Các giới chức của chính phủ Clinton và các nhà soạn luật lưỡng viện đã tiết lộ ngày thứ tư tuần qua về soạn luật này. Hy vọng luật ban ra sẽ làm bớt đi những phiền toái đối với các công ty cấp cổ phần được quyền mua hay bán lại của công ty (stock options) cho công nhân lương giờ.
Chiếu theo điều luật về tiêu chuẩn lao động công bằng (Fair Labor Standard Act) năm 1938, những luật cùng bộ miễn cấp cổ phần được quyền mua hay bán lại của công ty và các kế hoạch mua bán chứng khoán của công ty (Securities). Các nghị sĩ tại thượng viện như Mitch McConnell của R-Ky; Christopher Dodd của D-Conn; và Mike Jeffords của R-Vt; và các nghị sĩ tại hạ viện như Cass Ballenger của R-NC, Robert Aderholt của R-Ala; và Dick Armey của R-Texas., đã đưa các dự luật này ra quốc hội Hoa kỳ.
“Đạo luật này cho biết giản dị và không có gì lạ, thí dụ như bạn làm việc tại phòng giám đốc hay làm dưới xưởng, ai cũng đã góp phần để công ty thành công,” theo như lời của Thượng nghị sĩ Mitch McConnell trong bản công bố đi kèm theo luật được đưa ra.
Hiện hành chiếu theo luật tiêu chuẩn lao động công bằng, người công nhân lương giờ có thể phải tính lại tiền thu nhập, đôi khi phải nạp lại thuế khai cách đây hai năm khi họ được cấp cổ phần được quyền mua bán lại của công ty. Luật cũng áp dụng cho những công nhân lương giờ, công nhân miễn quyền hưởng cổ phần được mua hay bán lại và công nhân làm giờ phụ trội lãnh tiền 1 gấp 1/2.
Một khi luật ra áp dụng cho một công ty có thể được ngoại suy để áp dụng cho các công ty khác, Bộ Lao động Hoa kỳ đã giải thích sự cấp cổ phần được quyền mua hay bán lại theo giá tiền lương thường, có nghĩa là các công ty phải tính lại để trả gấp rưỡi số tiền công nhân lương giờ đã lãnh, cộng thêm bất cứ tiền lời nào trong việc bán cổ phần hay chứng khoán của công ty. (Nhiều khi công nhân tránh trả thuế lợi tức vì mức thu nhập cao, nên đề nghị thay vì trả tiền giờ phụ trội, công nhân này xin đổi lấy cổ phần gọi là stock options).
Có khoảng 60% công nhân Hoa kỳ rơi vào loại miễn hưởng cổ phần được quyền mua hay bán lại, theo như Bộ Lao động cho biết.
Hiện nay quá tốn phí"
Hồi đầu tháng ba, một số người làm việc trong lãnh vực Hi-Tech, trong đó có công nhân lương giờ của cộng ty Xilinx Inc. chuyên chế tạo chip và phó tổng giám đốc nhân viên của công ty Xerox Corp. đã chứng thực trước tiểu ban quốc hội Hoa kỳ rằng sự giải thích theo đạo luật để cam kết công nhân lương giờ để hưởng cổ phần được quyền mua bán lại quá tốn phí, các công ty có thể chọn bỏ vụ này để theo giá thị trường.
Abigail Rosa, trợ tá về luật pháp của Xilinx (para-legal), đã nói với tiểu ban bảo vệ công nhân đặc trách về giáo dục và lao động tại hạ viện: “Giả thử các công ty bắt buộc phải trả tiền giờ làm phụ trội theo khoản tưởng thưởng khác cho nhân viên miễn hưởng cổ phần được quyền mua hay bán lại như chính tôi, các công ty rơi vào trường hợp này rất có thể đồng loạt bỏ loại cổ phần này đối với loại công nhân miễn hưởng cổ phần được quyền mua hay bán lại.”
Dự luật mới được ca ngợi
Tập đoàn thương mại như American Electronic Association đã khen ngợi hành động này ngày thứ tư trong tuần.
“Nhờ luật pháp bảo đảm chủ nhân có thể cấp cổ phần được quyền mua hay bán lại cho công nhân lưong giờ, quốc hội cũng như chính quyền đang công nhận các tưởng thưởng mới của chủ nhân đối với công nhân trong thời đại tin học.”, theo như lời công bố của giám đốc điều hành William T. Archey của American Electronic Association.
Hãng Association for Competitive Technology cũng hoan nghênh kế hoạch lưỡng lợi. Quyền Tổng giám đốc Jonathan Zuck đã công bố: “Hoa kỳ hiện đang đương đầu với nạn thiếu nhân công tin học (IT Work Force), có khoảng 600 ngàn job còn trống chưa có chuyên gia nào điền vào. Việc cấp bách chúng tôi phải làm bất cứ gì để giữ các công nhân có tài hiện nay như cấp cho họ cổ phần được quyền mua hay bán lại.”
Bộ trưởng Lao động Hoa kỳ Alexis Herman cũng ủng hộ dự luật này.
Sự thiệt của mặt trái
Song các đại diện nghiệp đoàn lao động lại thận trọng về các công ty có thể chuyển hoán trả lương chính và tiền giờ làm phụ trội bằng loại cổ phần được quyền mua hay bán lại vào lúc công ty đi xuống và cổ phần công ty bị mất giá.
Cổ phần được quyền mua hay bán lại không giống như bỏ ra nửa lương để mua vé số rồi bị thua mất.
Sharon Cornu, giám đốc về giao tế của California Labor Federation tuyên bố: “Nếu mở cửa để các công ty thay tiền lương căn bản bằng cổ phần được quyền mua hay bán lại (stock options), khi đi tới tình trạng này người công nhân phải mở mắt to ra để nhìn. Stock options không giống như bỏ nửa lương vào để mua vé số rồi bị thua và mất luôn.”
Luật đề nghị đáng được đề cập để cho các hàng giám đốc và công nhân kiếm được công bằng càng ngày, càng kiếm nhiều tiền hơn vào những cổ phần có thể làm ra lời, đặc biệt là các cổ phần của các công ty thuộc về Hi-Tech.
Các điều luật khác được duyệt xét lại
Sự nẩy sinh quyền hưởng cổ phần được quyền mua hay bán lại trong công ty Hi-Tech và các công nghệ khác làm cho nhà soạn thảo chính sách của Washington D.C. phải duyệt lại vài điều luật về sự tưởng thưởng công nhân.
Một đạo luật tách biệt được đưa ra Hạ viện hồi cuối năm, H.R. 3462, cũng làm dễ dàng cho công nhân miễn hưởng cổ phần được quyền giữ stock options, nhưng một phần ba trị giá của stock options phải chịu thuế.
Chưa hết, hội đồng kế toán tài chánh FASB (Financial Accounting Standard Board) lại còn nghĩ cách thay đổi thủ tục kế toán như buộc các công ty phải kế toán theo giá được định lại cho stock options. Kế hoạch kế toán này đã làm nhiều công ty nổi giận.
Trong khi phán quyết, cả hai nơi Silicon Valley và Washington DC có một số nhà Hi-Tech nặng kí đã nài xin hội đồng để kế hoạch lại như cũ.
Chú thích: Stock option là cổ phần của công ty tưởng thưởng nhân công hàng năm thay tiền với sự kết ước công nhân chỉ được quyền bán cổ phần này sau một thời gian nào đó do công ty định. Như tại Canada, các stock option cấp cho công nhân theo giá rẻ hơn giá thị trường, khi giá stock lên thì công nhân chỉ bán lấy tiền lời thôi, còn vốn phải trả lại cho công ty. Tiền lời bán stock option bị cộng chung vào tiền lương cuối năm để tính thuế. Muốn khỏi thuế, tiền lời phải bỏ ra mua stock của công ty hay bỏ vào RRSP (tiền dành về hưu). Dù cách nào người công nhân cũng không thể làm giầu được vì thuế ăn hết, cộng thêm mưu mô của chủ làm giá cổ phần để phát triển công ty. Còn RRSP coi như cho chính phủ mượn tiền dài hạn cho tới khi nào người công nhân được trên 65 tuổi và không còn có lợi tức nào hết mới được rút dần dần.