DETROIT - Người phụ nữ da đen không chịu nhường ghế cho 1 người đàn ông da trắng gần 50 năm trước trên xe bus ở Montgomery (Alabama) vừa qua đời. Vào lúc ấy bà thợ may 42 tuổi không thể biết rằng bà sẽ có 1 vị trí tôn kính trong lịch sử nước Mỹ, đem lại cho bà danh hiệu "Người mẹ của phong trào dân quyền".
Bà Rosa Paks từ trần tại nhà hồi tối Thứ 2 vì nguyên nhân tự nhiên.
Vào năm 1955, luật để lại từ sau ngày nội chiến đòi hỏi sự phân chia chủng tộc trên xe bus, trong tiệm ăn và những nơi công cộng ở khắp miền nam - trong khi đó, ở miền bắc người da đen bị kỳ thị hợp pháp về việc làm và chỗ ở. Bà Parks là hội viên của Hội Thăng Tiến Người Da Màu (NAACP) đang ngồi trên xe bus ngày 1-12-1955 khi 1 người đàn ông da trắng đòi bà nhường ghế - luật buộc người da đen nhường ghế, nhưng bà từ chối. Bà bị bỏ tù và phạt vạ 14 MK.
Năm 1992, bà tuyên bố rằng khi ấy chân bà đang đau, không biết tại sao không chịu đứng dậy khi bị yêu cầu - bà nói nguyên nhân thật là bà cảm thấy bà phải được đối xử như bất cứ hành khách nào khác.
Bà Parks bị trừng phạt khiến cho hệ thống xe bus bị tẩy chay 381 ngày do cuộc vận động của mục sư Luther King mà thời ấy chưa nhiều người biết tới. Phong trào dân quyền sau cùng đã đưa tới bộ luật dân quyền liên bang 1964.
Vì tranh đấu, không tìm được việc làm, bà cùng chồng di cư đến Detroit năm 1957, bà làm việc cho công ty Conyers từ năm 1965 cho đến Tháng 9-1988. Khi nghỉ việc, bà nói là muốn dành thêm thì giờ làm việc cho Viện phát triển Rosa & Raymond Parks.
Năm 1988, khi hồi tuởng lại quá khứ tranh đấu, bà tỏ ý lo rằng thanh niên da đen tưởng rằng công bằng tự nhiên mà có - bà nói: “Cần tăng gấp đôi các nỗ lực truyền đạt cho thế hệ sau biết tìm hiểu di sản của chúng ta và để biết là người da đen tại Hoa Kỳ có ý nghĩa gì.”
Bà Parks là 1 trong các diễn giả lên tiếng tại cuộc diễn hành Một Triệu Người năm 1995. Năm 1996, bà được tặng huy chương Tự Do của TT và năm 1999 được tặng huy chương Vàng của QH. Sau năm 2001, bà ít xuất hiện vì sức khỏe đã suy kém.
* Các Phản Ứng Về Bà Rosa Parks
Dân biểu John Lewis của tiểu bang Georgia còn là 1 cậu bé khi bà Rosa Parks không chịu nhường ghế trên xe bus cho 1 người đàn ông da trắng, bị giam và bị phạt tiền. Ông nói hành động của nhà tranh đấu dân quyền vừa qua đời đêm qua gây cảm hứng thúc đẩy ông tham gia phong trào nhân quyền.
Ông Lewis tuyên bố: "Bà Rosa Parks đứng dậy, là động lực thúc đẩy chúng ta đứng dậy và tìm cách dự phần vào phong trào". Ở tuổi trên 80, bà Rosa Parks còn là 1 diễn giả tích cực.
Mục sư Jesse Jackson tỏ ý thương tiếc nhà hoạt động dân quyền Rosa Parks vừa từ trần. Ông nói: "Di sản của bà Parks không bao giờ mất. Bà là 1 phần lớn của phong trào dân quyền, bà không nhường ghế để mọi người có thể đứng dậy đòi quyền sống bình đẳng".
Gửi ý kiến của bạn
