Bạn,
Theo các nhà nghiên cứu nhân văn, tại miền Tây Nam phần, khu vực Hà Tiên không chỉ là nơi có nhiều thắng cảnh đẹp đã đi vào lịch sử như: hòn Phụ Tử, Thạch động, núi Đá Dựng, Mũi Nai... mà còn ẩn chứa nhiều sự tích xa xưa và các câu chuyện kể về một thời mở đất. Tại Hà Tiên, có khu lăng mộ họ Mạc, mà người dân hay gọi là miếu Ông Lịnh. Nơi đây có 45 ngôi mộ, tọa lạc trên núi Lăng còn có tên Bình San, cao 53m, bốn mùa hoa nở. Báo CA Thành phố SG ghi nhận về đất Hà Tiên và dòng họ Mạc qua đoạn ký sự như sau.
Tại quần thể di tích núi Bình San (lăng Mạc Cửu) có ngôi miếu cổ "Mạc Công Miếu", ngay trước miếu là 3 ao sen, bước vào trong là tọa đình cổ, nơi có bài thơ chữ Nôm "Hà Tiên Thập Cảnh" của Mạc Thiên Tích (con trai Mạc Cửu), người khai sinh ra tao đàn văn thơ Chiêu Anh Các. Sau khi vào miếu thắp nhang tưởng nhớ các vị khai trấn công thần, du khách bước ra cửa hông, nơi có ngôi mộ lớn nhất là của ông Mạc Cửu. Lăng mộ nằm gần đỉnh núi có hình bán nguyệt, xây theo kiểu Trung Quốc xưa, hai bên có văn quan, võ tướng đứng hầu. Bên ngọn đồi phía nam là mộ bà Mạc Cửu, phía dưới là mộ của Mạc Thiên Tích và con cháu các đời sau.
Mạc Cửu sinh ngày 8-5-1655 ở Quảng Đông (Trung Quốc), không thuần phục nhà Thanh nên ông rời bỏ quê hương năm 17 tuổi và lưu lạc khắp nơi. Sau cùng, ông dừng chân và xin được lập nghiệp tại Mang Khảm (nay là Hà Tiên). Mạc Cửu là người có công khai sáng đất Hà Tiên, ông tập hợp người dân tứ xứ cùng sinh sống, giúp họ phát triển kinh tế. Đầu thế kỷ XVIII, quân Xiêm ập đến cướp phá Mang Khảm nên Mạc Cửu xin sát nhập bảy xã ven biển vào đàng trong để dễ bề bảo vệ. Chúa Hiền Tông Nguyễn Phúc Chu (1691 - 1725) đã phong cho Mạc Cửu là Tổng Binh trấn Hà Tiên. Sau khi quân Xiêm rút về nước, năm 1718 ông tiếp tục mở rộng vùng kinh tế bằng cách trao đổi, buôn bán hàng hóa với các nước láng giềng. Mùa hè 1735 ông qua đời và được phong tước Cửu Lộc Hầu. Sau đó con ông là Mạc Thiên Tứ (1706 - 1780) thay cha và đổi tên thành Thiên Tích.
Bạn,
Cũng theo báo CA, hàng năm, cứ đến tiết Thanh minh, người dân địa phương lại sửa sang, trang hoàng mộ Mạc Cửu và quay heo, gà mang lên cúng. Người dân tảo mộ dòng họ Mạc suốt tháng mà không quy định ngày chính. Trong khung cảnh trang nghiêm của khu miếu cổ hòa trong hương khói mờ ảo, du khách sẽ được ngắm cảnh, thưởng thức thơ ca để cùng nhớ về mùa xuân năm Bính Thìn (1736), Mạc Thiên Tích khai hội tao đàn Chiêu Anh Các.