Đã có ít nhất là 6 vụ nổ bom tại chợ búa, xe buýt và tiệm ăn tại thủ đô Lào trong 2 tháng qua.
Thêm vào đó là sắc tộc Hmong nổi dậy, và một cú tấn công đồn hải quan đầu tháng 7, và Đảng Cách Mạng Nhân Dân Lào (tức CS) gặp khủng hoảng lớn nhất trong một phần tư thế kỷ nắm quyền.
Trái ngược với lời nhà nước giải thích, khủng hoảng chủ yếu là nội bộ. Trong các tháng gần đây, các phe trong đảng đã xoay sang các đồng minh, Việt Nam và Trung Quốc, để nhờ ngăn chận các tệ hại lan tarn trong nước.
Làm như vậy, họ đã hâm nóng và mở rộng thêm hố ngăn cách giữa những cán bộ trung thành với CSVN và các cán bộ thân Trung Quốc đang leo lên bậc thang quyền lực và đứng chung quanh ông Ngoại Trưởng Lào đầy tham vọng Somsavat Lengsavad.
Sự chia rẽ ngày càng rộng đủ để làm hầu hết các phân tích gia tại Vạn Tượng tin rằng các vụ xáo trộn mới đây không phải do các nhóm chống chính phủ gây ra như lời Bộ Ngoại Giao nói, nhưng là do chính các cán bộ gộc trong nội các.
Các phân tích gia tin là các tahnh phần thân Hoa Lục muốn làm mất uy tín Chủ Tịch Khamtay Siphandone và Thủ Tướng Sisavat Keobounpanh, những người dựa vào hỗ trợ của CSVN.
Sunai Phasuk, chuyên gia Lào tại Viện Nghiên Cứu Á Châu của Đại Học Chulalongkorn ở Bnagkok, nói, “Chính phe thân Trung Quốc đang kích động cảm xúc lâu đời chống VN của dân Lào để lợi dụng chính trị.”
Ít nhất 2 vụ nổ bom nhằm vào người Việt, gồm cả một tiệm của người Việt tại 1 phiên chợ sáng, và 1 vụ nổ gần khu nhà công nhân VN.
Hai cú tấn công khác - tấn công đồn biên giới và âm mưu nổ bom ở Khách Sạn Champa Palace ở Pakse - xảy ra ngay trung tâm phía Nam của phe cầm quyền.
Một phân tích gia tại Vạn Tượng nói, “Đây thuần túy là tranh quyền. Một nhóm trong đảng muốn chứng tỏ là phe cầm quyền hiện nay không giữ được an ninh và nên, đã tới lúc phải thay đổi.”
Nhưng các phe đều giữ bí mật. Hệt như gặp mưa bão, và họ đóng cửa sổ và chờ mặt trời mọc. Đó là lời một phân 1tich gia. Và một chính trị bộ 8 người cứ luôn luôn khép kín và giữ bí mật về chiến lược của họ.
Trong đảng có nhiều khuynh hướng: thế hệ (trẻ - già); địa lý (Nam - Bắc); khuynh hướng quốc tế (thân VN - thân TQ).
Ngoại Trưởng Somsavat đang lợi dụng sự chia rẽ và chiếm được khuynh hướng các nhóm trẻ, Bắc Lào, và thân Trung Quốc. Trong khi Chính Trị Bộ có khuynh hướng cắt cụt cánh của các cán bộ tham vọng, thì Somsavat, bây giờ cũng là Phó Thủ Tướng, đã không thể bị loại bỏ được vì đã trở thành khuôn mặt của đảng đối với thế giới bên ngoài, vừa cả trong ASEAN và với cộng đồng cấp viện thế giới, cũng là nguồn chủ yếu của ngân sách Lào.
Không có dấu hiệu nào cho thấy Somsavat muốn dân chủ hóa. Vốn gốc người Hoa, và lưu loát tiếng Quan Thoại, ông là móc nối thân Bắc Kinh nhất trong đảng và đang lấy đây làm đòn bẩy chính trị riêng.
Thí dụ, năm ngoái, khi tiền Lào sụt giá thê thảm và đảng phải lo “nhảy dù,” thì chuyến đi của Somsavat tới Bắc Kinh đã xin được bao cấp xuất cảng và các khoản cho vay không lãi để làm ổn định đồng Kip, và giữ lạm phát 167% bây giờ còn 31%.
Cho nên, người ta nhìn thấy Somsavat như là tay giải quyết trở ngại duy naht trong đảng.
Đại hội Đảng sắp tới sẽ là tháng 3. Có tin đồn rằng Chủ Tịch bây giờ sẽ trao quyền cho một tay bảo thủ, thân VN, đó là Bộ Trưởng Quốc Phòng, Tướng Choummaly Sayasone.
Nhiều người còn đoán rằng Thủ Tướng đang tính về hưu, để chỗ cho người khác.
Một nhà ngoại giao Tây Phương nói, “Chính phủ hiện nay không có câu trả lời nào cả.”