Theo Tạp chí kinh tế The Economist, số ra ngày 18.11.1999, giải pháp thương mại giữa Trung quốc và Hoa kỳ được tuyên bố tuần này là một biến cố lịch sử.
Benjamin Franklin viết, không có một quốc gia nào bị phá sản vì mậu dịch. Nhưng nguyên một hệ thống chính quyền còn lại như hế nào" Đó là một câu hỏi lớn mà giải pháp thương mại được ký giữa Trung quốc và Hoa kỳ đã nêu ra tuần này, trong khi Trung quốc vào tổ chức mậu dịch thế giới WTO.
Có phải Trung quốc thực bụng muốn mở cửa thị trường theo như những lời đã hứa" Phải chăng hậu quả gia nhập tổ chức WTO không thành quá lớn đối với thường dân của Trung quốc, được coi như hộp đồ nghề dùng để sửa vặt vãnh lại các vấn đề xã hội của Trung quốc" Tuy nhiên câu hỏi chính là liệu Trung Cộng sẽ nhờ làm thành viên của tổ chức WTO để củng cố chế độ hay tổ chức WTO rồi sẽ hủy diệt chế độ Trung Cộng theo Benjamin Franklin tin chắc sẽ xẩy ra.
Những việc mở rộng nền kinh tế mà Trung quốc đã đưa ra đang được thực hiện dần, và những cải cách quan trọng đang bắt đầu cho ngày gia nhập tổ chức WTO không còn xa mấy.
Không phải toàn thể sẽ hoan nghên các công cuộc thay đổi. Nhất là các bần nông tại Trung quốc, hầu hết kéo kiếp sống vặt nhờ vào canh tác trên một manh đất nhỏ síu, nay phải đương đầu để cạnh tranh với nông doanh có hiệu năng của Hoa kỳ. Các công ty quốc doanh sẽ không còn núp sau hàng rào thuế nhập cảng cao và các rào cản khác. Các công ty quốc doanh sẽ không còn ngăn chặn việc nhập khẩu hàng hóa. Công nghiệp viễn thông sẽ mở cửa cho người nước ngoài vào kinh doanh và đầu tư. Các ngân hàng nước ngoài hiện đang bị giới hạn có thể sẽ được thả tự do. Nói trắng ra, lãnh vực nhà nước hay thành lũy quyền lực của đảng Cộng sản ở khắp mọi nơi sẽ phải đi bương.
Tại sao các lãnh tụ Trung quốc phải chịu ký thỏa hiệp như thế để cho đảng cộng sản đi bương" Câu trả lời phần đông không nói ra. Đó là chiến thắng của các nhân vật cải cách: Họ Giang hình như cho rằng đem cái vinh quang của Trung quốc ra nước ngoài bằng cách gia nhập tổ chức WTO, sẽ xóa bỏ hình ảnh họ Giang trong nước, còn họ Chu lại tin chắc rằng việcï gắn bó với tổ chức WTO đem lại những lợi thế cho Trung quốc. Chẳng có nhân vật nào theo đúng sự cấp tiến về thi trường tự do. Cả hai đã thà xoay quanh hai lý luận chính. Một nhân vật cho sự gắn bó với tổ chức WTO sẽ giữ cho Trung quốc ở yên lâu và cao trên bàn cờ quốc tế theo như những dân Trung quốc đang tin vào cái quyền riêng của họ. Nhân vật kia thực tế hơn, lý luận rằng Trung quốc sẽ có lợi theo các khoản tạo ra được các công việc làm mới cho dân và nhận được dòng đầu tư mới của các nước ngoài cho nền kinh tế Trung quốc đi lên.
Rốt cuộc lẽ dĩ nhiên đảng Cộng sản phải tính cách nào hay nhất để còn quyền lực. Các đảng viên đều biết, sự phồn vinh cho toàn dân Trung quốc là một thử thách hợp pháp hay chính đáng không có thể nào chối cãi được. Sau đó các ý kiến là làm thế nào để phồn vinh có rất ít, trong khi các vấn đề thất nghiệp và thua lỗ trong lãnh vực quốc doanh đã dâng lên. Việc gia nhập tổ chức WTO là việc đánh một canh bạc.
Một canh bạc chưa chắc gì đã thắng. Đảng Cộng sản thường chơi trò trên cả luật pháp. Vào WTO, Trung quốc sẽ phải nhượng lại chủ quyền vốn nằm trên trốc cho các cá nhân thuộc giới tiêu thụ và các công ty tư để vứt bỏ nền công nghiệp phức tạp của nhà nước, hy sinh thành phần gốc của đảng để tuân theo các quy tắc của thể chế siêu quốc gia.
Muốn gắn bó với tổ chức WTO, đảng phải buông ra quyền xiết chặt kinh tế. Nhất là các thuế đánh vào việc thu nhập xe phải trả để thanh toán các bê bối của công ty nhà nước nằm trong tay các đảng viên cộng sản. Các thứ thuế bội thu sẽ phải dùng để trả cho các trợ cấp xã hội vốn không có trong chế độ cộng sản để chấn chỉnh nền kinh tế theo như sự thúc đẩy của tổ chức WTO. Khi vào tổ chức WTO, hệ thống chính trị của Trung quốc từng ngày một sẽ trở nên lỗi thời.
Qua 15 năm sau khi Trung quốc lần đầu tiên xin gia nhập vào hệ thống mậu dịch đa phương, hệ thống mậu dịch khoảng năm 1945-95 có tên là thỏa hiệp GATT (General Agreement on Tariffs and Trade) chỉ áp dụng cho các cường quốc để giữ ổn định và hoà bình trên thế giới. Nay thỏa hiệp này được đổi tên là WTO (World Trade Organization).
Trong vài năm sắp tới, tổ chức WTO bắt buộc Trung quốc phải cắt giảm thuế biểu nhập cảng và cho các việc kinh doanh của người nước ngoài nhiều hơn nữa để nhập vào các thị trường béo bở như công nghiệp về bảo hiểm, ngân hàng và viễn thông vốn được bảo vệ cao. Nhưng thứ mà Trung quốc hứa không có thể nào tôn trọng được mà không có sự xáo trộn cho phần động dân chúng có cuộc sống sẽ bị hủy hoại hay những kẻ có đặc quyền bị đẽo gọt đi để gia tăng sự cạnh tranh của người nước ngoài.
Các lãnh tụ đã từng nếm mùi nguy hiểm về phản ứng cực đoan của quần chúng hồi tháng năm 1999, sau vụ bom bỏ vào tòa đại sứ Trung quốc tại thủ đô Belgrade tại Nam Tư. Các đám đông phẫn nộ đã bao ngay ngoài các sứ quán ngoại giao của Tây phương nằm khắp nơi tại Trung quốc, thủ tướng Chu Dung Cơ đã phải rỉ tai cho nhượng bộ mậu dịch để giữ sự gắn bó với tổ chức WTO. Trong những cuộc họp kín, một số chức quyền đã gọi thủ tướng là một tên phản bội, tên đã hiến dâng cho người Hoa kỳ quá nhiều.
Vì các lãnh tụ Trung quốc ham muốn chức hội viên trong tổ chức WTO, họ đã lơ đi các lời than van của những người có tinh thần quốc gia cực đoan. Hồi tháng mười một 1999, Trung quốc đã đạt được một thoả ước với Hoa kỳ trong đó có những nhượng bộ mà họ Chu đã bị chỉ trích là hiến dâng.
Dù Long Yongtu, trưởng phái đoàn đàm phán, đã nhấn mạnh rằng "Bất cứ cái gì đi ngược đối với quyền lợi quốc gia, chúng tôi đơn giản khước từ." Nhưng một số trí thức Trung quốc cho rằng, cấp lãnh đạo đang chơi trò đánh bạc.
Năm ngoái một cuốn sách của kinh tế gia trẻ tuổi Han Deqiang tại Bắc Kinh đã gọi là "Cuộc va chạm: Cái bẫy Toàn cầu hóa với việc lựa chọn thực sự của Trung quốc".
Ông Han cho rằng phần động dân chúng Trung quốc đang bỏ quên những nguy cơ có sẵn vì tôn thờ sức mạnh thị trường và cái viền ảnh hấp dẫn có hàng hoá nhập cảng rẻ hơn. Ông Han đã tố giác Hoa kỳ dùng cái bẫy hội viên WTO để khống chế kinh tế Trung quốc và đẩy nhanh việc Tây phương hoá tại Trung quốc.
Các nhà trí thức như ông Han lo lắng nạn thất nghiệp gia tăng khi các công ty nội địa không cạnh tranh nổi, bắt buộc phải sa thải nhân công và giới tiêu thụ quay sang hàng hóa nhập cảng. Các nhà tri thức cũng e ngại khi vứt bỏ sư độc quyền của nhà nước, Trung quốc sẽ phải chịu đầu hàng thêm để nhường quyển kiểm soát thị trường cho các công ty lớn của ngoại quốc.
Hình ảnh sẽ lẫn lộn. Tại thôn quê, vấn đề thất nghiệp đang lan rộng sẽ trầm trong thêm trước những nộng phẩm nhập cảng giá rẻ hơn. Jun Ma, một kinh tế gia cao cấp của ngân hàng Đức quốc, cho rằng các anh nông dân cao 1,6m sẽ không có việc làm trong năm năm tới do hậu quả của việc gia nhập tổ chức WTO. Hàng trăm ngàn công việc làm của nền công nghiệp sản xuất xe hơi trước đó được thuế biểu cao che chở sẽ bị đe dọa.
Gửi ý kiến của bạn
