Bạn,
Trong số các làng nghề cổ truyền tại miền Trung, có làng điêu khắc đá Non Nước nằm bên con sông Cổ Cò trên đường từ Đà Nẵng đi Hội An có tuổi đã non 400 năm. Nghề điêu khắc đá từng vinh danh trong quá khứ, và từ ngày làn sóng du lịch tràn qua, nó đã mang lại cho người dân dưới chân năm ngọn Ngũ Hành Sơn (Đà Nẵng) đời sống khá giả, nhưng cũng từ đây, một hiểm hoạ mới phát sinh. Trước đây bí quyết truyền đời nghệ thuật đánh bóng đá là dùng sáp nung chảy. Mấy năm gần đây, doanh gia Đài Loan đến làng đặt hàng, rồi bày cho thợ dùng acid trộn nước để mài mòn và đánh bóng. Với kỹ thuật này, người thợ đỡ nặng nhọc hơn, ít mất thời gian nhưng môi trường ô nhiễm không thể tưởng tượng nổi. Báo Lao Động viết về làng đá này và hiểm họa tại làng này như sau.
Tại làng đá Non Nước, tấm bia cổ lưu giữ ở chùa Phổ Khánh (làng Ái Nghĩa, xã Đại Hoà, huyện Đại Lộc - Quảng Nam), năm Mậu Ngọ, niên hiệu Vĩnh Trị thứ 3, đời Lê Hy Tông cho biết, trong số những lưu dân Đồng bằng sông Mã mở đất về phương Nam, cụ Huỳnh Bá Quát - người Thanh Hoá - cùng một số anh em trong họ mạc dừng lại dưới chân 5 ngọn núi Ngũ Hành dựng làng, đặt tên là Quán Khái - nay là xã Hoà Hải, quận Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng. Việc chọn đất lập làng ở Non Nước bấy giờ không ngẫu nhiên vì trong hành trang "mở đất", ngoài hy vọng tìm nguồn sống trên một vùng đất mới, cụ còn mang theo cả nghề điêu khắc đá của ông cha và suốt một dải đất nam Hải Vân đến đèo Cả, không nơi nào đá tốt bằng đá ở đây. Có những gia đình theo đuổi nghề đẽo đá đã qua mười mấy đời.
Đến thăm làng đá Non Nước, phóng viên đặt câu hỏi với nghệ nhân Nguyễn Việt Minh về "công nghệ mới", ông bực dọc bày tỏ sự bất bình: "Làm gì có chuyện đó. Trước đây bí quyết truyền đời nghệ thuật đánh bóng đá là dùng sáp nung chảy. Mấy năm gần đây thương nhân Đài Loan sang đây đặt hàng, rồi bày cho thợ dùng axít trộn nước để mài mòn và đánh bóng. Làm những bức tượng lớn như vậy, trước đây mất rất nhiều thời gian, nhưng nay rút lại còn khoảng 1/3. Người thợ đỡ nặng nhọc hơn, ít mất thời gian nhưng môi trường ô nhiễm không thể tưởng tượng nổi". Nói rồi ông bước ra vườn sau, vục gầu xuống giếng mang nước vào cho chúng tôi xem. Một dung dịch lờ lợ, đục ngầu xộc mùi tanh lên mũi. Ông Minh cho biết nước bị đục, có mùi từ khi cả làng nghề dùng axít để mài đá. Hiện mỗi ngày ông phải tốn cả chục ngàn để mua nước sử dụng cho ăn uống, tắm giặt.
Bạn,
Cũng theo báo Lao Động, bước vào bất kỳ xưởng chế tác đá nào, phóng viên cũng đều nhận ra mùi acid nồng nặc lẫn trong không gian. Người thợ dùng acid đổ trực tiếp vào đá cùng một lúc với công đoạn mài phá, mài nhẵn bằng máy. Nước văng tứ tung rồi chảy theo dòng ngấm thẳng vào lòng đất. Tác động trực tiếp của acid đối với làng nghề đá Non Nước - Đà Nẵng được nhìn thấy bằng mắt thường, đó là nguồn nước giếng đang bị ô nhiễm trầm trọng, hiện tượng đá hoá nền đất và dị ứng da trên người khi tiếp xúc thật là kinh hoàng.
Gửi ý kiến của bạn
