NHÀ CỔ Ở BÌNH DƯƠNG
Bạn,
Theo các nhà nghiên cứu nhân văn, trên địa bàn tỉnh Bình Dương, có xã Bạch Đằng, huyện Tân Uyên còn khá nhiều ngôi nhà được xây dựng theo lối kiến trúc cổ xưa, có niên đại cả trăm năm. Trong số đó, có một ngôi nhà đã được tỉnh Bình Dương công nhận là di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật. Báo Bình Dương viết về ngôi nhà cổ này như sau.
Ngôi nhà cổ mà phóng viên muốn nói đến là ngôi nhà của ông Đỗ Cao Thứa (hiện nay ông đã sắp bước qua tuổi 96). Ngôi nhà đã được công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật, thuộc xã Bạch Đằng, huyện Tân Uyên. Ngôi nhà được xây dựng khoảng cuối thế kỷ 19, theo lối kiến trúc chữ đinh. Với những nét hoa văn được chạm trổ công phu và tinh xảo trên các đầu kèo, bao lam, hoành phi, liễn, đại tự, khánh thờ đã tạo nên những nét văn hóa nghệ thuật độc đáo mang đậm phong cách Việt Nam.
Cô Đỗ Thị Kim Nga là cháu nội của ông Đỗ Cao Thứa cho phóng viên biết: Theo gia phả và những gì chị được biết thì ngôi nhà này đã trải qua 3 đời và nếu tính đến đời cô đã là đời thứ 5. Người xây dựng ngôi nhà này là ông Đỗ Cao Hên (ông nội ông Thứa), đến đời ông Đỗ Cao Lực (cha ông Thứa) và hiện nay ông Đỗ Cao Thứa là chủ ngôi nhà nhưng do tuổi cao, cô được phân công trông coi và chăm sóc sức khỏe cho ông. Việc xây dựng nhà ngày xưa rất công phu, cô Nga kể lại, gia tộc nhà cô phải mất gần 3 năm mới xây dựng hoàn thành ngôi nhà, do những người thợ có tay nghề nổi tiếng thời đó thi công. Vì địa thế vùng Tân Uyên thấp nên nhà phải đắp nền cao rất công phu. Đất phải lấy từ ấp Bình Hóa (thị trấn Uyên Hưng bây giờ) vận chuyển bằng xe bò đến bờ sông, sau đó chở đất bằng ghe qua sông rồi mướn người gánh về đổ đắp nền nhà. Nền cao hơn mặt đất 0,8m, xung quanh nền nhà được bọc móng rất kiên cố bằng những tảng đá ong vốn có nhiều ở miền Đông Nam bộ.
Theo quan sát của phóng viên, ngôi nhà này là loại nhà rường cổ, gồm 3 gian 2 chái, mái lợp ngói âm dương, với số cột, kèo theo quy cách nhất định, kiến trúc hình chữ Đinh. Mặt tiền nhà hướng về phía nam theo thuật phong thủy. Ba gian giữa (trung tâm ngôi nhà) dùng để thờ cúng ông bà, tổ tiên. Phía sau 3 gian giữa là kho chứa tài sản của gia đình. Vách ngăn 3 gian giữa với hai chái dùng làm nhà ở cho cha mẹ. Bên chái phía đông có một dãy nhà ngang chạy dài ra phía sau vườn là nhà ở của con cháu, nhà bếp, nhà ăn. Cột, kèo làm toàn bằng loại gỗ đỏ (một loại gỗ quý hiếm) bào nhẵn bóng.
Bạn,
Cũng theo báo Bình Dương, điểm độc đáo của ngôi nhà chính là nghệ thuật chạm trổ và điêu khắc trên các đầu kèo, khánh thờ, liễn, những câu đối bằng chữ Hán mang lại cho ngôi nhà một sự uy nghiêm . Cách trang trí ngôi nhà vừa thể hiện được nghề truyền thống nổi tiếng của Bình Dương vừa thể hiện lòng tôn kính của con cháu đối với ông bà, tổ tiên.