Theo báo Tuổi Trẻ, tại Sài Gòn, trên đường Tuy Lý Vương, quận 8, cả một khu phố chuyên sản xuất hàng mã dành cho người chết. Điều đặc biệt là hàng được sản xuất cho người chết nhưng phải chạy theo thị hiếu của người sống vì người ở dương gian mới là khách hàng tiêu thụ. Bài như sau.
Về quy trình sản xuất, phần đông những gia đình ở đây tự mua nguyên liệu về thuê nhân công làm. Họ làm theo từng phần một, cũng mang tính dây chuyền sản xuất hẳn hoi, người in lụa, người chạm nhũ vàng bạc vào giấy, người cắt vẽ. Công việc nghe và thấy tưởng đơn giản, nhưng người làm để đạt đến số lượng có thu nhập tạm sống lại không dễ dàng chút nào. Một chủ cơ sở cho biết tất cả các nhân công làm ở khu này đều hưởng lương theo chế độ sản phẩm: một xấp giấy 3 ngàn tờ chạm nhũ vàng lên xong sẽ được hưởng 5 ngàn đồng, một cây giấy to cắt dán xong hưởng 10 ngàn đồng, những thợ giỏi một ngày kiếm được tối đa 35 ngàn đồng. Những mặt hàng làm ra thường bỏ mối cho các tỉnh lân cận ở miền Tây, các chợ đầu mối. Phần nhiều các tỉnh miền Tây lên mua phải đặt hàng mẫu trước. Bà Hen, một gia đình có tiếng làm nghề có tiếng làm nghề in tiền âm phủ, cho biết biết: "Giấy tiền vàng bạc có đến 100 loại, mỗi vùng cúng mỗi khác. Thành phố cúng khác tỉnh. Người Hoa cúng khác người Việt." Nghề này còn giải quyết công ăn việc làm cho người vô gia cư. Họ tự ra Chợ Lớn mua giấy màu về cắt dán đem bỏ mối lại cho những người bán lẻ ở chợ, mỗi ngày có thể kiếm trên 10 ngàn đồng . Những người sống bằng nghề này rất đông, tập trung vào những khu nhà cho thuê ở quận 8, Bình Thạnh, Tân Bình...Bên cạnh đó có một số thầy cúng cũng nhận cắt dán hàng hóa gửi cho người chết. Họ thường được các gia chủ người chết ưng thuận và hài lòng hơn. Lý do dễ hiểu là họ nắm rõ thủ tục nhập hàng hóa xuống âm phủ sao cho người cõi âm nhận được dễ dàng như: phải ghi tên tuổi người chết và hàng hóa muốn gửi, khấn vái ra sao, đốt vào ngày nào. Thầy cúng còn biết rõ người chết đang cần gì, thiếu gì để họ tự tay sản xuất gửi xuống. Tâm lý người sống bao giờ cũng muốn làm hài lòng người đã khuất nên luôn chọn hàng đẹp, cung cấp dư thừa cho người thân đã không còn sống nữa. Theo ông Hữu Thiện, chủ nhân một cơ sở sản xuất hàng mã ở quận 8, loại hàng hóa này hiện nay đã được tiêu thụ khá. Vì ngoài cúng giỗ người thân, người ta còn đốt vào những dịp khác như mồng hai bà mười sáu âm lịch là cúng cô hồn, cúng tổ nghề, cúng bổn mạng.
Báo TT dẫn lời một chủ người Hoa của 1 tiệm hàng mã ở quận 6 nói rằng "khi con người về thế giới bên kia cũng như mình sang nước ngoài vậy, không họ hàng thân thuộc, thiếu thốn mọi thứ...Họ cũng có nhu cầu cần thiết như nơi ăn, chốn ở đi lại...để chờ phán xét cho đi đầu thai kiếp khác. Vì vậy người thân thích phải biết chu cấp để họ không phải khổ sở chốn âm ti." Cửa tiệm của ông chủ này bán toàn hàng hóa bằng giấy: quần áo, nón, giày dép, tivi, radio, nhà, xe với kích cở y như những món hàng ở chốn dương gian.
Bạn,
Báo TT cho biết thêm: tại chợ Rạch Ông, quận 8, có những sạp hàng mẫu hai lối đi treo toàn xe gắn máy đời mới của Nhật và Trung Quốc, kế là TV hiệu xịn như National, Panasonic. Quần áo may sẵn rất đẹp, có dán hoa nổi như gấm Thượng Hải hay thổ cầm. Hàng cho người chết cũng là một thị trường gay gắt, hàng mã cũng bị cạnh tranh về mẫu mã, kiểu dáng luôn thay đổi theo thị hiếu của khách hàng.