Tan Hoang 1 Miền Núi
Bạn,
Trong cơn bão số 9 tràn vào VN vào cuối tháng 9 và đầu tháng 10 năm vưà qua, nhiều tỉnh của miền Trung và Tây Nguyên bị tàn phá nặng nề. Riêng tại tỉnh Kontum,địa phương bị thiệt hại nặng nhất là huyện Tu Mơ Rông, vùng bão rốn lũ kinh hoàng trăm năm có một nơi cực bắc Tây Nguyên. Và đã hơn ba tháng qua, khu vực này vẫn hoang tàn, cuộc sống người dân vô cùng khó khăn như ghi nhận của báo Tiền Phong qua đoạn ký sự như sau.
Trên đường về xã Ngọc Yêu tận cùng phía đông huyện, giữa lưng chừng con dốc cao nơi làng Long Cho, có một cái trang thờ mới toanh thoảng mùi nhang khói tưởng vọng 4 công nhân cầu đường không kịp thoát thân. Nơi đầu xã, làng Tam Rin như những tổ chim câu lửng lơ trên lưng chừng triền đồi chen lẫn với những mảng núi sụt lở đỏ hoang hoác.
Từ Đăk Na cực tây sang Ngọc Yêu cực đông, 11 xã của Tu Mơ Rông, không một xã nào còn nguyên vẹn như xưa. Với một huyện vùng xa vùng sâu đặc biệt khó khăn, lại mới vừa "sinh sau đẻ muộn" (tách lập chưa đầy 5 năm), kinh tế thuần nông, không kể đất rẫy, đã có trên 1,300 héc-ta ruộng nước bị bão lũ "ăn" mất, toàn bộ công trình thủy lợi thủy nông, nước sạch nông thôn... bị phá hủy hoàn toàn, hệ thống điện lưới chưa khắc phục được v.v... thì Tu Mơ Rông gần như đang trở lại "thời kỳ đồ đá"! Nhan nhản dọc các trục đường vừa được treo lên nhiều biển báo mới toanh "Đường sạt lở nguy hiểm", "Coi chừng sạt lở", "Khu vực lũ quét" v.v... Những cột cây số lật đổ ngả nghiêng... Những bờ sông bãi suối từng nhóm người hì hụi cưa xẻ tận thu gỗ rừng trôi tấp. Có người nói: Trận lũ này đã tạo nên một nghề mới là nghề khai thác gỗ trên... sông! Mới hay "rừng chảy máu" là như thế nào! Xa xót quá!
Phóng viên ngỡ ngàng, ngẩn ngơ giữa một Tu Mơ Rông vướng vất nét buồn vương khắc khoải. Tâm trạng ấy rất dễ bắt gặp nơi từng nét mặt người dân... Thầy giáo Lê Văn Hoàng, Hiệu trưởng trường Trung học Cơ sở Ngọc Yêu than: "Bão lũ không những cuốn trôi của cải và con người ở đây mà còn... cuốn luôn cả cái Dự án của trường chúng tôi". Nhìn cảnh dân làng, giáo viên, học sinh nội trú bán trú... ở các làng các xã lội bộ lên xuống những con dốc đứng của những dòng suối hun hút dưới sâu lấy từng can nước mang về dùng tiết kiệm đã thấy xót xa! Tất cả mọi đầu mối công trình nước sạch đều đã tan hoang... Sực nhớ có tư liệu bảo rằng ý nghĩa của từ "Tu Mơ Rông" theo tiếng Xê-đăng ở đây là "một giọt nước".
Bạn,
Cũng theo báo Tiền Phong, ngày xưa, khi những người đầu tiên đến đây định cư đã đặt vấn đề "nước" lên hàng đầu nên mới gọi tên làng như thế. Bây giờ mới thấy cái ý nghĩa đó đúng là chuyện sống còn của dân huyện này.