Hôm thứ bẩy 2-12, các lãnh tụ Cộng sản Lào từng có hào quang từ thời chiến tranh Việt Nam, làm lễ kỷ niệm 25 năm nắm chính quyền ở một trong những chế độ độc đảng chót còn lại trên thế giới ngày nay.
Ngoại trưởng Lào Somsavat Lengsavad nói trong một cuộc phỏng vấn: "Nhân dân Lào chưa hề nghĩ đến việc liệu chúng tôi có nên có một chế độ đa đảng hay không".
Nhưng trên thực tế chế độ nay chỉ còn cộng sản trên danh nghĩa. Lào đã có chút tiến bộ từ khi từ bỏ chủ nghĩa xã hội giữa thập niên 80 để đi vào kinh tế thị trường tự do, nhờ có khoảng 200-300 triệu Mỹ kim ngoại viện mỗi năm. Số tiền này bằng 80% số đầu tư nhà nước.
Mặc dù những luận điệu công khai còn mang mùi vị chiến tranh năm xưa, người ta thấy rõ những bằng chứng của sự giầu sang ở các thành phố. Xe hơi Toyota, xe SUV chạy trên các đường phố đầy bụi bậm của thủ đô Vientiane. Từ các mái nhà tôn ở các tỉnh đã thấùy mọc lên những cọc ăng-ten của máy TV.
Một nông dân làm ăn khá giả ở thành phố Pakse, ông Bountanh Chantahom, 57 tuổi nói: "Nhưng tôi vẫn còn sợ chính phủ".
Phần lớn những người giầu ở Lào hiện nay là đảng viên cộng sản hay những người có liên hệ với họ, phần còn lại dân trong nước vẫn phải cực nhọc chống nạn nghèo đói. Một chuyên gia về Lào ở trường Đại học Hong Kong, giáo sư Grant Evans cho biết như trên.
Theo chỉ số của LHQ, Lào đứng hàng thứ 140 về nghèo khổ trong 174 nước trên thế giới, tính theo mức sống căn cứ vào thâu nhập đầu người, giáo dục và khả năng sống lâu. Cứ 11 đứa trẻ ở Lào lại có một chết dướøi 5 tuổi.
Chế độ cộng sản Lào cũng ra tay đàn áp ngay sau khi chiếm được chính quyền. Ít nhất cũng có 40,000 người thuộc chế độ cũ do Mỹ ủng hộ đã bị bắt đi tù cải tạo và lao động cực khổ trong 10 năm. Cựu Quốc Vương Lào đã chết trong tù cải tạo.
Tuy nhiên hiện nay đã nổi lên những phong trào chống đối chế độ. Trong năm nay, 9 quả bom đã nổ ở Vientiane và các tỉnh. Ngoài ra còn có những tin đồn đại nói trong nội bộ đảng Cộng sản Lào đã có sự rạn nứt.