Như bài “Trước Thời Cuộc” trên Việt báo đã phân tích, bom bẩn" là loại vũ khí giết người bằng chất phóng xạ cũng như bom hạt nhân, nhưng khác ở cách nổ. Bom hạt nhân do hạt nhân nguyên tử nổ. Còn "bom bẩn" nổ do chất nổ thông thường nhưng xung quanh quả bom đó được nhồi bằng những chất phóng xạ, nên khi bom nổ chất phóng xạ bị phân tán ra ngoài gây chết chóc và nguy hiểm đến sức khỏe của những người ở môt vùng rất rộng lớn, xa nơi bom nổ. Làm một trái bom bẩn dễ hơn làm bom hạt nhân, bởi vì chỉ cần làm bằng tay cũng tạo được bom thường như đã thấy.
Trận giặc phóng xạ mà Mỹ phải đối phó hiện đang trải rộng từ Nga Đông Âu, Tây Âu, Trung Á cho tới tận Congo. Nhiều đường dây Mafia hiện đang buôn bán một khối lượng phóng xạ lớn lao, trị giá nhiều tỷ đô la.
Từ đầu năm 2002, báo Wshington Post đã cảnh giác việc buôn lậu phóng xạ có thể dẫn đến các hành động khủng bố bằng những loại vũ khí đặc biệt. Người Mỹ nhấn mạnh rằng các lò phản ứng hạt nhân thuộc lãnh thổ Liên Xô trước đây là một vấn đề cực kỳ đáng sợ, vì mỗi lò còn đến 40.000 curie (đơn vị phóng xạ) strontium và cosium. Đây là hai kim loại nặng có hàm lượng phóng xạ cao có thể gây họa cho những vùng đất rộng lớn. Với các chuyên gia hạt nhân thì chỉ một curie phóng xạ đã đủ gây ra đủ loại ung thư. Ở nước cộng hòa Géorgie cũ, người ta đang cố gắng thanh lý lượng phóng xạ tồn kho bị bỏ phế từ sau khi một căn cứ quân sự bị đóng cửa. Người Nga cũng thừa nhận là "có sự hiện diện của những đường dây mafia phóng xạ" ở đấy. Các loại máy móc cũ kỹ ở đó vẫn còn chứa rất nhiều chất độc, nhưng lại là nguồn lợi lớn cho những tay buôn lậu, vì toàn lãnh thổ Liên Xô có đến 300 lò phản ứng hạt nhân.
Ngày 20-3 vừa qua, một người Nga đã bị bắt cùng với tang vật là 10kg thorium 232, một chất phóng xạ cần thiết trong việc chế tạo uranium 233. Cảnh sát và hải quan đã phanh phui trên một chuyến xe buýt nối liền Outs-Kamenogorsk (Kazakhstan) với thành phố Barnaoul của Nga. Lượng thorium 232 này ở dạng bột, nhưng có thể phát ra một tia alpha hết sức nguy hiểm cho những ai hít phải. Đây là những chất phóng xạ tạo thành uranium 233, cần cho nhiên liệu hạt nhân dân sự hoặc chế tạo bom nguyên tử. Tại Oust-Kamenogorsk, trong thập niên 1990, đã khám phá được những vụ chuyển lén chất phóng xạ (xuất khẩu trái phép) sang Nga. Riêng lượng thorium đã lên đến hơn 400kg.
Mafia phóng xạ không chỉ xuất xứ từ Trung Á, Đông Âu mà cả Tây Âu.
Tại Pháp, ba máy dò và phân tích kim loại (có nguồn phóng xạ) cất trong rương sắt đã biến mất một cách khó hiểu tại công ty Alizé (Grenoble-Pháp). Theo cơ quan bảo vệ tia ion (OPRI) của Pháp, chắc chắn đây là một mắc xích của đường dây mafia phóng xạ chuyên về cadmium-109 (có hàm lượng phóng xạ thấp, khoảng 370 mégabecquels) không gây nguy hiểm nghiêm trọng gì trong những điều kiện chuyên chở bình thường.
Tuy nhiên, OPRI nhấn mạnh: "Chúng ta nên lo ngại, thậm chí lo sợ, vì có sự tiếp tay của các chuyên viên kỹ thuật trong việc tháo ráp rương bảo vệ. Nhiều thủ phạm đã bị bắt, trong đó có 3 người Géorgie. Họ đã ăn cắp strontium-90 ở Fontenay-aux Roses (Hauts-de-Seine). Hãng thông tấn AFP cũng khẳng định rằng 3 người này đã bị nhiễm xạ da ở mức độ 2-3 grays (gy). Nếu mức độ nhiễm xạ là 3gy thì tủy xương sẽ bị ảnh hưởng và chỉ trong vòng 2 tháng, tỷ lệ tử vong là 50%.
Một số container chứa đầy chất phóng xạ chẳng hiểu tại sao bị bỏ lăn lóc trong một khu rừng cách đó 25km. Strotium 90 là chất cực độc có thể khu trú trên xương và gây ra các bệnh bạch cầu.
Tại Karslruhe (phía Tây nước Đức) cảnh sát địa phương đã khám phá một băng đảng buôn lậu phóng xạ, với sự tham gia của cựu quân nhân 72 tuổi. Tất cả cũng chỉ do tình cờ, khi một vụ hỏa hoạn xảy ra tại nhà ông này. Lúc đó, lính cứu hỏa và cảnh sát mới thu được 4 khẩu súng, một cân điện tử cực nhạy và một hộp chứa radium. Được biết người đàn ông này là sĩ quan chuyên về vũ khí hạt nhân, sinh học và hóa học! Theo Europol (Tổ chức cảnh sát châu âu) lượng radium này xuất sứ từ Bosnia.
Lần theo đường dây đến Bosnia, các chuyên viên biết rằng các chất phóng xạ Bosnia và Nga từng được nhập lén vào Thổ Nhĩ Kỳ! Khoảng 12 người Thổ đã bị cảnh sát Istanbul bắt vào tháng 11-2001 do buôn lậu hơn 1kg uranium đến từ Nga. Các ông chủ phóng xạ định cư ở Gaziosmanpasa (Thổ Nhĩ Kỳ) để điều binh khiển tướng. Cảnh sát Istanbul đã phá vỡ một hợp đồng lớn (còn đang mặc cả) với 1.022 kg uranium, được định giá 750.000 đôla. FBI (cục điều tra liên bang Mỹ) lập tức tung ngay các chuyên gia để dò tìm "sự hiện diện dù nhỏ nhất của mầm mống khủng bố".
Riêng Europol thì khẳng định rằng từ khi Liên Xô tan rã, Istanbul đã trở thành trạm trung chuyển phóng xạ rất lớn giữa Đông và Tây Âu. Đến lúc này, người ta mới phá thêm nhiều vụ buôn bán nguy hiểm, chẳng hạn vụ trao tay 64 ống thủy tinh đựng osmium 187, chất phóng xạ trích từ quặng platine. Riêng vụ này đã đưa 6 người Thổ ra vành móng ngựa.
Tại ngoại ô Sofia-Bulgarie, có 1 container phóng xạ bị tịch thu, container này còn 150kg césium 137, với dòng chữ "Phóng xạ, cẩn thận" bằng tiếng Nga.
Ở Congo, một trong những vấn đề nổi cộm là "khai thác bất hợp pháp các tài nguyên thiên nhiên" trong đó có kim cương vàng đồng, cobalt và niobium. Nhưng ở Kinshasa, người ta còn mua bán uranium, như bao thứ hàng hóa tạp nhạm khác, từ hơn 10 năm nay! Các công ty khoáng sản và các "văn phòng tư nhân" đua nhau mua bán uranium sót lại từ thập niên 1960, vì đây là mặt hàng siêu lợi nhuận. Hai lò phản ứng thí nghiệm hạt nhân do Mỹ lắp đặt vào cuối thập niên 1960 đã là nguồn lợi lớn cho các băng đảng Mafia.
Tháng 5-1997, với sự giúp đỡ của Mỹ, ông Laurent-Désiré Kabila lên nắm quyền ở Congo. Từ đây xuất hiện những thị trường đen phóng xạ đủ loại từ uranium đến kẽm phóng xạ. Còn Zaire cũng đang trở thành một đối tác có hạng của Congo trong việc trao đổi uranium, với mỏ Nteuke Fungerama tại tỉnh Katanga. Hàng loạt vụ cướp bóc và ăn cắp chất phóng xạ đã diễn ra tại đây. Các nhà chuyên môn cảnh cáo rằng Châu phi luôn là một lò phóng xạ hết sức nguy hiểm, vì trong chiến tranh thế giới lần thứ 2, lượng phóng xạ cho hai quả bom nguyên tử (thả xuống Hiroshima và Nagasaki) có nguồn gốc từ Congo!
Từ năm 2000, đã có nhiều tin đồn liên quan đến hiệp hội mỏ Congo (Somico) do ông Naluh Windja Mukuba Philémon làm tổng giám đốc. Hầm để xe của công ty chứa đầy những chiếc nồi đặc biệt. Không ai hiểu Somico chứa nồi để làm gì. Hai phóng viên người Pháp đã lấy cắp một chiếc nồi mang về Paris để nhờ các chuyên gia xem xét. Kết luận: đây là loại nồi dùng để đựng uranium, giá 120.000 đô la/ chiếc. Hai nhà báo Xavier Houel và Pierre Péan cho rằng "đây là một bằng chứng của đường dây buôn phóng xạ ở Congo".
Cùng lúc mà sự việc đang diễn biến căng thẳng, thì ở Piatra Neamt (Đông bắc Roumanie) 4 người bị bắt do buôn bán 12 kg uranium và 6 cái nồi y như ở Congo! Phòng thí nghiệm Pitesti (Nam Roumanie) đã phân chất 6 cái nồi này và cũng kết luận như người Pháp: chúng có thể đựng uranium! Một trong những gương mặt đen của các đường dây chằng chịt này là công dân Pháp Serge Salfati (34 tuổi), sau đó là Yoes Ekwalla (33 tuổi). Sau khi tóm cổ và thẩm vấn hai tên này, cảnh sát Pháp biết được một cái tên nữa: Raymond Lebé, biệt danh "Hoàng tử phóng xạ". Lebé cũng có quen biết với nhiều "ông lớn" ở Somico!
Interpol (tổ chức cảnh sát quốc tế) và FBI tiếp tục truy theo đường dây này và lại phát hiện một lượng "rác độc" trên 2 chiếc tàu chạy dọc bờ biển Somalie. Tuần báo Star of the Horn (Kenya) cho rằng có vụ tổ chức mafia ở Ý chuyên xử lý rác phóng xạ tham gia vào vụ này. Cũng theo thời báo này, mafia Ý và mafia Somalie bắt tay nhau trong việc mua bán 30% rác phóng xạ của Ý. Các hiệp hội xử lý rác phóng xạ ở Ý và Somalie có thể giải quyết 35 triệu tấn rác với doanh số hàng năm 6,67 triệu đôla. Kenya báo động vì từ những năm 1990, mafia Ý và mafia Kenya đã làm ăn về chất phóng xạ, trước khi chuyển sang bạn hàng mới là Somalie. Một số binh lính Ý thuộc lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc đóng quân tại Somalie đã tham gia vào các vụ chôn lén và buôn bán rác phóng xạ. (Theo Le Vif de l'Express, Quo 5,2002)