Khi nền kinh tế suy thoái và tỷ lệ thất nghiệp gia tăng, số người than phiền là họ bị kỳ thị vì lý do tuổi tác cũng gia tăng. Sau đây là những ghi nhận của Michelle Himmelberg trên nhật báo The Orange County Register về tình trạng này.
Những đơn than phiền được gởi về Equal Employment Opportunity Commision (EEOC) liên quan đến sự kỳ thị vì lý do tuổi tác đã tăng 13% trong năm 2000 và tăng 9% trong năm ngoái tới mức 17,405 vụ. Trong thời gian này, đơn than phiền về sự kỳ thị vì lý do sắc tộc và sách nhiễu tình dục không tăng không giảm.
EEOC đã thắng nhiều vụ kiện trong những năm gần đây, gồm những vụ kiện từ chỉ 4 người đến vụ kiện cho hơn 2000 người đã bị sa thải bởi Martin Marietta Corp., bây giờ trở thành một phần của công ty Lockheed Martin.
Những chuyên gia cho biết sự kỳ thị vì lý do tuổi tác sẽ gia tăng và sẽ trở thành vấn đề lớn khi lực lượng lao động đi vào tuổi già và các công ty đang tìm cách gượng dậy với sự hồi phục của nền kinh tế hiện tại.
"Rất nhiều chủ nhân vẫn có thành kiến đối với những nhân viên lớn tuổi là họ thiếu kinh nghiệm thực tiễn, không lãnh hội được những chương trình huấn luyện, hoặc không còn sức lực như những người còn trẻ.", Ida Castro, cựu Giám đốc của EEOC, đã nói như vậy, "Những chủ nhân cần biết là mướn người theo lối suy nghĩ như vậy là vi phạm pháp luật."
Luật Kỳ Thị về Tuổi Tác của Hoa Kỳ cấm các công ty kỳ thị những nhân viên trên 40 tuổi. Luật của tiểu bang California cũng tương tự. Thêm vào đó, luật California cho phép các nhân viên lớn tuổi bị kỳ thị có thể đòi tiền thiệt hại về tinh thần.
Những nhân viên tin rằng mình bị kỳ thị vì tuổi tác phải chứng minh rằng chủ nhân đã thiên vị trong những trường hợp thâu nhận, thăng thưởng, sa thải, vân…vân…, dựa trên yếu tố tuổi tác.
Frank Pray, một luật sư chuyên về lãnh vực sa thải trái phép, cho biết toà thường đòi hỏi nguyên cáo phải có đầy đủ những dữ kiện để chứng minh mình bị kỳ thị trong một thời gian. Dầu vậy, tìm kiếm và thâu thập những giữ kiện này là cả một vấn đề vì công ty thường bảo vệ những hồ sơ riêng của họ. Vẫn có thể làm được nhưng rất tốn công của.
"Không nghi ngờ gì, các công ty có cái mai để bảo vệ họ, nhất là trong những trường hợp công ty sa thải nhân viên vì lý do tài chánh (laid off)", Pray nói, "Nhưng bồi thẩm đoàn đã dư hiểu rằng laid off chỉ là một bức màn khói mà các công ty lợi dụng để tống khứ những nhân viên được coi như đã hết thời."
Cách dễ dàng nhất để chứng minh sự kỳ thị là cho thấy công ty có dự tính. Chẳng hạn như, người giám thị đã nói hoặc viết một văn thư như sau: "Ông ta già rồi, không thích hợp với công việc". Những bằng chứng như vậy, tuy rất hiếm, nhưng nếu có, công ty phải chịu trách nhiệm để bào chữa.
Thông thường, các nhân viên phải dựa trên những bằng chứng khiếm khuyết (circumtantial evidences). Trong những trường hợp này, người nhân viên phải chứng minh rằng ông ta trên 40 tuổi, rằng ông ta bị từ chối không được mướn hoặc giao cho công việc, rằng ông ta bị đối xử khác biệt so với những người trẻ tuổi hơn. Nếu ông ta bị sa thải, ông phải chứng minh là ông đã bị thay thế bằng một người ít tuổi hơn. Nếu công ty viện dẫn lý do sa thải ông vì mức độ làm việc, ông phải chứng minh rằng lý do đó không đúng với sự thực.
Đây là điều rất khó làm, Pray nói.
Những đơn than phiền được gởi về Equal Employment Opportunity Commision (EEOC) liên quan đến sự kỳ thị vì lý do tuổi tác đã tăng 13% trong năm 2000 và tăng 9% trong năm ngoái tới mức 17,405 vụ. Trong thời gian này, đơn than phiền về sự kỳ thị vì lý do sắc tộc và sách nhiễu tình dục không tăng không giảm.
EEOC đã thắng nhiều vụ kiện trong những năm gần đây, gồm những vụ kiện từ chỉ 4 người đến vụ kiện cho hơn 2000 người đã bị sa thải bởi Martin Marietta Corp., bây giờ trở thành một phần của công ty Lockheed Martin.
Những chuyên gia cho biết sự kỳ thị vì lý do tuổi tác sẽ gia tăng và sẽ trở thành vấn đề lớn khi lực lượng lao động đi vào tuổi già và các công ty đang tìm cách gượng dậy với sự hồi phục của nền kinh tế hiện tại.
"Rất nhiều chủ nhân vẫn có thành kiến đối với những nhân viên lớn tuổi là họ thiếu kinh nghiệm thực tiễn, không lãnh hội được những chương trình huấn luyện, hoặc không còn sức lực như những người còn trẻ.", Ida Castro, cựu Giám đốc của EEOC, đã nói như vậy, "Những chủ nhân cần biết là mướn người theo lối suy nghĩ như vậy là vi phạm pháp luật."
Luật Kỳ Thị về Tuổi Tác của Hoa Kỳ cấm các công ty kỳ thị những nhân viên trên 40 tuổi. Luật của tiểu bang California cũng tương tự. Thêm vào đó, luật California cho phép các nhân viên lớn tuổi bị kỳ thị có thể đòi tiền thiệt hại về tinh thần.
Những nhân viên tin rằng mình bị kỳ thị vì tuổi tác phải chứng minh rằng chủ nhân đã thiên vị trong những trường hợp thâu nhận, thăng thưởng, sa thải, vân…vân…, dựa trên yếu tố tuổi tác.
Frank Pray, một luật sư chuyên về lãnh vực sa thải trái phép, cho biết toà thường đòi hỏi nguyên cáo phải có đầy đủ những dữ kiện để chứng minh mình bị kỳ thị trong một thời gian. Dầu vậy, tìm kiếm và thâu thập những giữ kiện này là cả một vấn đề vì công ty thường bảo vệ những hồ sơ riêng của họ. Vẫn có thể làm được nhưng rất tốn công của.
"Không nghi ngờ gì, các công ty có cái mai để bảo vệ họ, nhất là trong những trường hợp công ty sa thải nhân viên vì lý do tài chánh (laid off)", Pray nói, "Nhưng bồi thẩm đoàn đã dư hiểu rằng laid off chỉ là một bức màn khói mà các công ty lợi dụng để tống khứ những nhân viên được coi như đã hết thời."
Cách dễ dàng nhất để chứng minh sự kỳ thị là cho thấy công ty có dự tính. Chẳng hạn như, người giám thị đã nói hoặc viết một văn thư như sau: "Ông ta già rồi, không thích hợp với công việc". Những bằng chứng như vậy, tuy rất hiếm, nhưng nếu có, công ty phải chịu trách nhiệm để bào chữa.
Thông thường, các nhân viên phải dựa trên những bằng chứng khiếm khuyết (circumtantial evidences). Trong những trường hợp này, người nhân viên phải chứng minh rằng ông ta trên 40 tuổi, rằng ông ta bị từ chối không được mướn hoặc giao cho công việc, rằng ông ta bị đối xử khác biệt so với những người trẻ tuổi hơn. Nếu ông ta bị sa thải, ông phải chứng minh là ông đã bị thay thế bằng một người ít tuổi hơn. Nếu công ty viện dẫn lý do sa thải ông vì mức độ làm việc, ông phải chứng minh rằng lý do đó không đúng với sự thực.
Đây là điều rất khó làm, Pray nói.
Gửi ý kiến của bạn
