Mả ‘Ngài’ Huyền Bí
Bạn,
Theo báo Sài Gòn, trên địa bàn tỉnh Quảng Nam, có làng Trà Linh, xã Hiệp Hòa, huyện Hiệp Đức, có một con đập được dân địa phương gọi là đập Mã Ngài, gọi theo con khe có ngôi mả (mộ) của con cọp mà dân làng tôn kính gọi bằng Ngài. Câu chuyện về Mả Ngài có nhiều điều huyền bí như ghi nhận của báo Tuổi Trẻ qua đoạn ký sự như sau.
Làng Trà Linh có tiếng hiểm trở với dãy Hòn Kẽm Đá Dừng. Vậy mà vừa qua bến đò Trà Linh là chạm ngay một lũng làng với ruộng lúa và con kênh.Nước tưới cho lũng ruộng được lấy từ đập Mả Ngài, gọi theo tên của con khe gom nước từ một vùng núi rừng rộng lớn. Người ngoài không ai biết tại sao con khe lại có tên gọi Mả Ngài, nhưng người Trà Linh thì không ai không biết tên gọi này từ khi có ngôi mả (mộ) của con cọp mà họ trọng vọng gọi bằng "ngài" nằm ở kề khe. "Nếu không có mả ngài lưu lại, người đời nay không thể nào biết được nỗi lao nhọc của người xưa khai khẩn rừng hoang thành đồng ruộng. Ngẫm lại người xưa thật là sâu sắc khi đem chôn con cọp và tiền hiền Trần Bình bên nhau", ông Đặng Văn Luyến, người dân làng Trà Linh, nói như thế và vị lão làng 79 tuổi kể lại sự tích ngôi mộ cọp như kể lại hành trạng gian nan của vị tiền hiền mở đất Trà Linh.
Thời vua Tự Đức (1848-1883), vùng Trà Linh hãy còn hoang vu vì cư dân rất thưa thớt. Là người có võ nghệ cao cường, thấy cư dân vùng hạ lưu của mình khốn khổ vì thiếu ăn thiếu mặc, chàng trai Trần Bình đã dẫn một số tráng đinh nghèo khó đến vùng cao Trà Linh cư ngụ để khai vỡ ruộng đất làm ăn. Một ngày kia khi mở đường cho đoàn người gánh lúa từ ruộng ra, đến giữa đường, Trần Bình bỗng gặp một con cọp ra đón đường. Không chút sợ hãi, Trần Bình hô hoán cho đoàn người gánh lúa tránh xa rồi một mình xông vào đấu với cọp. Quả là đôi kỳ phùng địch thủ, Trần Bình và cọp kẻ hét người gầm, quần thảo với nhau suốt buổi vẫn không ai hạ được ai. Những người tùng thuộc khiếp sợ, càng lúc càng bỏ chạy đi xa. Đến xế chiều, Trần Bình và cọp đều đuối sức, cả hai lê lết ra khe tìm nước uống. Đã kiệt sức, lại uống cho đã cơn khát, cả hai đều căng bụng, cùng lăn kềnh ra chết ngất bên khe. Sẫm chiều, thấy có bề im ắng, những người tùng thuộc lần theo dấu vết tìm thấy xác Trần Bình cùng con cọp dữ. Tiếc thương người đầu lĩnh uy dũng, căm giận con cọp dữ, nhưng nghĩ lại, họ đã mang cả người và cọp vào chôn sát nhau nơi mé rừng kề con khe.
Bạn,
Cũng theo báo Tuổi Trẻ, để tưởng công người mở đất, dân làng Trà Linh đã tôn Trần Bình là tiền hiền của làng, lập đền thờ ngay tại làng. "Nhưng lẽ nào mình chỉ cúng kính mỗi tiền hiền Trần Bình mà bỏ qua con cọp, làm vậy hóa ra mình bạc quá". ông Luyến nhắc lại lời của ông cha. Để thỏa lòng với vị tiền hiền không người nối hậu, khi cuộc sống khá dần lên, năm 1996 dân làng Trà Linh đã xây mộ cho cụ Trần Bình. Vẫn chưa yên lòng, năm 2000 họ lại chung nhau xây tiếp mả ngài - mộ cọp. Và lễ giỗ - tảo mộ tiền hiền Trần Bình vào rằm tháng 7 âm lịch hằng năm cũng là lễ cúng - tảo mộ cho ngài (cọp) thiêng liêng.