Nếu bạn ở các tỉnh Miền Tây Nam Bộ, bạn dễ dàng say mê Đờn ca tài
tử, vì cơ duyên thường nghe là từ ngay trong chòm xóm.
Nếu bạn ở Sài Gòn, cũng phải có cơ duyên ở xóm nghèo mới được nghe, vì dân nhà giàu và cán bộ thượng lưu lại ưa các thể loại nhạc khác -- có lẽ, cũng không nên gọi là giai cấp, vì cũng không hẳn là kỳ thị, nhưng ở xóm nghèo nghe nhiều hơn.
Bây giờ, Đờn ca tài tử có giá trị quốc tế rồi vậy.
Báo Dân Việt cho biết hôm 5-12-2013:
“Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ của Việt Nam đã chính thức được UNESCO vinh danh tại Danh sách Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại.
Vào hồi 12 giờ 47 (15 giờ 47 giờ Việt Nam) ngày 5.12, tại Phiên họp Uỷ ban liên chính phủ về bảo vệ di sản văn hoá phi vật thể lần thứ 8 của UNESCO diễn ra tại thành phố Baku, nước Cộng hoà Azerbaijan, Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ của Việt Nam đã chính thức được UNESCO vinh danh tại Danh sách Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại.
Di sản đã được Viện Âm nhạc Việt Nam kiểm kê từ năm 2010 với sự tham gia và đóng góp của cộng đồng; năm 2012 được Bộ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch quyết định đưa vào Danh mục di sản văn hoá phi vật thể quốc gia.
Việc Đờn ca tài tử Nam Bộ được UNESCO công nhận đã cho thấy thế giới đánh giá rất cao loại hình âm nhạc “biến hoá lòng bản” ở miền Nam của Việt Nam, và cũng chứng tỏ sức sống của văn hoá truyền thống Việt Nam trong dòng chảy hội nhập vào văn hoá thế giới.”(ngưng trích)
Nhưng Đờn ca tài tử định nghĩa chính xác là gì?
Theo Tự Điển Bách Khoa Wikipedia, giải thích như sau:
“Đờn ca tài tử Nam bộ là một dòng nhạc dân tộc của Việt Nam đã hình thành và phát triển từ cuối thế kỉ 19, bắt nguồn từ nhạc lễ, Nhã nhạc cung đình Huế và văn học dân gian. Đờn ca tài tử là loại hình nghệ thuật dân gian đặc trưng của vùng Nam Bộ. Đờn ca tài tử là nghệ thuật của đàn và ca, do những người bình dân, thanh niên nam nữ nông thôn Nam Bộ hát ca sau những giờ lao động. Đờn ca tài tử xuất hiện hơn 100 năm trước, là loại hình diễn tấu có ban nhạc gồm 4 loại là đàn kìm, đàn cò, đàn tranh và đàn bầu (gọi là tứ tuyệt), sau này, có cách tân bằng cách thay thế độc huyền cầm bằng cây guitar phím lõm. Những người tham gia đờn ca tài tử phần nhiều là bạn bè, chòm xóm với nhau. Họ tập trung lại để cùng chia sẻ thú vui tao nhã nên thường không câu nệ về trang phục...”(ngưng trích)
Cũng trong năm 2014, sẽ có một sự kiện lớn về Đờn ca tài tử. Báo Chính Phủ hồi mấy tuấn trước có đăng về một lễ hội có tên là:
“Festival Đờn ca Tài tử Việt Nam-Bạc Liêu lần thứ I/2014 với chủ đề “Tiếng lòng người phương Nam” sẽ diễn ra vào cuối quý I/2014 tại thành phố Bạc Liêu.
Festival là sự kiện văn hóa mang tầm quốc gia trong việc phát huy, tôn vinh, kế thừa di sản văn hóa phi vật thể của loại hình đờn ca tài tử. Festival lần này sẽ là chiếc cầu nối giúp các hoạt động có liên quan đến đờn ca tài tử kết dính với nhau, giúp công chúng có một hình dung tổng quát về mảnh đất và con người Bạc Liêu, trong đó đề cao những cống hiến của các nghệ sĩ, nghệ nhân, tài tử đã làm đẹp bản sắc Việt từ loại hình nghệ thuật này.”(ngưng trích)
Thực ra, mình vẫn không hiểu về lý do tại sao chọn Bạc Liêu làm Festival Đờn ca Tài tử 2014... Có phải vì ông Nguyễn Tấn Dũng muốn mặc áo dài khăn đóng về đây ngồi đờn chung cho vui?
Vì thực ra có nhiều nơi giành lắm chớ...
Thí dụ, báo tỉnh Vĩnh Long đã từng viết về hoạt động Đờn ca tài tử Vĩnh Long:
“...Những người tham gia đờn ca tài tử phần nhiều là bạn bè, chòm xóm với nhau họ tập trung lại để cùng chia sẻ thú vui tao nhã nên thường không câu nệ về trang phục. Họ chỉ mặc các loại thường phục khi tham gia trình diễn; Khi nào diễn ở đình, miếu hoặc tham gia diễn trên sân khấu họ mới lưu ý chưng diện, trang phục cho phù hợp. Những năm gần đây nhằm đáp ứng nhu cầu của khách du lịch nên các nhóm nhạc tài tử hợp lại với nhau thành các câu lạc bộ đờn ca tài tử mang tính bán chuyên nghiệp. Họ sẵn sàng phục vụ văn nghệ khi có yêu cầu. Bình thường họ vẫn làm ăn, sinh sống như bao người bình thường khác.
Hiện nay ở Vĩnh Long có hàng trăm đội, nhóm, câu lạc bộ đờn ca tài tử. Trong đó, phải kể đến nhóm Bông Hồng Vàng, nhóm Trường An, câu lạc bộ Du lịch Cửu Long, câu lạc bộ Trung tâm Văn hóa Thông tin Vĩnh Long… Thỉnh thỏang các nhóm tham gia hội thi, hội diễn trong, ngòai tỉnh. Ngày thường họ vẫn đang cần mẫn tập luyện, trình diễn cho những người tri kỷ, tri âm cùng bè bạn gần xa thưởng thức.
Đờn ca tài tử Nam bộ trên đất Vĩnh Long vừa là món ăn tinh thần thường nhật của người dân bản địa, vừa là đặc sản địa phương thiết đãi du khách có dịp viếng thăm quê hương Vĩnh Long.”(ngưng trích)
Đó chỉ mới nói Vĩnh Long thôi. Chứ nhiều tỉnh khác cũng là từng bừng vậy. Cứ hỏi nữ nghệ sĩ Bạch Tuyết là biết.
Dù sao đi nữa, được LHQ công nhận là vui rồi. Đừng ai chê bình dân nữa nhé... Cũng may, chưa ai dám nói là “sến” cả. Hay chữ “sến” để chỉ riêng thể loại khác? Bolero chẳng hạn.
Thôi, miễn thích là được. Đêm nay, thế nào xóm nghèo Bình Thạnh của mình cũng sẽ tưng bừng đờn ca tài tử nhé.
Nếu bạn ở Sài Gòn, cũng phải có cơ duyên ở xóm nghèo mới được nghe, vì dân nhà giàu và cán bộ thượng lưu lại ưa các thể loại nhạc khác -- có lẽ, cũng không nên gọi là giai cấp, vì cũng không hẳn là kỳ thị, nhưng ở xóm nghèo nghe nhiều hơn.
Bây giờ, Đờn ca tài tử có giá trị quốc tế rồi vậy.
Báo Dân Việt cho biết hôm 5-12-2013:
“Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ của Việt Nam đã chính thức được UNESCO vinh danh tại Danh sách Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại.
Vào hồi 12 giờ 47 (15 giờ 47 giờ Việt Nam) ngày 5.12, tại Phiên họp Uỷ ban liên chính phủ về bảo vệ di sản văn hoá phi vật thể lần thứ 8 của UNESCO diễn ra tại thành phố Baku, nước Cộng hoà Azerbaijan, Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ của Việt Nam đã chính thức được UNESCO vinh danh tại Danh sách Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại.
Di sản đã được Viện Âm nhạc Việt Nam kiểm kê từ năm 2010 với sự tham gia và đóng góp của cộng đồng; năm 2012 được Bộ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch quyết định đưa vào Danh mục di sản văn hoá phi vật thể quốc gia.
Việc Đờn ca tài tử Nam Bộ được UNESCO công nhận đã cho thấy thế giới đánh giá rất cao loại hình âm nhạc “biến hoá lòng bản” ở miền Nam của Việt Nam, và cũng chứng tỏ sức sống của văn hoá truyền thống Việt Nam trong dòng chảy hội nhập vào văn hoá thế giới.”(ngưng trích)
Nhưng Đờn ca tài tử định nghĩa chính xác là gì?
Theo Tự Điển Bách Khoa Wikipedia, giải thích như sau:
“Đờn ca tài tử Nam bộ là một dòng nhạc dân tộc của Việt Nam đã hình thành và phát triển từ cuối thế kỉ 19, bắt nguồn từ nhạc lễ, Nhã nhạc cung đình Huế và văn học dân gian. Đờn ca tài tử là loại hình nghệ thuật dân gian đặc trưng của vùng Nam Bộ. Đờn ca tài tử là nghệ thuật của đàn và ca, do những người bình dân, thanh niên nam nữ nông thôn Nam Bộ hát ca sau những giờ lao động. Đờn ca tài tử xuất hiện hơn 100 năm trước, là loại hình diễn tấu có ban nhạc gồm 4 loại là đàn kìm, đàn cò, đàn tranh và đàn bầu (gọi là tứ tuyệt), sau này, có cách tân bằng cách thay thế độc huyền cầm bằng cây guitar phím lõm. Những người tham gia đờn ca tài tử phần nhiều là bạn bè, chòm xóm với nhau. Họ tập trung lại để cùng chia sẻ thú vui tao nhã nên thường không câu nệ về trang phục...”(ngưng trích)
Cũng trong năm 2014, sẽ có một sự kiện lớn về Đờn ca tài tử. Báo Chính Phủ hồi mấy tuấn trước có đăng về một lễ hội có tên là:
“Festival Đờn ca Tài tử Việt Nam-Bạc Liêu lần thứ I/2014 với chủ đề “Tiếng lòng người phương Nam” sẽ diễn ra vào cuối quý I/2014 tại thành phố Bạc Liêu.
Festival là sự kiện văn hóa mang tầm quốc gia trong việc phát huy, tôn vinh, kế thừa di sản văn hóa phi vật thể của loại hình đờn ca tài tử. Festival lần này sẽ là chiếc cầu nối giúp các hoạt động có liên quan đến đờn ca tài tử kết dính với nhau, giúp công chúng có một hình dung tổng quát về mảnh đất và con người Bạc Liêu, trong đó đề cao những cống hiến của các nghệ sĩ, nghệ nhân, tài tử đã làm đẹp bản sắc Việt từ loại hình nghệ thuật này.”(ngưng trích)
Thực ra, mình vẫn không hiểu về lý do tại sao chọn Bạc Liêu làm Festival Đờn ca Tài tử 2014... Có phải vì ông Nguyễn Tấn Dũng muốn mặc áo dài khăn đóng về đây ngồi đờn chung cho vui?
Vì thực ra có nhiều nơi giành lắm chớ...
Thí dụ, báo tỉnh Vĩnh Long đã từng viết về hoạt động Đờn ca tài tử Vĩnh Long:
“...Những người tham gia đờn ca tài tử phần nhiều là bạn bè, chòm xóm với nhau họ tập trung lại để cùng chia sẻ thú vui tao nhã nên thường không câu nệ về trang phục. Họ chỉ mặc các loại thường phục khi tham gia trình diễn; Khi nào diễn ở đình, miếu hoặc tham gia diễn trên sân khấu họ mới lưu ý chưng diện, trang phục cho phù hợp. Những năm gần đây nhằm đáp ứng nhu cầu của khách du lịch nên các nhóm nhạc tài tử hợp lại với nhau thành các câu lạc bộ đờn ca tài tử mang tính bán chuyên nghiệp. Họ sẵn sàng phục vụ văn nghệ khi có yêu cầu. Bình thường họ vẫn làm ăn, sinh sống như bao người bình thường khác.
Hiện nay ở Vĩnh Long có hàng trăm đội, nhóm, câu lạc bộ đờn ca tài tử. Trong đó, phải kể đến nhóm Bông Hồng Vàng, nhóm Trường An, câu lạc bộ Du lịch Cửu Long, câu lạc bộ Trung tâm Văn hóa Thông tin Vĩnh Long… Thỉnh thỏang các nhóm tham gia hội thi, hội diễn trong, ngòai tỉnh. Ngày thường họ vẫn đang cần mẫn tập luyện, trình diễn cho những người tri kỷ, tri âm cùng bè bạn gần xa thưởng thức.
Đờn ca tài tử Nam bộ trên đất Vĩnh Long vừa là món ăn tinh thần thường nhật của người dân bản địa, vừa là đặc sản địa phương thiết đãi du khách có dịp viếng thăm quê hương Vĩnh Long.”(ngưng trích)
Đó chỉ mới nói Vĩnh Long thôi. Chứ nhiều tỉnh khác cũng là từng bừng vậy. Cứ hỏi nữ nghệ sĩ Bạch Tuyết là biết.
Dù sao đi nữa, được LHQ công nhận là vui rồi. Đừng ai chê bình dân nữa nhé... Cũng may, chưa ai dám nói là “sến” cả. Hay chữ “sến” để chỉ riêng thể loại khác? Bolero chẳng hạn.
Thôi, miễn thích là được. Đêm nay, thế nào xóm nghèo Bình Thạnh của mình cũng sẽ tưng bừng đờn ca tài tử nhé.
Gửi ý kiến của bạn
