SAN JOSE (VB) - Trận chiến pháp lý báo Việt và báo Mỹ đã lan rộng từ Bắc Cali tới Nam Cali: Trong khi báo Saigon USA kiện báo Việt Mercury vi phạm tác quyền vì “chép 28 chữ” thì chính báo Saigon USA cũng “vô ý đăng 2 bài của Việt Mercury,” và một chánh án trong tuần qua đã đồng ý cho xử vụ Saigon USA kiện Mercury, theo một bản tin của Saigon USA cho biết.
Bản tin này ghi rằng:
“Trước đây 3 tuần, khi bắt đầu một phiên xử sơ thẩm về vụ kiện Việt Mercury, chánh án Ronald White đã bày tỏ quan điểm rằng vụ sao chép bài báo của SaigonUSA có vẻ thường tình trong nghiệp vụ báo chí, do đó đơn kiện của LS Nguyễn Tâm có thể bị bãi nại. Nhưng sau 3 tuần lễ nghiên cứu các biện luận, lý đoán, và các tài liệu chứng cớ cho thấy vụ sao chép của Việt Mercury là một hành động cạnh tranh bất chánh và vi phạm trầm trọng tác quyền của người khác, chánh án Ronald White đã bác đơn xin bãi nại của phía bị đơn và hối thúc cho vụ án sớm đăng đường xét xử.
“Trong một phán quyết bất ngờ, lật ngược lại quyết định sơ khởi của phiên xử sơ thẩm hôm 21 tháng 4 vừa qua, tòa án Liên Bang Hoa Kỳ khu vực Bắc Cali, thẩm phán Ronald White chủ tọa đã tuyên án rằng Việt Mercury đã rõ ràng vi phạm tác quyền khi sử dụng trái phép bài viết của LS Nguyễn Tâm mà không hề xin phép hoặc trích dẫn xuất xứ.”
Bản tin của Saigon USA cũng dịch một phần phán quyết của án lệnh dài 6 trang ngày 10 tháng 5 của chánh án White:
“Rõ ràng rằng thay vì phải bỏ ra thì giờ, công sức hoặc tốn phí để gởi một ký giả tới tường thuật buổi lễ, bị can (Việt Mercury) đã sử dụng bài viết của nguyên đơn (Tam Nguyen) làm nguồn thông tin về buổi lễ đó, và đã sao chép nguyên văn những chữ dùng để diễn tả về bài giảng của Đức Giám Mục chủ lễ. Bên bị đơn đã sử dụng những chữ đó mà không hề trích dẫn xuất xứ. Mặc dầu nghiệp vụ thông tin thường được coi là doanh nghiệp thương mại tại xứ sở nầy, nhưng hành động sao chép nầy lại có tính chất thương mại một cách đặc biệt vì nó tiết kiệm cho Việt Mercury khỏi phải tốn tiền gởi ký giả đến viết bài tường thuật buổi lễ khánh thành, đồng thời giúp cho Việt Mercury có thêm một bài báo để gia tăng sự cạnh tranh ngược lại tờ báo có bài bị ăn cắp...” (trang 3-4).
Bản tin của Saigon USA ghi rằng Việt Mercury đã thuyết phục được chánh án White bỏ 5 tố trạng, và như vậy tòa sẽ chỉ xét tố trạng vi phạm tác quyền:
“Chánh án Ronald White cũng đã bác bỏ những đề nghị của bên Việt Mercury muốn kéo dài vụ kiện và lôi cuốn nhiều người hầu gây mệt mỏi cho đối phương và làm cho vấn đề thêm rắc rối. Ông cũng yêu cầu luật sư của Việt Mercury phải tiến hành thủ tục tranh tụng nhanh chóng và chú trọng tới một vấn đề pháp lý duy nhất rằng sự vi phạm tác quyền của Việt Mercury có đáng tội theo luật định hay không, và phải bồi thường thiệt hại cho bên nguyên đơn là bao nhiêu tiền. Ngày chính thức đăng đường xét xử vụ án sẽ là ngày 11 tháng 6 năm 2001. Cũng trong phán quyết nầy, chánh án Ronald White đã chấp thuận đơn xin của Việt Mercury để hủy bỏ 5 tố trạng còn lại, mà chỉ tập trung vào một tố trạng là luật tác quyền liên bang.”
Bản tin cũng ghi lời nhận xét của Luật Sư Nguyễn Tâm, cũng chính là ký giả viết bản tin bị báo Mỹ chép 28 chữ, như sau:
“Kể từ khi nộp đơn kiện Việt Mercury, LS Nguyễn Tâm đã nhiều lần cho biết ông sẽ phải đối đầu với một tập đoàn tư bản giàu tiền nhiều của, và một lực lượng luật sư hàng trăm người do Mercury thuê mướn với thành tích chiến thắng vẻ vang từ nhiều năm qua. Thật vậy, kể từ khi nộp đơn kiện ngày 17 tháng 1 cho tới nay, các luật sư của Việt Mercury đã tung những trận phản pháo khốc kiệt bằng những thỉnh đơn (motions) dầy cộm rườm rà.
“Đặc biệt, trong một buổi hội nghị thương thảo kín đáo giữa hai bên, phía luật sư Việt Mercury đã tỏ ra cao ngạo khác thường, và nói như ra lệnh cho bên nguyên đơn phải hủy bỏ vụ án ngay lập tức, nếu không thì sẽ họ sẽ đánh trả vùi dập bằng những đòn pháp lý vũ bão. Họ cũng không quên tuyên bố rằng họ chưa hề bao giờ thua kiện về những loại như thế nầy. Cuối cùng thì bên Việt Mercury đã cho biết họ sẽ trả đũa bằng kiện ngược lại vì SaigonUSA đã đăng hai bản tin của Việt Mercury mà không xin phép.
“Về hai bản tin hồi tháng 9 năm ngoái, LS Tâm trả lời rằng những bài đó không phải là của Việt Mercury, mà do SaigonUSA mua từ hãng tin Người Việt với chứng cớ hẳn hoi. Việc nầy đã được Người Việt chính thức xác nhận.
“Nếu quả thật Việt Mercury quyết định chọn lựa hành động trả đũa bằng kiện ngược lại những tờ báo nào đã đăng hai bản tin trên, thì Việt Mercury sẽ coi như “tuyên chiến” với làng báo người Việt Nam. Một nhân vật lãnh đạo của công ty Người Việt đã phát biểu như trên về lời hăm dọa của Việt Mercury. Tuy nhiên cho tới nay vẫn chưa thấy Việt Mercury thực hiện lời hăm dọa đó.”
Bản tin Saigon USA cũng nhắc lại sự vụ:
“Cũng nên nhắc lại, LS Nguyễn Tâm, tức ký giả Lê Phong, là tác gỉa của bài báo đăng trên SaigonUSA ngày 1 tháng 11 năm 1999 tường trình về buổi lễ khánh thành trung tâm sinh hoạt Công giáo tại đường White Road. Việt Mercury, với lực lượng ký giả hùng hậu giàu mạnh nhất thế giới trong các tờ báo tiếng Việt hải ngoại, đã không thèm gởi ký giả tới viết bài, mà chỉ cho thợ tới chụp hình. Sau đó, chờ cho bài báo của SaigonUSA ra lò, thì thuổng nguyên con, sao chép lại trở thành bài báo đăng trên Việt Mercury 4 ngày sau đó.
“Việt Mercury tiếp tục im miệng coi như không có gì xảy ra, coi như bài báo của mình suốt mấy tháng, cho tới hơn hai tháng sau, khi LS Tâm nộp đơn tại toàn án liên bang kiện Việt Mercury, và cho tới khi tin nầy nổ lớn trên tờ Wall Street Journal, thì mới thấy chủ nhiệm Jay Harris lên tiếng xin lỗi ngày 26 tháng 1, 2000. Rồi 2 ngày sau đó, mới thấy chủ bút Trần Đệ viết những lời xin lỗi vụng về và đầy ngạo mạn...”
Việt Báo đã vào trang Web của San Jose Mercury News trong cuối tuần, và không tìm thấy tin nào liên hệ tới vụ kiện này, và cũng không kiểm chứng được từ các tờ báo Việt Ngữ liên hệ. Hy vọng rằng vụ kiện rồi sẽ được thương lượng êm đẹp giữa các cơ quan truyền thông với nhau. Tuy nhiên, vụ kiện này đưa ra những chi tiết quan trọng về luật tác quyền, mà các cơ quan truyền thông dễ sơ ý phạm lỗi. Việt Báo xin trích nơi đây đoạn phân tích về tác quyền theo bản tin Saigon USA ghi nhận:
“Để làm sáng tỏ vấn đề pháp lý phức tạp của luật tác quyền, chánh án Ronald White đã đưa ra hai ví dụ để phân biệt sự sao chép hợp lệ với hành động vi phạm tác quyền.
“Thí dụ một, nếu Việt Mercury cho đăng nguyên văn bài thuyết trình của Giám Mục McGrath, thì coi như là một bản tin tường thuật về một sự phổ biến công khai, có tính cách thời sự. Dù cho bài thuyết trình đó có đăng ký tác quyền đi nữa, việc phổ biến công khai đã cho phép ký giả thuật lại trong một bài báo tường thuật sự kiện.
“Thí dụ hai, nếu Việt Mercury cho đăng một bản tin về bài viết của SaigonUSA, coi bài báo của SaigonUSA như là một đề tài tin tức, thì hoàn toàn được phép loan tin về tính chất thời sự của bài báo đó. Nhưng phải có những dẫn chứng và xuất xứ rõ ràng để người đọc hiểu được đoạn nào do ai viết, ai là tác giả của bài viết nào.
“Nhưng, ngược lại như trong trường hợp nầy, Việt Mercury đã sao chép chữ nghĩa của người khác làm thành bài báo của mình mà không hề trích dẫn xuất xứ, lấy bài vở của người khác làm thành bài báo của mình, thì đó rõ ràng là đạo văn và vi phạm luật tác quyền.”
Bản tin này ghi rằng:
“Trước đây 3 tuần, khi bắt đầu một phiên xử sơ thẩm về vụ kiện Việt Mercury, chánh án Ronald White đã bày tỏ quan điểm rằng vụ sao chép bài báo của SaigonUSA có vẻ thường tình trong nghiệp vụ báo chí, do đó đơn kiện của LS Nguyễn Tâm có thể bị bãi nại. Nhưng sau 3 tuần lễ nghiên cứu các biện luận, lý đoán, và các tài liệu chứng cớ cho thấy vụ sao chép của Việt Mercury là một hành động cạnh tranh bất chánh và vi phạm trầm trọng tác quyền của người khác, chánh án Ronald White đã bác đơn xin bãi nại của phía bị đơn và hối thúc cho vụ án sớm đăng đường xét xử.
“Trong một phán quyết bất ngờ, lật ngược lại quyết định sơ khởi của phiên xử sơ thẩm hôm 21 tháng 4 vừa qua, tòa án Liên Bang Hoa Kỳ khu vực Bắc Cali, thẩm phán Ronald White chủ tọa đã tuyên án rằng Việt Mercury đã rõ ràng vi phạm tác quyền khi sử dụng trái phép bài viết của LS Nguyễn Tâm mà không hề xin phép hoặc trích dẫn xuất xứ.”
Bản tin của Saigon USA cũng dịch một phần phán quyết của án lệnh dài 6 trang ngày 10 tháng 5 của chánh án White:
“Rõ ràng rằng thay vì phải bỏ ra thì giờ, công sức hoặc tốn phí để gởi một ký giả tới tường thuật buổi lễ, bị can (Việt Mercury) đã sử dụng bài viết của nguyên đơn (Tam Nguyen) làm nguồn thông tin về buổi lễ đó, và đã sao chép nguyên văn những chữ dùng để diễn tả về bài giảng của Đức Giám Mục chủ lễ. Bên bị đơn đã sử dụng những chữ đó mà không hề trích dẫn xuất xứ. Mặc dầu nghiệp vụ thông tin thường được coi là doanh nghiệp thương mại tại xứ sở nầy, nhưng hành động sao chép nầy lại có tính chất thương mại một cách đặc biệt vì nó tiết kiệm cho Việt Mercury khỏi phải tốn tiền gởi ký giả đến viết bài tường thuật buổi lễ khánh thành, đồng thời giúp cho Việt Mercury có thêm một bài báo để gia tăng sự cạnh tranh ngược lại tờ báo có bài bị ăn cắp...” (trang 3-4).
Bản tin của Saigon USA ghi rằng Việt Mercury đã thuyết phục được chánh án White bỏ 5 tố trạng, và như vậy tòa sẽ chỉ xét tố trạng vi phạm tác quyền:
“Chánh án Ronald White cũng đã bác bỏ những đề nghị của bên Việt Mercury muốn kéo dài vụ kiện và lôi cuốn nhiều người hầu gây mệt mỏi cho đối phương và làm cho vấn đề thêm rắc rối. Ông cũng yêu cầu luật sư của Việt Mercury phải tiến hành thủ tục tranh tụng nhanh chóng và chú trọng tới một vấn đề pháp lý duy nhất rằng sự vi phạm tác quyền của Việt Mercury có đáng tội theo luật định hay không, và phải bồi thường thiệt hại cho bên nguyên đơn là bao nhiêu tiền. Ngày chính thức đăng đường xét xử vụ án sẽ là ngày 11 tháng 6 năm 2001. Cũng trong phán quyết nầy, chánh án Ronald White đã chấp thuận đơn xin của Việt Mercury để hủy bỏ 5 tố trạng còn lại, mà chỉ tập trung vào một tố trạng là luật tác quyền liên bang.”
Bản tin cũng ghi lời nhận xét của Luật Sư Nguyễn Tâm, cũng chính là ký giả viết bản tin bị báo Mỹ chép 28 chữ, như sau:
“Kể từ khi nộp đơn kiện Việt Mercury, LS Nguyễn Tâm đã nhiều lần cho biết ông sẽ phải đối đầu với một tập đoàn tư bản giàu tiền nhiều của, và một lực lượng luật sư hàng trăm người do Mercury thuê mướn với thành tích chiến thắng vẻ vang từ nhiều năm qua. Thật vậy, kể từ khi nộp đơn kiện ngày 17 tháng 1 cho tới nay, các luật sư của Việt Mercury đã tung những trận phản pháo khốc kiệt bằng những thỉnh đơn (motions) dầy cộm rườm rà.
“Đặc biệt, trong một buổi hội nghị thương thảo kín đáo giữa hai bên, phía luật sư Việt Mercury đã tỏ ra cao ngạo khác thường, và nói như ra lệnh cho bên nguyên đơn phải hủy bỏ vụ án ngay lập tức, nếu không thì sẽ họ sẽ đánh trả vùi dập bằng những đòn pháp lý vũ bão. Họ cũng không quên tuyên bố rằng họ chưa hề bao giờ thua kiện về những loại như thế nầy. Cuối cùng thì bên Việt Mercury đã cho biết họ sẽ trả đũa bằng kiện ngược lại vì SaigonUSA đã đăng hai bản tin của Việt Mercury mà không xin phép.
“Về hai bản tin hồi tháng 9 năm ngoái, LS Tâm trả lời rằng những bài đó không phải là của Việt Mercury, mà do SaigonUSA mua từ hãng tin Người Việt với chứng cớ hẳn hoi. Việc nầy đã được Người Việt chính thức xác nhận.
“Nếu quả thật Việt Mercury quyết định chọn lựa hành động trả đũa bằng kiện ngược lại những tờ báo nào đã đăng hai bản tin trên, thì Việt Mercury sẽ coi như “tuyên chiến” với làng báo người Việt Nam. Một nhân vật lãnh đạo của công ty Người Việt đã phát biểu như trên về lời hăm dọa của Việt Mercury. Tuy nhiên cho tới nay vẫn chưa thấy Việt Mercury thực hiện lời hăm dọa đó.”
Bản tin Saigon USA cũng nhắc lại sự vụ:
“Cũng nên nhắc lại, LS Nguyễn Tâm, tức ký giả Lê Phong, là tác gỉa của bài báo đăng trên SaigonUSA ngày 1 tháng 11 năm 1999 tường trình về buổi lễ khánh thành trung tâm sinh hoạt Công giáo tại đường White Road. Việt Mercury, với lực lượng ký giả hùng hậu giàu mạnh nhất thế giới trong các tờ báo tiếng Việt hải ngoại, đã không thèm gởi ký giả tới viết bài, mà chỉ cho thợ tới chụp hình. Sau đó, chờ cho bài báo của SaigonUSA ra lò, thì thuổng nguyên con, sao chép lại trở thành bài báo đăng trên Việt Mercury 4 ngày sau đó.
“Việt Mercury tiếp tục im miệng coi như không có gì xảy ra, coi như bài báo của mình suốt mấy tháng, cho tới hơn hai tháng sau, khi LS Tâm nộp đơn tại toàn án liên bang kiện Việt Mercury, và cho tới khi tin nầy nổ lớn trên tờ Wall Street Journal, thì mới thấy chủ nhiệm Jay Harris lên tiếng xin lỗi ngày 26 tháng 1, 2000. Rồi 2 ngày sau đó, mới thấy chủ bút Trần Đệ viết những lời xin lỗi vụng về và đầy ngạo mạn...”
Việt Báo đã vào trang Web của San Jose Mercury News trong cuối tuần, và không tìm thấy tin nào liên hệ tới vụ kiện này, và cũng không kiểm chứng được từ các tờ báo Việt Ngữ liên hệ. Hy vọng rằng vụ kiện rồi sẽ được thương lượng êm đẹp giữa các cơ quan truyền thông với nhau. Tuy nhiên, vụ kiện này đưa ra những chi tiết quan trọng về luật tác quyền, mà các cơ quan truyền thông dễ sơ ý phạm lỗi. Việt Báo xin trích nơi đây đoạn phân tích về tác quyền theo bản tin Saigon USA ghi nhận:
“Để làm sáng tỏ vấn đề pháp lý phức tạp của luật tác quyền, chánh án Ronald White đã đưa ra hai ví dụ để phân biệt sự sao chép hợp lệ với hành động vi phạm tác quyền.
“Thí dụ một, nếu Việt Mercury cho đăng nguyên văn bài thuyết trình của Giám Mục McGrath, thì coi như là một bản tin tường thuật về một sự phổ biến công khai, có tính cách thời sự. Dù cho bài thuyết trình đó có đăng ký tác quyền đi nữa, việc phổ biến công khai đã cho phép ký giả thuật lại trong một bài báo tường thuật sự kiện.
“Thí dụ hai, nếu Việt Mercury cho đăng một bản tin về bài viết của SaigonUSA, coi bài báo của SaigonUSA như là một đề tài tin tức, thì hoàn toàn được phép loan tin về tính chất thời sự của bài báo đó. Nhưng phải có những dẫn chứng và xuất xứ rõ ràng để người đọc hiểu được đoạn nào do ai viết, ai là tác giả của bài viết nào.
“Nhưng, ngược lại như trong trường hợp nầy, Việt Mercury đã sao chép chữ nghĩa của người khác làm thành bài báo của mình mà không hề trích dẫn xuất xứ, lấy bài vở của người khác làm thành bài báo của mình, thì đó rõ ràng là đạo văn và vi phạm luật tác quyền.”
Gửi ý kiến của bạn
