WASHINGTON (Moscow Times) - Có tù binh Mỹ thời Cuộc Chiến Việt Nam nào đang bị giam ở Nga hay không" Câu trả lời này chưa ai rõ. Nhưng Bộ Quốc Phòng Mỹ đang tăng cường cuộc dò tìm các hồ sơ ở Nga thời Chiến Tranh Lạnh mà có thể xác nhận các bản tin rằng lính Mỹ thời Thế Chiến 2 và thời Cuộc Chiến Triều Tiên đã bị giam và chết trong các trại lao động Liên Xô, còn gọi là các gulag.
Chính phủ Nga đang hợp tác giúp nỗ lực này, nhưng tới giờ vẫn bày tỏ nghi ngờ các chứng cớ đưa ra - chủ yếu là lời khai từ các nhân chứng với ít chi tiết và với ít hoặc không có giấy tờ nào.
Bộ Quốc Phòng Mỹ đã đưa cho hãng AP tuần trước các hồ sơ từ hàng chục nguồn tin, những người nói rằng đã nhìn thấy lính Mỹ trong các nhà tù như Lubyanka ở Moscow và tại các trại lao động như Bulun ở tận Siberia.
Các hồ sơ này, còn được Pentagon gọi là “Gulag Study” (Bản Nghiên Cứu Gulag), gồm những bản tóm lược những gì mà các nhân chứng - trong hầu hết các trường hợp được giấu tên - nói rằng họ đã nhìn thấy trong các trại lao động. Hơn hai tá bản tường trình liên hệ tới các trại quanh vùng Vorkuta, một thành phố Siberia phía trên Vòng Bắc Cực.
Các hồ sơ đã được phía Mỹ cung cấp cho chính phủ Nga hồi tháng 4/2000, nhưng chưa được phổ biến ra công chúng cho tới bây giờ.
Uûy Hội Chung Nga-Mỹ Về POW/MIA đã được thành lập năm 1992 để điều tra về số mệnh của các lính Mỹ mất tích thời Thế Chiến 2 và thời Chiến Tranh Lạnh, dự kiến sẽ tới xem xét một số trại lao động cũ Xô Viết có nhắc tới trong các hồ sơ.
Norman Kass, một viên chức cao cấp Hoa Kỳ trong ủy hội, đã bay tới Vortuka hồi tháng 10 năm ngoái để thu xếp cho một nhóm tư nhân Nga tìm các hồ sơ từ các trại lao động cũ ở đó.
Một trại nơi đó được Pentagon đặc biệt chú ý: trại hầm mỏ Kirovsky gần Sông Kamenka trong các khu rừng Krasnoyarsk của phía Tây Siberia. Một di dân Nga - danh tính được giấu kín - từng bị lưu đày ở Siberia thời 1950s khai với Pentagon năm ngoái rằng chính ông đã biết 22 người Mỹ bị giam ở đó trong năm 1951.
Tên 22 người này được cung cấp bởi một phụ nữ - mà di dân này nói - đã làm việc ở trại Kirovsky năm 1951 và 1952. Oâng kể, phụ nữ này đã yêu cầu 22 người kia tự ghi tên vào các mẩu giấy báo, rồi nhét giấy này vào một chai lọ và chôn giấu đi.
Trong danh sách 22 tên người đó, có Chan Jay Park Kim, một dân Hawaii gốc Triều Tiên, đã bị bắt tù binh trước đó trong cuộc chiến. Khi bị bắt Kim xài tên giả là George Leon để giấu sắc tộc - và tên này xuất hiện trong danh sách 22 người đó.
Trong danh sách còn có họ Hatch. Thượng Sĩ Robert Hatch, cư dân Aiken, S.C., đã mất tích ở Cuộc Chiến Triều Tiên. Một tên khác là Hubert Johnson, có thể là Hạ Sĩ Herbert Johnson, cư dân McLennan, TX, mất tích ngày 27/11/1950 ở Triều Tiên.