Loan Nguyen dịch theo Asia Time, số ngày 17.7.2000
Hy vọng đang tàn lụi theo thời gian. Đức Đạt Lai Lạt Ma thường được xem như là người duy nhất có khả năng cho một cuộc đấu tranh hòa hoãn với Trung Cộng. Hiện ông đã 65 tuổi. Ông có thể chết bất cứ lúc nào. Nhiều người Tây Tạng cảm thấy chính nghĩa của họ sẽ bị tàn lụi cùng với ông.
Nhưng hồi cuối năm ngoái, một chiếc cầu đã bắt nhịp giữa hai Tây Tạng. Một vị sư 14 tuổi ở Tu viện Tsurphu cách Lhasa 80 cây số đã trốn đi bằng đường bí mật để đến Dharamsala. Tên vị sư đó là Ugyen Triley Dorge, là vị lạt ma cao cấp nhất trong môn phái Kagyupa của Phật Giáo Tây Tạng.
Cũng giống như Đức Đạt Lai Lạt Ma, vị Karmapa là một vị tái sinh, ông là vị lạt ma tái sinh đời thứ 17 chức hiệu Karmapa. Hiện ông 15 tuổi, vóc dáng cao lớn, giọng nói uy nghi, ông không còn là một đứa trẻ. Trung Cộng đã lên án sự trốn thoát của ông. Nhưng Tây Tạng vẫn được treo hình của vị Karmapa. Từ hồi tháng Giêng, những tấm hình đó bán rất chạy.
Vị Karmapa không phải là người kế vị Đức Đạt Lai Lạt Ma. (Môn phái của ông hoàn toàn khác biệt với môn phái của Đức Đạt Lai Lạt Ma.) Người Tây Tạng đang nản lòng vì sự bế tắc, vị sư nhỏ tiêu biểu cho niềm hy vọng mới và có thể không tránh được những vất vả kế tiếp. Có một thời Karmapa được xem như là tù nhân không giúp ích được gì cho Trung Cộng. Sự trốn thoát của ông đã làm cho ông trở thành anh hùng.
Đức Đạt Lai Lạt Ma nhấn mạnh rằng vị sư trẻ đó không phải là người kế vị ông, ông đã trả lời với báo Time như vậy. Nhưng ông thừa nhận Karmapa sẽ là một vị lãnh đạo quan trọng. “Tôi đã nói với vị sư trẻ ấy và nói trước công chúng rằng-thế hệ của tôi đã trở nên lỗi thời, và đã đến lúc phải chuẩn bị cho thế hệ kế tiếp những người lãnh đạo tinh thần.” Không có một giải pháp nào dễ dàng cho sự bế tắc của Tây Tạng. Những tranh cãi của các phe phái chống đối nhau không ngừng trong suốt 4 thập niên.
Nhưng mọi sự đã thay đổi. Hãy nhìn vào một Hồng Kông tự trị. Một Tổng Thống mới Trần Thủy Biển của Đài Loan đã mời những đối thủ cộng sản bên kia eo biển cho một cuộc họp thượng đỉnh. Kim Chính Nhựt chủ tịch của guồng máy Cộng sản, đã trở nên lôi cuốn trong tháng trước và bỗng nhiên việc lập lại một quan hệ hữu nghị của nguời Đại Hàn đã đạt được. Có hy vọng gì [tương tự] cho Tây Tạng không"
Tây Tạng đặc biệt là trong những thành phố, nơi trộn lẫn sự hiện đại hóa, sự đe dọa và sự thâm nhập nhanh chóng điều xấu. Những xóm làng cũ đang bị phá hủy. Nhà thổ với gái điếm đang mọc đầy. Những bảng hiệu cắm trước tu viện để kêu gọi giới tăng lữ tố cáo Đức Đạt Lai Lạt Ma. Những khóa học về nghiên cứu của sinh viên Tây Tạng ở Đại học Lhasa phần lớn bị bỏ đi, chỉ còn một ít lớp còn lại dành cho sinh viên nước ngoài. Giới trẻ Tây Tạng đang trở nên hão huyền, cha mẹ than van, với sự du nhập vào chủ nghĩa hưởng thụ. Những bức chân dung của Đức Đạt Lai Lạt Ma phải được giấu kín khỏi mắt nhìn của các gián điệp láng giềng.
Một Tây Tạng khác thì lại có đời sống lưu vong khó khăn. Giáo dục tôn giáo ở Ấn Độ thì tốt. Một số vị sư đến học ở Đại học Tu viện Sera ở Bắc Ấn Độ và sau đó trở về Tây Tạng. Nhưng tu viện Dharamsala (thủ đô Tây Tạng lưu vong ở Ấn Độ) chỉ là một trại tị nạn tạm thời, và sự chờ đợi trôi qua quá lâu. Người lớn tuổi nghi ngờ về giấc mơ được trở về quê hương, và con cái của họ chỉ thích xe mô tô và được định cư ở các nước phương Tây.
Trong vài tuần qua Đức Đạt Lai Lạt Ma gặt hái được những tốt đẹp, xem truyền hình sẽ thấy đầy dẫy hình ảnh Tây Tạng. Cuộc gặp gỡ thiêng liêng lần thứ sáu của ông và Tổng thống Bill Cliton, và những cuộc nói chuyện ngắn với các nhà lãnh đạo quốc hội và Bộ trưởng Madeleine Albright. Ông đã dành thời giờ để gây ấn tượng những người ủng hộ ở các tiểu bang Tây Hoa Kỳ.
Cuối tuần qua Ngân Hàng Thế Giới theo dõi một cuộc cãi cọ. Ngân Hàng không thể quyết định có nên cho Trung Cộng mượn tiền để trang trải cho việc đưa hàng ngàn nông dân tới vùng đất màu mỡ của tỉnh Thanh Hải không. Những tổ chức của người Tây Tạng ở nước ngoài đã phê phán về dự án được xem như là một phần của kế hoạch của Bắc Kinh để thuộc địa hóa những vùng đất Tây Tạng. Khi thấy Ngân Hàng Thế Giới có thể từ chối số tiền vay muợn hay áp đặt những điều luật, Trung cộng giận dữ nói không muốn mượn số tiền đó nữa.
Đối với Bắc Kinh, những chống đối như thế chỉ là phụ. Trung cộng đã có lãnh thổ Tây Tạng với tiềm năng về du lịch, nhiều quặng mỏ và địa thế Tây Tạng như là một vùng đất để chống lại Ấn Độ. Nhóm người Tây Tạng nói rằng sự thất bại về số tiền vay mượn của Trung Quốc như là thắng lợi chính cho người Tây Tạng.
Có 120,000 người Tây Tạng ở Ấn Độ: Phần lớn được sinh ra ở Ấn Độ. “Đã mang đến hai thế hệ lưu vong” Tsten Norbu chủ tịch của Quốc Hội Tuổi Trẻ Tây Tạng trong nhóm lưu vong nói. Ông tiếp: “Họ không có ý niệm họ là người Tây Tạng”.
Sự lìa xa quê hương này có lẽ đưa đến nguy cơ lớn nhất cho những hy vọng của nguời Tây Tạng về việc lấy lại quyền tự trị cho đất nước của họ. Nhiều người lưu vong trẻ tuổi không có kiên nhẫn về “con đường trung đạo” của Đạt Lai Lạt Ma trong thương thuyết hòa bình và đời sống ở Ấn Độ cũng không có nhiều cơ hội.
Người Tây Tạng và những người hỗ trợ họ đã đầu tư những hy vọng lớn lao vào khả năng của Đức Đạt Lai Lạt Ma để thực hiện những sự việc đúng đắn. Nhưng vài người trong cộng đồng lưu vong Tây Tạng sợ rằng sẽ đi theo huấn thị bất bạo động của Đức Đạt Lai Lạt Ma cho đến khi Ngài chết, rồi cùng theo với Ngài là toàn bộ chính nghĩa của Tây Tạng. Họ lý luận rằng đó là điều Bắc Kinh đang chờ đợi.
Một loại phép lạ xảy ra mỗi lần một vị Lạt Ma Tây Tạng cao cấp chết. Thần thức ông ta tái sinh lại, và những người đi theo ông, dùng những điềm báo trước và kỹ thuật xa xưa cổ truyền để tìm kiếm ra sự tái sinh mới. Bắc Kinh nhúng tay vào trong hai cuộc tìm kiếm chính vừa qua - tìm hậu thân của Ban Thiền Lạt Ma Panchen, và vị Karmapa hiện thời - đã gây ra nhiều hỗn loạn. Để ngăn chận việc đó xảy ra sau khi ông thoái vị, Đức Đạt Lai Lạt Ma nói ông sẽ được tái sinh ra ngoài biên giới của Trung Quốc để Bắc Kinh không thể kiểm soát việc dạy dỗ và huấn luyện người kế vị ông. Đối với một dân tộc mà số phận của nó đang trong tay của một thánh nhân già [Đạt Lai Lạt Ma] và một vị sư nhi đồng [Karmapa], kế hoạch đó mang lại niềm hy vọng. Nhưng điều đó chỉ là một loại thuyết định mệnh, mờ nhạt đã quá quen thuộc cho dân tộc của cả hai Tây Tạng.
Gửi ý kiến của bạn
