Lai Changxing, một tên đang bị trung quốc truy nã gắt gao, đã bị túm trong lúc làm cam kết xin di trú tại Vancouver, Canada vào chiều ngày thứ năm, theo như Jenner May, nữ phát ngôn viên của tòa đại sứ đã cho biết.
“Như thế là xong bởi vì tên này đã phá luật lệ di trú của Canada,” theo như nữ phát ngôn cho biết và còn cho biết thêm Changxing đã bị bắt chung với một người đàn bà tên là Tsang Ming-na.
Trung quốc đã tố giác Tổ chức YuanHua của Changxing làm một mạng lưới nhập cảnh người lậu rộng lớn dọc theo duyên hải của tỉnh Phúc Kiến, tỉnh đã làm ăn và phát triển nhanh nhờ vào vụ tham nhũng lớn nhất trong lịch sử của Trung quốc.
Tất cả có 14 cán bộ cao cấp cùng với nhân viên của tổ chức YuanHua đã bị kết án tử hình ngày 8/11 về vai trò gian lận trong bốn năm liền, những cán bộ và nhân viên này đã nằm trong các vụ xử án tập thể trong năm thành phố của tỉnh Phúc Kiến. 70 người khác và hai người em của Changxing đã bị kết án tù từ ba năm cho tới suốt đời.
Changxing đã trốn tránh được phái đoàn điều tra chuyên phá hối lộ và tham nhũng đuợc gửi từ chính quyền trung ương xuống Hạ Môn vào tháng bẩy năm ngoái. Sự trốn thoát là nhờ vào sự tiết lộ riêng của phó thủ trưởng công an Zhuang Rushun của tỉnh Phúc Kiến, phó thủ trưởng này hiện nằm trong số người bị tử hình.
Trung quốc đã khẩn cầu cảnh sát quốc tế (Interpol) chặn bắt Changxing và quyết lùng bắt cho được tên này dù hắn đang trốn ở đâu. Song nữ phát ngôn May của tòa đại sứ đã cho biết, bà không được biết như yêu cầu nào của Trung quốc đã gửi cho chính phủ Canada đểå bắt giữ và cho dẫn độ Changxing.
Canada và Trung quốc hiện nay không có thỏa ước về việc dẫn độ, các chuyện xẩy ra từ trước tới nay đều được giao dịch với nhau tùy theo từng trường hợp một.
Changxing nguyên là một nông dân của tỉnh Phúc Kiến, chắc chắn là lãnh hình phạt cho tử hình nếu được gửi trả về Trung quốc. Trong khi đó Canada có hiệp uớc dẫn độ với Hoa kỳ, một quốc gia có hình phạt cho chặt đầu, Canada lại tìm sự cam kết cho bất cứ nghi can nào để không bị phạt tử hình trước khi cho lập thủ tục để dẫn độ.
Tổ chức YuanHua được thành lập tại thành phố cảng Hạ Môn năm 1990, tổ chức này đã khống chế các sinh hoạt thương mại tại hải cảng bận rộn này, tổ chức tài trợ nguyên một đội cầu thủ đá banh tại địa phương.
Theo lời đồn, họ Li là người rộng rãi, ông đã dùng các thủ đoạn khác để giữ việc làm ăn được trót lọt, ông mở ra nhà tiếp khách tại Hạ Môn, được biết nhà khách này là Tiểu Hồng Lâu, nơi để ông đãi tiệc rượu các quan chức của nhà nước. Máy quay phim ẩn đã chụp các cảnh quan khách nô đùa hay tắm chung với các nữ tiếp viên xinh đẹp của Tiểu Hồng Lâu, phim ảnh chụp được này họ Lai dùng làm lợi khí để hăm dọa hay làm áp lực.
Có trên 600 cán bộ nhà nước đã bị báo cáo là có dính vào vụ bê bối này, trong đó có thân thuộc của một số nhà cầm đầu cao cấp của Trung quốc.
Nguyên thủ trưởng quân báo Ji Shengde và cựu phó bộ trưởng công an Li Jizhou cũng đã bi tố giác ăn hối lộ nặng có liên quan vào sự bê bối này, hai nhân vật này được tách ra để đem xử riêng.
Vụ tai tiếng bê bối cũng nằm trong những người thân thuộc của Jia Qinglin, nhân vật trong bộ chính trị và tướng phục viên Liu Huaqing, các báo chí cho biết những người cầm đầu cao cấp của Trung quốc được bảo vệ để khỏi bị truy tố.
Tờ tạp chí Yazhou Zhoukan, chi nhánh của nhật báo độc lập Ming Pao tại Hong Kong đã loan tin, những chứng cớ Changxing tung ra có liên lụy tới các nhà cầm đầu hàng cao cấp của Trung quốc trong vụ bê bối “nhất dạ đế vương” này, chứng cớ này có hại rất lớn cho chính quyền của Trung quốc.
Changxing đã chuẩn bị về vụ bắt giữ và đã làm nhiều bản sao của những chứng cớ quan trọng mà Changxing có thể tiết lộ cho báo chí nước ngoài, theo như báo chí tại Hong Kong đã tường thuật.
Frank Lu là giám đốc của Trung tâm Thông tin cho Nhân quyền và Dân Chủ tại Hong Kong, ông đã cho biết cấp lãnh đạo của Cộng sản Trung quốc đã ngán sợï về việc cho dẫn độ Changxing về Trung quốc.
“Đa số các cán bộ thuộc hàng cao cấp đã ăn không ngon và ngủ không yên khi biết được tin Changxing chưa bị bắt. Changxing biết rõ toàn bộ về vụ này,” theo lời Lu, người đang theo rõi vụ hối lộ và tham nhũng tại Trung quốc, đã nói cho AFP được biết tin này.
Trong bốn năm Tổ chức YuanHua làm ăn, tổ chức này đã cho nhập lậu tất cả 53 tỷ Nhân dân tệ (khoảng 6,6 tỷ Mỹ kim) hàng hóa, nhà nước mất 30 tỷ Nhân dân tệ tiền thuế hải quan, chiếu theo các tài liệu của toà án Trung quốc đã đưa ra.
Tổ chức YuanHua đã cho nhập lậu một số lượng khổng lồ dầu cặn chạy máy diesel, thuốc lá, xe cộ, cao su và các sản phẩm khác tùy tiện dọc duyên hải đông nam có sự thông đồng của hải quan và công an của Trung quốc.