Quỳ trên sàn gỗ nhà thờ St. Paul’s Episcopal Church ở Jersey City trong một đêm Thứ Hai mới đây, Kim Nguyen chau mày lại trong khi cô vờ như đang sửa soạn bữa ăn tối. Alexander Tran vờ như đang tung lưới đánh cá, trong khi Kathy Dau sửa lại mái tóc của cô em/chị.
Nguyen, người rời Sài Gòn tuần lễ trước khi CSVN toàn thắng, đã tới Highland Park xuyên qua Tân Tây Lan. Tran, người rời VN hơn một thập niên sau trên một ghe thuyền nhân chật người, đã đoàn tụ với cha cô ở North Bergen sau 13 năm ngăn cách. Kathy và Linda Dau trưởng thành ở Jersey City, bị giằng xé giữa di sản văn hóa của bố mẹ và cách sống Hoa Kỳ.
Cứ mỗi ba đêm một tuần, kinh nghiệm lưu vong của họ, cùng với của một số người Việt tị nạn khác sống ở New Jersey, đang được đan kết vào nhau trong một dự án kịch nghệ đáng chú ý.
Vào tháng 9, họ sẽ lên sân khấu trong màn trình diễn để kịch hóa những câu chuyện của hơn 250,000 tị nạn, những người bỏ chạy khỏi VN vào Mỹ trong các năm sau cuộc chiến. Nguyễn, Trần, và những người khác sẽ đóng vai thực của họ và kể chuyện đời thực của họ.
Đối với các diễn viên tài tử, đó là cơ hội để vẽ lại bức tranh khác về VN hơn là một chiến trường xa thực xa, nhưng nó cũng mở lại các vết thương quá khứ. Trong khi có những tiếng cười bật lên lúc họ thử nghiệm khả năng đóng kịch của họ, cũng có nhiều nước mắt rơi lặng lẽ.
Paula Sepinuck, người soạn kịch bản và dàn dựng sân khấu, nói rằng đó là bình thường đối với các diễn viên tài tử chưa quen nói trước công chúng về đời riêng của họ khi phải qua các chặng khó khăn. Nhưng bà nói, kết quả cuối cùng sẽ là đáng tiền.
Vở kịch dự kiến khai màn ngày 16.9, nhưng nơi diễn chưa chọn được. Sepinuck nói, “Tôi gọi đây là nền kịch nghệ nhân chứng. Tôi không ưa kiểu kịch nghệ bình thường. Điều tôi quan tâm là chuyện của con người, và sự thật của con người. Khi họ hát hay nói từ trái tim, tất cả chúng ta có cơ hội để làm nhân chứng.”
William Hyde, người đã giúp định cư người tị nạn Việt sau cuộc chiến cho tổ chức International Organization for Migration, nói là ông tin vở kịch có teh giáo dục một thế hệ thanh niên Mỹ - những người mà kiến thức về VN chỉ đến qua sách vở, và là những người thấy dân VN cũng hệt như các nhóm gốc Á khác.
Bà đạo diễn đang trong tiến trình chuyển những cuộc phỏng vấn của bá với người Việt tị nạn - cùng với các câu chuyện mà diễn viên của bà kể lại - vào trong một kịch bản. Thúc giục họ hành động như các cảnh hàng ngày ở VN, như những cảnh họ tập ở sàn nhà thờ, bà sẽ đan kết các đối thoại vào trong các cảnh đó và thêm vào đó một chút nhạc Việt Nam.
Gọi là diễn viên tài tử, nhưng các diễn viên của bà đều có tài riêng. Bên cạnh giọng ca xuất sắc của Linda Dau, cô em/chị còn làm thơ, và Trần chơi đàn guitar.