Theo ghi nhận của báo Lao Động, một khảo sát thực tế của các cơ quan chuyên môn trên địa bàn TPSG cho biết, nguyên nhân khiến trẻ em phải bỏ học, lao động sớm chính yếu là bởi đói nghèo. Mọi việc xoay quanh một cái vòng luẩn quẩn: Nhà nghèo phải phụ bố mẹ kiếm sống nên không có thời gian học, không bỏ công sức cho việc học dẫn đến học kém rồi chán học và rồi lại bỏ học để kiếm sống. Cứ thế, cái vòng luẩn quẩn ôm lấy chân những gia đình lao động nghèo, thất học...Báo LĐ ghi nhận thực trạng này qua một số trường hợp như sau.
Tại một góc của trường Lê Quý Đôn - ngôi trường trung tâm và khang trang của TPSG, cậu bé Nguyễn Hữu Tài - 9 tuổi đang phải lui cui phụ bố sửa một chiếc xe Honda cho khách. Nghe tiếng trống trường phát ra từ chương trình văn nghệ của buổi lễ khai giảng, Tài hồn nhiên đọc theo "tùng - tùng - tùng...". Ba của Tài - một người đàn ông hom hem - giải thích câu hỏi của tôi: Sao không cho bé đến trường - như thế này: "Tôi không đủ tiền cho con học ở trường dân lập. Còn ở trường công lập thì lại không đủ điều kiện. Tôi mới vào TPSG kiếm sống hơn một năm nay, đến khi Tài đã gần 8 tuổi, nhưng không có chỗ ở ổn định nên chẳng thấy ai đến kêu đi học. Mà ở độ tuổi này, nó cũng đã có thể phụ tôi kiếm tiền, nên tôi dẫn nó ra đây phụ giúp sửa xe, túc tắc cũng kiếm cơm qua ngày...".
Một cậu bé khác vóc dáng chừng 12-13 tuổi, cũng không đến trường mà vẫn lang thang bán vé số ngay trong ngày khai giảng, đã cho tôi biết: "Em học hết lớp 9, thi không đậu, quê ở Phú Yên... vào đây bán vé số để kiếm sống đã được mấy tháng rồi, em bỏ học luôn!".
Tương tự như hai trường hợp trên, vào ngày khai giảng, bé gái tên Ngọc Nga (15 tuổi) vẫn phải bán báo dạo. Phóng viên gặp em tại góc đường Trần Hưng Đạo - gần khu công viên 23 tháng 9, em tâm sự: "Nhà nghèo nên em bỏ học, theo đám bạn ở Bình Phước lên TPSG kiếm sống. Ban đầu, em làm nghề bới rác, rồi phụ bưng bê tại khu chợ Cầu Muối, mỗi ngày cũng kiếm được trên dưới 10 ngàn đồng, đủ sống qua ngày. Sau chợ giải toả, nhờ một số người quen biết thấy tội nghiệp, giới thiệu em đến mái ấm tình thương cũng nằm ở gần khu chợ và từ đó em nhận đi bán báo dạo, bây giờ thì kiếm được khoảng 15 ngàn đồng/ngày, nhờ vậy em đã có thể gửi tiền về quê giúp đỡ ba mẹ. Tối em tham gia lớp học phổ cập, nên sáng tranh thủ bán thêm".
Bạn,
Cũng theo báo LĐ, hàng năm, đến mùa tựu trường, đối với các bậc cha mẹ học sinh, ngoài nỗi lo âu về những khoản đóng góp, còn lo cho con phải học quá tải và cả hoang mang trước những cải cách, thay đổi đang gây nhiều tranh cãi về chương trình giáo dục...Và đối với những gia đình nghèo thì trẻ em không được cắp sách đến trường.