Một nuớc sinh ra “Tiễn xạ xa” hay xe chạy nhanh như tên bắn, đã đưa ra một kỹ thuật mới, kỹ thuật làm tới mức độ người ta phải nín thở như đang ngồi trên những chiếc máy bay phản lực.
Nhật Bản đã giữ kỷ lục thế giới về tốc độ nhanh nhất cho các tầu chạy trên đường rầy (rail), sau khi toa tầu Maglev MLX01 đạt được 552 km/giờ trong cuộc chạy thử nghiệm hồi tháng tư 1999.
Giai đoạn ba năm đầu tiên của cuộc thử nghiệm cho kiểu mẫu thương mại được chấm dứt vào tháng ba, người ta nhận thấy không có lấy một sự bất chắc hay trở ngại nào cả, theo lời của Hitoshi Tsuruga, tổng quản đốc của Trung tâm Thử nghiệm Xe từ trường (Maglev) Yamanashi gần vùng Otsuki, cách thủ đô Đông Kinh 100 km về hướng tây. Tổng quản cho biết: “Giai đoạn hai đã khởi sự sẽ xác định làm thế nào giảm giá thành tới tối thiểu và cải tiến tính năng hoạt động của toa tầu này.”
Giá thành hiện nay quá cao. Các nhà hậu thuẫn từ trường xa Maglev, dẫn đầu là Trung tâm đường rầy xe Tokai (Japan Railways Central) đã bỏ ra 250 tỷ Yen (Khoảng 2,3 tỷ Mỹ kim) để lập đường rầy thử nghiệm dài 42,8 km.
Nhưng tổng quản Tsuruga tin tưởng là chuyển được toa tầu Maglev vào thương mại thành công, mặc dầu Đức quốc bỏ đi dự án tuơng tự như loại tầu này hồi tháng hai vì giá thành quá cao.
Theo tổng quản đã cho biết: “Nhật Bản chỉ là nước đang nghiên cứu về chất siêu dẫn (superconductivity). Kỹ thuật siêu dẫn là một kỹ thuật quan trọng của Nhật Bản.”
“Chúng tôi sẽ tiếp tục cho làm các cuộc thử nghiệm thế nào để thương mại hóa sớm ngày nào hay ngày nấy.” Chiếc tầu loại Maglev ngon lành, có thể đạt tới 450 km/giờ đều đặn trong 90 giây đồng hồ, ngang với phi cơ đang cất cánh đi lên.
Bánh xe của chiếc tầu này được co lại khi kỹ thuật Maglev kích lên 160km/ giờ, tầu lúc này coi như đã bay bổng. Các cuốn dây điện siêu dẫn trên tầu tạo ra một từ trường đẩy tầu chạy trôi đi nhờ những nam châm được gắn cạnh đường rầy với vận tốc cho cánh tầu đã nâng hẳn tầu lên, nhưng tầu chạy bay bổng trên đuờng rầy có nam châm đẩy đi.
Chiếc tầu từ tính này có thể ngay từ tốc độ tột đỉnh , tầu được cho chạy chậm lại tới khi dừng hẳn trong khoảng cách 5 km nhờ dùng các cánh thắng thuộc loại khí động lực (aerodynamic), các cánh này nằm ngay trên đầu tầu dùng để nâng tầu lên, cánh này không khác gì những cánh đạp gió (flaps) nằm trên các cánh của máy bay.
Trung tâm đường rầy JR Tokai hy vọng tầu Maglev được liệt vào như một dự án quốc gia trong vòng ba năm, bởi vì chính phủ Nhật Bản đang hậu thuẫn chết sống vợi các phí khoản quá tốn kém để thực hiện các đường rầy có nam châm theo đúng kích thước thực sự để đưa tầu vào khai thác với tính cách thương mại. Tsuruga đã cho biết: “Trường hợp chính phủ không tài trợ tầu Maglev, Trung tâm JR Tokai sẽ tự tài trợ lấy.”
Nhưng giám đốc dự án vẽ ra hình ảnh quyến rũ như tầu Maglev có thể thay đổi tất cả sự vận tải trong nước với tốc độ chạy nhanh hơn 350 km/ giờ, tốc độ tối đa của các toa xe loại ‘Tiễn Xạ X.a’ Thực ra ông Tsuruga thích lao cái lợi của dự án này vào các máy bay hơn là vào mạng xe chạy loại ‘Tiễn Xạ Xa’, loại xe đã vào phục dịch dân chúng từ thời Thế vận hội tại Tokyo năm 1964.
Ông Tsuruga cho biết: “Năng luợng dùng cho tầu Maglev chỉ bằng một nửa năng lượng của máy bay: nó là loại xe rất tiết kiệm năng lượng, còn thán khí (CO2) thải ra sẽ giảm hẳn nếu dùng tầu Maglev vào việc chuyên chở. So sánh với các máy bay, tầu Maglev hiền hơn nhiều đối với môi sinh và an toàn hơn máy bay.”
Còn đối với các hành khách, yếu tố quyết định sẽ là tốc độ và giá cả. Hiện nay còn một nửa vế của phương trình chưa được giải ra, ông Tsuruga cho biết tầu Maglev sẽ lấy thời gian bay để cạnh tranh trên tuyến đường giữa Tokyo với thành phố Osaka. Osaka là thành phố đứng thứ hai trong nuớc Nhật. Tầu Maglev có thể áp dụng cho chạy tuyến đuờng giữa thành phố Sài Gòn và thành phố Hanoi, nếu VN chịu chia sẻ với Nhật Bản phần nào chi phí nghiên cứu, một khi tuyến đuờng thành hình VN có thể thu hút đuợc nhiều du khách hơn.
Nhà giám đốc đã cho biết, tầu Maglev chạy đúng có một giờ đồng hồ, so sánh với tầu ‘Tiễn Xạ Xa’, loại tầu này phải chạy mất hai tiếng ba muơi phút. “Giữa Tokyo và Osaka, một người đi máy bay mất một giờ đồng hồ, nhưng thời gian đi lại từ phòng vé này tới phòng vé kia phải mất tất cả hai tiếng đồng hồ. Như thế chúng tôi đủ để cạnh tranh với các máy bay,” theo như nhà giám đốc cho biết.
Nhưng dự án này vẫn còn nằm trong ống ước mơ chưa đuợc hậu thuẫn công khai, theo như lời của ông Richard Whitehurst, phân tích gia về chuyển vận của công ty Dresdner Kleinwort Benson tại Tokyo.
Chính quyền Nhật Bản cũng đã cho đốt trên 100 ngàn tỷ Yen cả chục năm qua về những dự án kích thích kinh tế, trong đó có chi vào những công tác công cộng mà người ta nghi ngờ cần phải có để thúc đẩy kinh tế. Whitehurst cho biết: “Chỉ còn cách chính phủ có thể biện hộ bằng cách tuyên bố ít ra có thể thực hiện được để dùng.”
Cả hai Trung tâm JR Tokai và JR East đã thích thú để cho chạy những tuyến ‘Tiễn Xạ Xa’ mới do chính phủ cho thiết lập, nhưng việc đi tới là chúng tôi không muốn chịu trách nhiệm và đưa lưng chịu để thiết lập, theo như phân tích gia này đã cho biết.