BEIJING (KL) – Tin của BBC – Một nhà ngoại giao Hoa kỳ cho biết phi hành đoàn trên chiếc máy bay do thám đã hạ cánh tại Trung quốc đều được khỏe mạnh.
Tùy viên quốc phòng Hoa kỳ Neal Sealock đã gặp mặt 24 nhân viên của phi hành đoàn ngày thứ ba, nhưng ông không cho biết chi tiết nào khác ngoài việc cho biết tình trạng sức khỏe của đoàn viên đi trên phi cơ khá tốt.
Ngoại trưởng Colin Powell đã hoan nghênh cuộc gặp mặt 40 phút, một dịp đầu tiên mà các giới chức Hoa kỳ đã nói chuyện với phi hành đoàn kể từ sau khi chiếc phi cơ này của Hải quân hạ cánh khẩn cấp sau khi đụng vào một phi cơ Trung quốc ngày chủ nhật. Ông Powell đã tuyên bố, ông đã mong cuộc gặp mặt này để khởi sự cho chấm dứt việc đã xẩy ra.
Nói trong cuộc họp báo ngày thứ ba, ông đã cho biết : “Nếu chúng tôi giải quyết chuyện này nhanh, có hy vọng nó sẽ không đưa đến việc nguy hại lâu dài cho quan hệ giữa Hoa kỳ và Trung quốc.
Ông Powell đã cho biết, ông mong 24 người của phi hành đoàn gồm ba nữ và 21 nam, cùng với phi cơ được phóng thích mau. Ông này đã bác bỏ chuyện suy đoán của các báo về chuyện Trung quốc đã lục soát chiếc phi cơ này.
Chiếc phi cơ hiện nay đang bị giữ gần Lingshui trên đảo Hải Nam và các thiết bị theo dõi tối mật đã được niêm phong.
Mặc dầu khước từ để có y nói về quan hệ Hoa-Mỹ, ông Poewll đã chỉ trích về việc xử lý của Trung quốc trong vụ này. “Việc có thể được giải quyết không tơi mức độ khó khăn như chúng tôi đã gặp phải,” theo lời của ông Powell. Ông đã cho biết, cuộc gặp mặt giữa giới chức Hoa kỳ với phi hành đoàn của phi cơ này đáng lý không xẩy ra lâu như thế.
Ông Powell đã cho biết, không có sự liên quan nào tới cuộc tranh chấp này và quyết định sắp tới về vụ bán vũ khí nào đó cho Đài Loan mà Trung quốc coi như một tỉnh phản loạn.
Lúc đầu tiên, nhà đại sứ Hoa kỳ tại Trung quốc là Hải quân Đô đốc Joseph Prueher, ông đã cho biết, “Chúng tôi cho rằng thế nào người Trung quốc cũng mầy mò tất cả trên khắp phi cơ này.”
Trung quốc khư khư giữ quyến khám xét phi cơ, theo như chủ tịch Giang Trạch Dân đã nhấn mạnh ngày thứ ba, Hoa kỳ phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về vụ đụng phi cơ ngày chủ nhật. Bắc Kinh đã tố giác chiếc thám thích cơ EP-3 cho đâm vào phi cơ của Trung quốc, nhưng Hoa kỳ lại cho đây có lẽ là tai nạn rủi ro do phi cơ Trung quốc đã gây ra.
Theo các giới chức Hoa kỳ, bản điện văn cuối cùng của phi hành đoàn đã cho biết các lính của Trung quốc đã ở trên chiếc phi cơ này. Báo chí tại Anh quốc lại suy đoán Trung quốc sẽ giữ phi cơ tối tân này lại và bán cho Nga để đôi bên cùng có lợi trong việc do thám.
Trong khi đó, theo tin của báo Guardian Unlimited, Trung quốc vẫn tiếp tục thách thức sự đòi hỏi của Tổng thống Hoa kỳ George W. Bush để có cam kết về việc cho tiếp xúc lập tức với phi hành đoàn của chiếc phi cơ đã gặp khó khăn và trao trả chiếc phi cơ không được lục lọi.
Thị trường chứng khoán của Hoa kỳ đã rơi vào tình trạng hoảng hốt vì giá các cổ phiếu đi liền với tình trạng bang giao giữa Hoa kỳ và Trung quốc, quan hệ này đã bị rạn trong tháng vừa qua khi có dấu hiệu nội các Bush có thái độ cứng rắn đối với Bắc Kinh.
Phát ngôn viên Zhu Bangzao của bộ ngoại giao Trung quốc đã bác bỏ việc cho rằng giới chức quân sự của Trung quốc đã mò lên chiếc phi cơ của Hoa kỳ và đã cho biết Trung quốc có toàn quyền để khám xét. Nói trong một cuộc họp báo, Bangzao được hỏi về sự khẳng định của Hoa kỳ như chiếc máy bay này là lãnh thổ của Hoa kỳ phải được bảo vệ và cấm không được lên phi cơ khi không có phép của Hoa kỳ.
“Phi cơ đó chính là của Hoa kỳ, không có phép của phía Trung quốc, phi cơ này đã vào không phận Trung quốc bất hợp pháp và đáp ngay xuống một phi cảng của Trung quốc,” theo lời của Bangzao. “Không có vấn đề đặc miễn nơi đây. Vì vậy Trung quốc có toàn quyền để xử lý trường hợp này.”
Như muốn chọc quê sự lên tiếng của Hoa kỳ là phi cơ phải được bảo vệ, Bangzao mỉm cười và cho các phóng viên báo chí biết: “Nếu đúng thực phi cơ này là lãnh thổ của Hoa kỳ, cách nào để phi cơ này đã đáp xuống đất của Trung quốc"”
“Căn cứ theo luật pháp của Trung quốc và thủ tục quốc tế, chúng tôi có toàn quyền để khám xét,” theo như phát ngôn viên Bangzao đã cho biết.
Quân đội Hoa kỳ cãi lý phi cơ của họ thường làm công tác thám sát trong không phận quốc tế vùng biển phía nam của Nam Hải gần Việt Nam và quần đảo Trường sa, nơi mà các quốc gia tại vùng Đông Nam Á đều lên tiếng họ có chủ quyền.