OTTAWA (KL) - Theo tin của CNN gửi về từ thủ Nam Vang của Kampuchia, ngày thứ năm chính quyền Kampuchia đã chấp thuận luật đã thảo để mang những kẻ chỉ huy Kmer đỏ hiện còn sống để xử về tội diệt chủng. Cách đây 20 năm bọn chỉ huy này đã đóng vai trò lãnh đạo Cộng sản Cao Miên và đã giết trên một triệu người dân vô tội.
Nội các của Kampuchia đã tán thành việc ban hành bản luật đã thảo ra. Căn cứ theo bản luật này, một tòa án đặc biệt được thành lập để luận án các trường hợp giết người tập thể (killing fields) dưới chế độ Kmer đỏ năm 1970. Trong thời gian này, người ta được biết chắc số dân bị giết tập thể là một triệu bẩy.
Sok An, bộ trưởng cao cấp không bộ nào trong nội các của Kampuchia đã cho biết: “Đây là bản luật do chính phủ thảo ra, bước kế là việc của Quốc hội, Thượng viện và Hội đồng Tối cao của Tòa án Kampuchia.”
Hiện nay người ta không biết chắc, vai trò của LHQ có dính vào sự luận tội này hay không. Chính quyền Kampuchia và cơ quan LHP đã tranh luận về tòa án xử bọn Kmer đỏ cả tháng, nhưng đôi bên không đi tới kết luận bên nào sẽ điều khiển tòa án này.
Sok An nói: “Chúng tôi không nói là nó quá trễ, nhưng chúng tôi đã thấy ý kiến của Liên Hiệp Quốc qua sự trung gian.”
Nội các của Kampuchia đã tán thành việc ban hành bản luật đã thảo ra. Căn cứ theo bản luật này, một tòa án đặc biệt được thành lập để luận án các trường hợp giết người tập thể (killing fields) dưới chế độ Kmer đỏ năm 1970. Trong thời gian này, người ta được biết chắc số dân bị giết tập thể là một triệu bẩy.
Sok An, bộ trưởng cao cấp không bộ nào trong nội các của Kampuchia đã cho biết: “Đây là bản luật do chính phủ thảo ra, bước kế là việc của Quốc hội, Thượng viện và Hội đồng Tối cao của Tòa án Kampuchia.”
Hiện nay người ta không biết chắc, vai trò của LHQ có dính vào sự luận tội này hay không. Chính quyền Kampuchia và cơ quan LHP đã tranh luận về tòa án xử bọn Kmer đỏ cả tháng, nhưng đôi bên không đi tới kết luận bên nào sẽ điều khiển tòa án này.
Dưới đây là vài sự kiện mà báo chí được biết.
Bản luật khiến các chuyên gia luật pháp của cơ quan LHQ quan tâm:
Kampuchia đã đòi lãnh trách nhiệm, nhưng chuyên gia luật pháp LHQ cho là hệ thống tư pháp của Kampuchia quá kém và dẫn tới sự can thiệp phải bảo đảm có công lý ngay thẳng.
Bản luật do chính quyền Kampuchia thảo ra cho phép các biện lý và các công tố dự phần luận tội, nhưng sự kết án thuộc thẩm quyền của tòa Kampuchia.
Vài giờ trước khi họp nội các của Kampuchia, cố vấn pháp lý của cơ quan Liên Hiệp Quốc Hans Corell nói với Ouch Borith, đại sứ của Kampuchia nằm trong Liên Hiệp Quốc tại New York, còn vài vấn đề cần quan tâm tới về dự định lập tòa án. Nhưng bộ trưởng Sok An cho biết các vấn đề đó không có trong kế hoạch thành lập tòa án bởi bản văn của đại sứ Ouch Borith chưa được sao chụp gửi đi (faxed) cho tới khi cuộc họp của nội các Kampuchia gần kết thúc.
Sok An nói: “Chúng tôi không nói là nó quá trễ, nhưng chúng tôi đã thấy ý kiến của Liên Hiệp Quốc qua sự trung gian.”
Đề nghị quốc tế được phép đưa vào:
Kampuchia đã nài nỉ LHQ hỗ trợ trong sự xử án, nhưng lại bác bỏ lời kêu gọi mở một tòa án quốc tế, lấy lý do làm như thế vi phạm chủ quyền quốc gia Kampuchia. Bản kế hoạch thành lập tòa án để xử Kmer đỏ, chính quyền Kampuchia kêu gọi một số quan tòa được LHQ chọn lựa ngồi chung xử với quan tòa Kampuchia chiếm đa số.
Hai bên thỏa thuận đòi hỏi phải có ít nhất là một quan tòa quốc tế để xử, nhưng các nhà ngoại giao có hoài nghi nằm trong LHQ cảnh cáo tòa án lập ra các quan tòa Kampuchia sẽ có nhiều hiệu lực và dùng quyền để phán quyết.
Thủ tướng Kampuchia Hun Sen cho biết vào cuối tháng có trên năm chỉ huy của Kmer đỏ ngày xưa có trách nhiệm về vụ sát hại tập thể được đem ra xử. Hun Sen đã tư chối để tiết lộ tên của các can phạm.
Tướng Kmer đỏ Tamok bị bắt tại Bắc Kampuchia vào tháng ba trong năm và trưởng ban hành quyết Kang Khek Ieu mang bí danh “Duch” đã bị bắt vào tháng năm trong năm.
Áp lực đối với Liên Hiệp Quốc:
Áp lực quốc tế vẫn đặt lên vai LHQ cho rằng Kmer đỏ là một phần của chính quyền Kampuchia cả chục năm, sau đó Kmer đỏ bị lật đổ; phải tìm công lý cho các nạn nhân cũng như những kẻ còn sống sót.
Hun Sen thúc đẩy kế hoạch thành lập tòa án được thông qua đúng lúc lễ kỷ niệm thứ 21, ngày Kmer đỏ mất quyền lực khi quân đội Việt Nam chiếm đóng.
Pol Pot lãnh đạo Kmer đỏ sau khi dẹp nội chiến và lên cầm quyền nắm 1975, Pol Pot chết cách đây hai năm. Chế độ Pol Pot sua đuổi dân ra khỏi tất cả các thành phố và ép họ đi vào nông trại tập thể lập theo chính sách của Mao Trạch Đông. Số dân này tính ra năm người mới có một người còn sống, đa số chết vì bị bỏ đói, chết vì bịnh hoạn và chết trong các vụ hành quyết tập thể.
Việt Nam đánh bại Kmer đỏ và chiếm đóng Kampuchia năm 1979. Kmer đỏ mở chiến tranh du kích chống lại chính quyền kế thứa sau này tới năm 1996, khi quân đội Kmer bị rạn nứt. Phong trào Kmer đỏ được kết liễu vào cuối năm 1998.
Gửi ý kiến của bạn
