Thực tế, Việt Nam đã có Tết Trung Thu cho trẻ em, khi phong tục rằm tháng tám âm lịch vẫn thịnh hành hàng năm, với rước đèn lồng và rồi ngồi ăn bánh Trung Thu nhìn trăng sáng.
Nhưng quốc tế lại chọn ngày 20 tháng 11 làm Ngày Thiếu Nhi Thế giới.
Thế nào là thiếu nhi? Có lẽ, cũng tùy theo từng quốc gia, mỗi nước có định nghĩa khác nhau. Các quốc gia truyền thống Nho giáo như Nhật Bản, Đại Hàn, Trung Quốc thường có Lễ Gia Quan, tức là Lễ Đội Mũ, khi tròn 20 tuổi, để chứng tỏ là tới tuổi lớn rồi.
Nhưng UNICEF nói rằng, ngưỡng cửa phải là tuổi 18.
UNICEF Việt Nam định nghĩa thế này:
“Sử dụng tuổi 18 trong định nghĩa trẻ em không đồng nghĩa với việc đòi hỏi pháp luật phải quy định 18 tuổi là ngưỡng tuổi cho mọi vấn đề liên quan đến trẻ em. Trên cơ sở thừa nhận rằng trẻ em phát triển và trưởng thành dần dần theo thời gian, pháp luật quốc gia có thể đặt ra những ngưỡng tuổi khác nhau mà tại độ tuổi đó trẻ em được coi là có năng lực ra quyết định hoặc tham gia một số hoạt động nhất định. Ví dụ, luật quốc gia có thể quy định rằng trẻ em chỉ có thể điều khiển xe gắn máy khi đủ 16 tuổi, được tham gia vào công việc nhẹ ở tuổi 15, phải chịu trách nhiệm hình sự ở độ tuổi 14. Tuy nhiên, với việc thừa nhận rằng các em chưa trưởng thành đầy đủ, tất cả mọi trẻ em dưới 18 tuổi đều có quyền được chăm sóc và bảo vệ đặc biệt, và cả cha mẹ lẫn chính phủ tiếp tục có trách nhiệm đặc biệt với các em cho đến khi các em đạt tuổi trưởng thành.”
Tuổi thơ trẻ em lúc nào cũng thơ mộng. Một bài đồng dao thường dạy trẻ em về cách biết ơn xã hội cực kỳ thơ mộng là thế này:
“Ăn một bát cơm,
Nhớ người cày ruộng,
Ăn đĩa rau muống,
Nhớ người đào ao,
Ăn một quả đào,
Nhớ người vun gốc,
Ăn một con ốc,
Nhớ người đi mò,
Sang đò,
Nhớ người chèo chống,
Nằm võng,
Nhớ người mắc dây,
Đứng mát gốc cây,
Nhớ người trồng trọt.”
Bài đồng dao đó hay lạ, hay lùng, hay vô cùng tận vậy.
Tự điển Bách khoa Mở ghi nhận về Ngày Thiếu nhi Thế giới như sau:
“Ngày Thiếu nhi hay Ngày Trẻ em như là một sự kiện hay một ngày lễ dành cho thiếu nhi được tổ chức vào các ngày khác nhau ở nhiều nơi trên thế giới.
Liên Hiệp Quốc đã quyết định ngày 20 tháng 11 là Ngày Thiếu nhi Thế giới (Universal Children's Day) nhưng để cho các quốc gia thành viên được tự quyền chọn ngày Thiếu nhi cho riêng mình. Một số quốc gia thuộc Khối Xô Viết cũ tổ chức Ngày Quốc tế Thiếu nhi (International Children's Day) vào ngày 1 tháng 6. Nhiều quốc gia tổ chức ngày trẻ em vào những ngày khác.
...Ngày Thiếu nhi Thế giới (còn gọi là Ngày thiếu nhi Phổ quát hay là Ngày Quốc tế về Quyền trẻ em) được tổ chức vào ngày 20 tháng 11 mỗi năm. Đầu tiên được Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc tuyên bố và khởi xướng vào năm 1954 để khuyến khích tất cả các nước thành viên ghi nhớ một ngày, trước hết là để thúc đẩy trao đổi và hiểu biết lẫn nhau giữa các trẻ em và thứ hai để bắt đầu tăng cường hành động phát triển phúc lợi và thúc đẩy tạo an sinh của trẻ em trên thế giới. Nó cũng được chọn là ngày để kỷ niệm thời thơ ấu. Ngày Thiếu nhi Thế giới kế tiếp Ngày Quốc tế nam giới vào 19 tháng 11 tạo ra một lễ kỷ niệm 48 giờ của nam giới và trẻ em tương ứng trong thời gian đó vai trò người lớn đóng góp tích cực trong cuộc sống của trẻ em và được công nhận.
Ngày lễ lần đầu tiên được tổ chức trên toàn thế giới trong tháng 10 năm 1953, dưới sự bảo trợ của Liên minh Quốc tế vì Phúc lợi Trẻ thơ (International Union for Child Welfare) tại Geneva. Ý tưởng về một ngày thiếu nhi đã được thông qua do Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc vào năm 1954.
Ngày 20 tháng 11 cũng là ngày đáng nhớ, khi Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc đã thông qua Tuyên bố về quyền của trẻ em vào ngày này năm 1959. Công ước về Quyền trẻ em sau đó đã được ký kết trong cũng ngày này vào năm 1989, và đến nay được phê duyệt bởi 191 quốc gia.
Qua ngày hôm nay, Liên Hiệp Quốc muốn tạo sự quan tâm của thế giới đối với quyền lợi của trẻ em, thúc đẩy những nỗ lực vì sự phát triển trẻ nhỏ, đặc biệt trong lãnh vực giáo dục và sức khỏe.
Trong tháng 9 năm 2012, Tổng Thư ký Ban Ki-moon của Liên Hiệp Quốc đã thúc đẩy việc giáo dục trẻ em. Ông mong muốn mọi trẻ em có thể đến trường để cải thiện các kỹ năng cần thiết có được trong các trường học và thực hiện chính sách về giáo dục để thúc đẩy hòa bình, tôn trọng và quan tâm đến môi trường.
Ngày Thiếu nhi phổ quát không chỉ đơn giản là một ngày để ăn mừng và vui chơi cho trẻ em, nhưng để mang lại nhận thức cho trẻ em trên toàn cầu và tưởng niệm những trẻ em qua đời vì bạo lực trong các hình thức lạm dụng, bị khai thác bòc lột và phân biệt đối xử. Trẻ em bị sử dụng là người lao động ở một số quốc gia, và bị cuốn hút trong các cuộc xung đột vũ trang, phải sinh sống trên các đường phố, và đau khổ bởi sự phân biệt đối xử về tôn giáo, chủng tộc, sắc tộc thiểu số, hoặc khuyết tật. Trẻ em cảm nhận những ảnh hưởng của chiến tranh và có thể bị tản cư, ly tán hoặc bị chấn thương về thể chất và tâm lý. Các hành vi vi phạm sau đây được mô tả trong thuật ngữ "trẻ em và xung đột vũ trang": Bị tuyển dụng làm binh sĩ trẻ em, bị giết hoặc làm tàn tật, bị bắt cóc và các cuộc tấn công vào các trường học, bệnh viện và không cho phép những trợ giúp nhân đạo được tiếp cận. Hiện nay có khoảng 153 triệu trẻ em trong độ tuổi từ 5 đến 14 đang bị bắt buộc phải lao động trẻ em. Tổ chức Lao động Quốc tế vào năm 1999 đã ra tuyên cáo "Cấm và hạn chế các hình thức tồi tệ nhất của lao động trẻ em", bao gồm lao động trẻ em, chế độ nô lệ, mại dâm trẻ em và khiêu dâm trẻ em.”
Thử suy nghĩ xem: Việt Nam mình đang có bao nhiêu trẻ em bị ép buộc lao động? Có bao nhiêu em bị ép bán dâm?
Thử nhớ lại xem, trong thời chiến tranh Nam-Bắc, có phải nhà nước Hà Nội đã bắt lính trẻ em để đưa vào sinh Bắc tử Nam?
Cõi này buồn vô cùng tận vậy.
Nhưng quốc tế lại chọn ngày 20 tháng 11 làm Ngày Thiếu Nhi Thế giới.
Thế nào là thiếu nhi? Có lẽ, cũng tùy theo từng quốc gia, mỗi nước có định nghĩa khác nhau. Các quốc gia truyền thống Nho giáo như Nhật Bản, Đại Hàn, Trung Quốc thường có Lễ Gia Quan, tức là Lễ Đội Mũ, khi tròn 20 tuổi, để chứng tỏ là tới tuổi lớn rồi.
Nhưng UNICEF nói rằng, ngưỡng cửa phải là tuổi 18.
UNICEF Việt Nam định nghĩa thế này:
“Sử dụng tuổi 18 trong định nghĩa trẻ em không đồng nghĩa với việc đòi hỏi pháp luật phải quy định 18 tuổi là ngưỡng tuổi cho mọi vấn đề liên quan đến trẻ em. Trên cơ sở thừa nhận rằng trẻ em phát triển và trưởng thành dần dần theo thời gian, pháp luật quốc gia có thể đặt ra những ngưỡng tuổi khác nhau mà tại độ tuổi đó trẻ em được coi là có năng lực ra quyết định hoặc tham gia một số hoạt động nhất định. Ví dụ, luật quốc gia có thể quy định rằng trẻ em chỉ có thể điều khiển xe gắn máy khi đủ 16 tuổi, được tham gia vào công việc nhẹ ở tuổi 15, phải chịu trách nhiệm hình sự ở độ tuổi 14. Tuy nhiên, với việc thừa nhận rằng các em chưa trưởng thành đầy đủ, tất cả mọi trẻ em dưới 18 tuổi đều có quyền được chăm sóc và bảo vệ đặc biệt, và cả cha mẹ lẫn chính phủ tiếp tục có trách nhiệm đặc biệt với các em cho đến khi các em đạt tuổi trưởng thành.”
Tuổi thơ trẻ em lúc nào cũng thơ mộng. Một bài đồng dao thường dạy trẻ em về cách biết ơn xã hội cực kỳ thơ mộng là thế này:
“Ăn một bát cơm,
Nhớ người cày ruộng,
Ăn đĩa rau muống,
Nhớ người đào ao,
Ăn một quả đào,
Nhớ người vun gốc,
Ăn một con ốc,
Nhớ người đi mò,
Sang đò,
Nhớ người chèo chống,
Nằm võng,
Nhớ người mắc dây,
Đứng mát gốc cây,
Nhớ người trồng trọt.”
Bài đồng dao đó hay lạ, hay lùng, hay vô cùng tận vậy.
Tự điển Bách khoa Mở ghi nhận về Ngày Thiếu nhi Thế giới như sau:
“Ngày Thiếu nhi hay Ngày Trẻ em như là một sự kiện hay một ngày lễ dành cho thiếu nhi được tổ chức vào các ngày khác nhau ở nhiều nơi trên thế giới.
Liên Hiệp Quốc đã quyết định ngày 20 tháng 11 là Ngày Thiếu nhi Thế giới (Universal Children's Day) nhưng để cho các quốc gia thành viên được tự quyền chọn ngày Thiếu nhi cho riêng mình. Một số quốc gia thuộc Khối Xô Viết cũ tổ chức Ngày Quốc tế Thiếu nhi (International Children's Day) vào ngày 1 tháng 6. Nhiều quốc gia tổ chức ngày trẻ em vào những ngày khác.
...Ngày Thiếu nhi Thế giới (còn gọi là Ngày thiếu nhi Phổ quát hay là Ngày Quốc tế về Quyền trẻ em) được tổ chức vào ngày 20 tháng 11 mỗi năm. Đầu tiên được Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc tuyên bố và khởi xướng vào năm 1954 để khuyến khích tất cả các nước thành viên ghi nhớ một ngày, trước hết là để thúc đẩy trao đổi và hiểu biết lẫn nhau giữa các trẻ em và thứ hai để bắt đầu tăng cường hành động phát triển phúc lợi và thúc đẩy tạo an sinh của trẻ em trên thế giới. Nó cũng được chọn là ngày để kỷ niệm thời thơ ấu. Ngày Thiếu nhi Thế giới kế tiếp Ngày Quốc tế nam giới vào 19 tháng 11 tạo ra một lễ kỷ niệm 48 giờ của nam giới và trẻ em tương ứng trong thời gian đó vai trò người lớn đóng góp tích cực trong cuộc sống của trẻ em và được công nhận.
Ngày lễ lần đầu tiên được tổ chức trên toàn thế giới trong tháng 10 năm 1953, dưới sự bảo trợ của Liên minh Quốc tế vì Phúc lợi Trẻ thơ (International Union for Child Welfare) tại Geneva. Ý tưởng về một ngày thiếu nhi đã được thông qua do Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc vào năm 1954.
Ngày 20 tháng 11 cũng là ngày đáng nhớ, khi Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc đã thông qua Tuyên bố về quyền của trẻ em vào ngày này năm 1959. Công ước về Quyền trẻ em sau đó đã được ký kết trong cũng ngày này vào năm 1989, và đến nay được phê duyệt bởi 191 quốc gia.
Qua ngày hôm nay, Liên Hiệp Quốc muốn tạo sự quan tâm của thế giới đối với quyền lợi của trẻ em, thúc đẩy những nỗ lực vì sự phát triển trẻ nhỏ, đặc biệt trong lãnh vực giáo dục và sức khỏe.
Trong tháng 9 năm 2012, Tổng Thư ký Ban Ki-moon của Liên Hiệp Quốc đã thúc đẩy việc giáo dục trẻ em. Ông mong muốn mọi trẻ em có thể đến trường để cải thiện các kỹ năng cần thiết có được trong các trường học và thực hiện chính sách về giáo dục để thúc đẩy hòa bình, tôn trọng và quan tâm đến môi trường.
Ngày Thiếu nhi phổ quát không chỉ đơn giản là một ngày để ăn mừng và vui chơi cho trẻ em, nhưng để mang lại nhận thức cho trẻ em trên toàn cầu và tưởng niệm những trẻ em qua đời vì bạo lực trong các hình thức lạm dụng, bị khai thác bòc lột và phân biệt đối xử. Trẻ em bị sử dụng là người lao động ở một số quốc gia, và bị cuốn hút trong các cuộc xung đột vũ trang, phải sinh sống trên các đường phố, và đau khổ bởi sự phân biệt đối xử về tôn giáo, chủng tộc, sắc tộc thiểu số, hoặc khuyết tật. Trẻ em cảm nhận những ảnh hưởng của chiến tranh và có thể bị tản cư, ly tán hoặc bị chấn thương về thể chất và tâm lý. Các hành vi vi phạm sau đây được mô tả trong thuật ngữ "trẻ em và xung đột vũ trang": Bị tuyển dụng làm binh sĩ trẻ em, bị giết hoặc làm tàn tật, bị bắt cóc và các cuộc tấn công vào các trường học, bệnh viện và không cho phép những trợ giúp nhân đạo được tiếp cận. Hiện nay có khoảng 153 triệu trẻ em trong độ tuổi từ 5 đến 14 đang bị bắt buộc phải lao động trẻ em. Tổ chức Lao động Quốc tế vào năm 1999 đã ra tuyên cáo "Cấm và hạn chế các hình thức tồi tệ nhất của lao động trẻ em", bao gồm lao động trẻ em, chế độ nô lệ, mại dâm trẻ em và khiêu dâm trẻ em.”
Thử suy nghĩ xem: Việt Nam mình đang có bao nhiêu trẻ em bị ép buộc lao động? Có bao nhiêu em bị ép bán dâm?
Thử nhớ lại xem, trong thời chiến tranh Nam-Bắc, có phải nhà nước Hà Nội đã bắt lính trẻ em để đưa vào sinh Bắc tử Nam?
Cõi này buồn vô cùng tận vậy.
Gửi ý kiến của bạn
