên để chính Rumsfeld loan báo trước trên các diễn đàn thuần túy quân sự, phần ông, ông sẽ xác nhận trong bài diễn văn chính thức tại Đại hội đảng khi vạch ra một chiến lược lâu dài và toàn diện cho Hoa Kỳ. Bush sai lầm, cố vấn chính trị Karl Rove sai lầm, ban tranh cử của ông sai lầm.
Dù sao, biến cố đó cho thấy là quan điểm của Rumsfeld đang thắng thế trong nội các Bush. Một điều an ủi thật mong manh cho người lãnh đạo quân đội.
Hôm Thứ Ba, Tổng thống George W. Bush đã chọn diễn đàn của các cựu chiến binh để loan tin chính quyền ông đang nghiên cứu kế hoạch tái phối trí lại quân lực. Trong vòng 10 năm tới, khoảng 60 đến 70 ngàn binh lính Mỹ sẽ triệt thoái khỏi các căn cứ quân sự Âu châu và Á châu. Quyết định này vừa được loan, ông lập tức bị đả kích rằng đấy là một tính toán chính trị trong mùa bầu cử. Lời đả kích đó sai mà đúng.
Sai là vì ngay từ khi nhậm chức, Bush đã nói rõ quan điểm của mình về quốc phòng và đề cử Donald Rumsfeld làm Tổng trưởng Quốc phòng để tiến hành việc chuyển hóa quân lực theo hình thái chiến tranh mới. Việc chuyển hóa đó đã được tiến hành, dù có chậm trễ hoặc bị che giấu bởi cuộc chiến chống khủng bố. Không ai khác hơn là chính các giới chức Quốc phòng đã nói ra điều đó, nhiều lần, trên nhiều diễn đàn quốc tế. Lần cuối là cách đây hai tháng, tại Á châu, và người trình bày quan điểm ấy chính là Rumsfeld.
Suốt nửa thế kỷ chiến tranh lạnh, Hoa Kỳ xây dựng chiến pháp và bộ máy quân sự căn cứ trên mối nguy xuất phát từ đối thủ đáng ngại nhất, là Liên xô và khối cộng sản. Vì vậy, Hoa Kỳ phóng sức mạnh quân sự ra toàn cầu, qua các căn cứ và hải đội hùng hậu, cùng nhắm vào một mục tiêu là ngăn ngừa một vụ tấn công từ Liên xô hay các chư hầu xã hội chủ nghĩa. Từ chiến pháp đó, Hoa Kỳ phải có đối sách ngoại giao thích ứng với các nước đồng minh. Chiến tranh lạnh kết thúc đã hơn một chục năm mà Hoa Kỳ vẫn duy trì hệ thống phòng thủ cũ, khi tình hình bạn thù đã thay đổi, đồng minh nay hết đồng thuận, kẻ thù Liên xô thì nay trở thành thân hữu.
Ngược lại, Hoa Kỳ đang gặp một loại kẻ thù mới, phi quốc gia, phi quy ước, có thể tấn công từ mọi nơi, bằng những võ khí độc hại nhất. Đó là khủng bố của các lực lượng Hồi giáo cực đoan. Quân đội to lớn dềnh dang của Mỹ không có khả năng đối phó với loại kẻ thù ấy. Đồng thời, tiến bộ về khoa học chiến tranh cũng khiến Hoa Kỳ không cần hỏa lực hùng hậu, lấy lượng làm phẩm. Võ khí của Mỹ ngày nay có độ chính xác rất cao và khả năng can thiệp rất nhanh. Hoa Kỳ không cần các căn cứ quy mô mà cần loại căn cứ nhẹ, làm tiền trạm để kịp thời xung trận, và cần rất nhiều đơn vị biệt kích hơn là các sư đoàn đánh trận địa chiến. Nôm na, Hoa Kỳ cần tinh binh và dùng siêu kỹ thuật để giải quyết nhu cầu phòng thủ "toàn phương vị", từ mọi phía.
Donald Rumsfeld và bộ tham mưu của ông đã nói đến điều đó và thực tế vẫn chuẩn bị việc đó, dù cục diện có thay đổi và bị trì hoãn vì vụ 9/11 và cuộc chiến Iraq.
Một lý do chính trị phụ trội khiến Hoa Kỳ càng phải xúc tiến kế hoạch tái phối trí này. Đó là tình nghĩa đồng minh nay đã thay đổi. Các nước Âu châu, kể cả Đức và nhất là Đức, không sợ bị Liên xô tấn công nữa nên muốn nổi lên cạnh tranh ảnh hưởng với Mỹ và không che giấu thái độ chống Mỹ. Hoa Kỳ không được sử dụng các căn cứ quân sự tại Đức để can thiệp vào Trung Đông hay Trung Á. Toàn cõi Âu châu, binh lực của các đồng minh Tây Âu không có khả năng can thiệp toàn cầu, chỉ có chừng 3% là có thể tác chiến ngoài lãnh thổ. Vì vậy, tại Bosnia, Kosovo (thời Clinton) hay Afghanistan và Iraq (thời nay), Hoa Kỳ vẫn cáng đáng tới 90% chiến phí, dù là dưới màu cờ Liên hiệp quốc hay Minh ước NATO. Đã là chủ chi mà Mỹ vẫn bị công kích là ưa can thiệp đơn phương. John Kerry ngớ ngẩn khi không thấy vậy và đả kích chính quyền của mình. Ông ta trúng cử thì cũng gặp vấn đề tương tự, với thế yếu hơn vì dựa vào đồng minh Âu châu để thắng cử ở nhà.
Tại Á châu, Nam Hàn cũng có thay đổi. Chính quyền đương nhiệm tìm cách thỏa hiệp với miền Bắc, theo "Nhật quang chính sách" của nguyên Tổng thống Kim Đại Trung và đôi khi khai thác lập trường chống Mỹ để lấy lòng dân. Nói chung, Hoa Kỳ căng mỏng quân lực để bảo vệ loại đồng minh bất nhất ấy mà không có khả năng sử dụng quân đội vào mục tiêu diệt trừ khủng bố.
Vì vậy, việc tái phối trí lại quân lực và duyệt xét đối sách ngoại giao căn cứ trên cục diện mới là điều tất yếu, cho cả hai đảng. Và việc đó đòi hỏi nhiều năm mới hoàn thành, sau nhiều giai đoạn thương thảo, tổ chức và thử nghiệm. Việc đó sẽ còn phải tiếp tục sau khi Bush đã hết nhiệm kỳ hai.
Nếu vậy, vì sao việc ông ta tuyên bố ra điều đó lại là sai lầm" Hoặc ngược lại, vì sao phe Dân chủ đả kích ông lại là đúng"
Vì thời điểm và địa điểm tuyên bố của Bush. Người ta cho là qua các cựu chiến binh, ông muốn làm quà cho quân đội bằng lời hứa hẹn là binh lính Mỹ sẽ sớm về nhà đoàn tụ với gia đình. Chuyện đó phải nhiều năm nữa mới có. Lời phê phán này không sai: Bush chọn sai chỗ để loan tin.
Ông càng sai lầm khi trong nội bộ đang có tranh luận, hoặc mâu thuẫn lẫn phá hoại. Phe Quốc phòng của Rumsfeld ( và cả các lý thuyết gia loại "tân bảo thủ") chủ trương Mỹ chỉ dùng quân đội khi quyền lợi đòi hỏi, và đã lâm chiến là phải thủ thắng, vào cho nhanh và rút cho lẹ để còn đối phó với nguy cơ khác. Tại Iraq, sự thể xảy ra khác hẳn: quân đội Mỹ đã vào rất nhanh, thắng rất lẹ và các đơn vị tinh binh nay đang canh gác cầu đường chợ búa để xây dựng dân chủ cho Iraq. Hoàn toàn ngược với chủ trương chuyển hóa quân lực của Rumsfeld. Và bộ Quốc phòng hiện đang lãnh trách nhiệm nặng về những gì xảy ra tại Iraq. Trách nhiệm thất bại đó, cả bên Ngoại giao lẫn tình báo CIA đều phải chia sẻ. Trên cùng là trách nhiệm của Bush và ban tham mưu về an ninh đối ngoại của ông.
Vào đúng hoàn cảnh trớ trêu ấy, Bush lại loan tin sẽ tái phối trí quân đội. Việc đó chả giúp ích gì cho vụ Iraq ngay trước mắt mà còn gây hiểu lầm là ông nói chuyện làm quà trong mùa tranh cử. Đáng lẽ, ông nên để chính Rumsfeld loan báo trước trên các diễn đàn thuần túy quân sự, phần ông, ông sẽ xác nhận trong bài diễn văn chính thức tại Đại hội đảng khi vạch ra một chiến lược lâu dài và toàn diện cho Hoa Kỳ. Bush sai lầm, cố vấn chính trị Karl Rove sai lầm, ban tranh cử của ông sai lầm.
Dù sao, biến cố đó cho thấy là quan điểm của Rumsfeld đang thắng thế trong nội các Bush. Một điều an ủi thật mong manh cho người lãnh đạo quân đội.
Gửi ý kiến của bạn
