PHNOM PENH (Reuters) - Quốc hội Cam Bốt hôm thứ ba 2-1 đã chấp thuận luật thiết lập một tòa án của Cam Bốt có các quan Tòa quốc tế tham dự để xử các lãnh tụ của chế độ Khmer đỏ giết người trong thập niên 70.
Vụ biểu quyết này là bước then chốt để tiến đến một biến cố mà những người ủng hộ hy vọng sẽ thành một cuộc xử án toàn diện các lãnh tụ Khmer đỏ. Đây là kết quả của một sự thúc đẩy của LHQ trong hai năm thương thuyết với nhà cầm quyền Cam Bột.
Hiện nay chỉ có hai lãnh tụ Khmer đỏ ngồi trong tù. Chế độ cai trị Khmer đỏ rập theo khuôn khổ chế độ Mao-ít bạo tàn đã gây ra cái chết của 1.7 triệu người dân vì đói, bệnh tật, lao lực và hành quyết trong một chiến dịch nhằm thực hiện ảo tưởng biến cả nước thành một nông trại khổng lồ. Chế độ đó đã bị lật đổ năm 1979. Lãnh tụ tối cao Pol Pot đã chết năm 1998.
Chủ tịch Quốc hội Cam Bốt, Hoàng thân Norodom Ranariddh nói còn phải mất một hay hai năm nữa mới chuẩn bị xong tòa án. Và những người phê phán nói LHQ đã không làm áp lực đủ mạnh để các tòa án thối nát của Cam Bốt khỏi gây ảnh hưởng đến phiên xử.
Các lãnh tụ của cả 3 đảng trong Quốc hội đã tán thành từ trước bản dự thảo có 48 điều khoản thiết lập tòa án. Sau 2 ngày thảo luận tất cả 92 dân biểu tham dự - trong số 122 của Quốc hội - đã biểu quyết chấp thuận dự thảo luật này.
Thế nhưng có hai dân biểu uy thế nhất Quốc hội là Ranariddh và Hun Sen đã không tham dự phiên họp. Bản dự thảo luật sẽ còn phải được Thượng viện Cam Bốt biểu quyết, rồi được Hội đồng Bảo hiến phán xét sau đó mới được Quốc vương Norodom Sihanouk ban hành thành luật. Kế đó một thỏa ước còn phải được ký kết giữa Cam Bốt và LHQ trước khi triệu tập Tòa án.
Heng Samrin, cũng từng là một chỉ huy phó của quân đội Khmer đỏ nhưng sau đã trở cờ năm 1977, nói: “Việc kết án các lãnh tụ Khmer đỏ có nghĩa là tiêu diệt vĩnh viễn chế độ này”. Theo ngôn từ của dự luật, tòa án sẽ truy tố “những lãnh tụ cao cấp...và những người có trách nhiệm nhiều nhất” về các vụ tàn bạo dưới thời Khmer đỏ.
Các cựu quan chức của Khmer đỏ nay đang chế ngự đảng Nhân Dân của Hun Sen lo sợ chính họ và đồng bọn cũng bị truy tố. Những người này và những kẻ chống đối xử án nay được thoa dịu cho bớt sợ hãi bởi điều khoản nói chỉ có “những kẻ trách nhiệm nhiều nhất” bị đem ra xử.
Pol Pot và một thủ hạ cấp cao là Ieng Sary đã bị xử khiếm diện sau khi Cộng sản Việt Nam lật đổ chế độ Khmer đỏ năm 1979, nhưng người ta coi vụ xử đó chỉ có tính cách trình diễn và thiếu hẳn những tiêu chuẩn hợp lý về tư pháp.
Dân biểu đối lập Chheam Channy cảnh cáo các quan chức tòa án Cam Bốt “không được đổi mầu” khi tòa bắt đầu. Theo thể thức tòa án, các thẩm phán Cam Bốt sẽ được đa số 1 người ở mọi cấp xử. Nhưng tòa chỉ có thể phán quyết khi có ít nhất một thẩm phán quốc tế đồng ý.
Hiện nay hai lãnh tụ Khmer đỏ đang ngồi tù là Ta Mok 74 tuổi, một cựu tư lệnh quân đội, và Kaing Khek, biệt hiệu là Duch, cựu giám đốc nhà tù Toul Sleng và cũng là nơi tra tấn tù nhân. Còn những lãnh tụ khác cấp cao hơn và nổi danh hơn là Khieu Samphan, 68 tuổi, Ieng Sary và Nuon Chea vẫn sống tự do ở Cam Bốt.
Gửi ý kiến của bạn
