VATICAN/BAGHDAD -- Đức Giáo Hoàng John Paul II đã thúc giục chính phủ Iraq hôm thứ hai là chỉ sử dụng quân lực như giải pháp cuối cùng để giải quyết mâu thuẫn.
Đức Giáo Hoàng nói với tân đại sứ Iraq tại Vatican, cũng nói là cuộc bầu cử đầu tiên của Iraq từ khi Saddam Hussein bị lật đổ phải công bằng, minh bạch và dân chủ.
Ngài bày tỏ nỗ lo sâu sắc về tự do tôn giáo tại Iraq thời hậu Saddam, nơi các du kích đã nổ bom các nhà thờ Công giáo, gây kinh hoàng cho các cộng đồng Ky Tô Giáo.
NHÂN QUYỀN LO NGẠI
Bà Louise Arbour, ủy viên nhân quyền LHQ, cựu công tố tại tòa quốc tế xử tội ác chiến tranh, hôm thứ ba hô hào điều tra cac lạm dụng nhân quyền ở thành phố Fallujah để đưa ra tòa những kẻ vi phạm trong quân đội Mỹ, lực lượng đa quốc, lực lượng chính phủ Iraq hay quân nổi dậy.
Bà Arbour nói "Có 1 số tin tức về cac vi phạm luật chiến tranh được dự liệu để bảo vệ thường dân và chiến binh", nhưng không mô tả cụ thể.
Phát ngôn viên của Hồng Thập Tự quốc tế cả quyết rằng còn thưòng dân trong thành phố Fallujah, thiếu nước uống, lương thực và thuốc men.
Dân số Fallujah còn lại trong thành phố không biết là bao nhiêu, nhưng Hội lưỡi liềm đỏ Iraq ước lượng là 150 gia đình.
Con số thường dân chết trong trận đánh lâu 8 ngày ở Fallujah vẫn chưa rõ. Một bản tin hôm thứ hai dẫn lời 1 viên chức Hồng Thập Tự tại Baghdad nói là có tới 800 thường dân bị giết.
Tại Geneva, Anatonella Notari, phát ngôn nhân chính của Ủy Ban Quốc Tế Hồng Thập Tự (ICRC) nói rằng ủy ban chưa thể khảo sát độc lập về hầu hết thành phố Fallujah.
Các viên chức từ hội từ thiện bạn cơ quan này là Hội Trăng Lưỡi Liềm Đỏ (RC) đã tới khu vực này trong 3 ngày, nơi quân Mỹ kiểm sỐt, nhưng bị ngăn cản, không cho vượt sông Euphrates vào giữa Fallujah. Đoàn xe cứu trợ RC phải quay về Baghdad hôm thứ hai, sau khi bị quân Mỹ cản lại vì lý do an ninh.
Bản tin từ thông tấn IPS dẫn lời 1 viên chức Hồng Thập Tự giấu tên nói có 800 thường dân chết, dựa theo ước tính từ lời kể của các nhân viên cứu trợ RC hoạt động ở các trạm quanh Fallujah, từ các cư dân và người tị nạn. Các bản tin khác đưa con số ước lượng thấp hơn, nhưng không có cách nào xác minh độc lập.
Các phóng viên của các báo Mỹ có mặt trong Fallujah mô tả đường phố rải đầy nhuững xác người bị thiêu đen vì bom đạn.
Nhiều người dân Fallujah hôm thứ hai đã tiếp tục theo các nghi thức Hồi Giáo, với sự cho phép của lính Mỹ tại các khu phố đã êm, đi lượm xác người để chôn cất.
Chúng tôi là người Iraq và họ là người Iraq, và chúng tôi muốn chôn họ, theo lời Mohammed Ali, 1 nông dân 32 tuổi đang giúp lượm xác, nói với 1 phóng viên tại Fallujah. Đây là luật đạo Hồi. Luật dạy là thân nhân hay gia đình hay người Ả Rập phải giúp nhau.
Đại Úy TQLC P.J. Batty nói về việc người dân giúp chôn xác, Điều đó hiển lộ kinh hoàng của chiến tranh. Chúng tôi không mong muốn chuyện này xảy ra cho bất kỳ ai, nhưng mọi người cần phải hiểu là sẽ có hậu quả tai hại nếu không tuân lệnh chính phủ Iraq.