WASHINGTON — Cuộc Vận Động Cho Các Hồ Sơ HO Đã Thành Công Lớn. Đó là nhan đề một thông cáo của Ủy Ban Cứu Người Vượt Biển BPSOS, cho biết Hạ Viện Mỹ đã chấp thuận “gia hạn và nới rộng Tu Chính Án McCain,” cho định cư các con gia đình H.O. từng bị từ chối vì hơn 21 tuổi. Dưới đây là nguyên văn Thông Cáo.
8. Soạn các văn bản hướng dẫn về việc cứu xét các đơn xin mở lại hồ sơ mà trước đây đã bị bác một cách oan ức, về việc thẩm định kết quả thử DNA nhằm chứng minh quan hệ ruột thịt, và về tiêu chuẩn cho chương trình tị nạn tổng quát. Trước đây vì không có thể thức rõ ràng nên nhân viên SDT đã cứu xét và từ chối một cách tuỳ tiện theo quan điểm chủ quan của họ.
9. Chấp nhận mở ra một chương trình tị nạn dành cho những người chứng minh được sự ngược đãi dựa theo tiêu chuẩn tổng quát quốc tế thay vì dựa vào thành phần Lautenberg như trong các chương trình HO, ROVR (dành cho một số thuyền nhân hồi hương), hay U11 (dành cho cựu nhân viên chính phủ Hoa Kỳ). Vì chưa có tên chính thức cho chương trình mới này, chúng tôi tạm thời gọi đó là chương trình Tị Nạn Tổng Quát.
Thông Cáo Của Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển — Ngày 19 tháng 11, 1999
Chiều ngày 18 tháng 11, Hạ Viện Hoa Kỳ thông qua Đạo Luật Ngân Sách Tổng Hợp (Omnibus Appropriations Bill) với 296 phiếu thuận và 135 phiếu chống. Hai mươi bốn tiếng đồng hồ sau đó Thượng Viện đã thông qua với 74 phiếu thuận và 24 phiếu chống. Trong đạo luật này có điều luật gia hạn và nới rộng Tu Chính Án McCain. Đây là kết quả của nỗ lực vận động âm thầm nhưng rất ráo riết của một số tổ chức và cá nhân trong cộng đồng Việt trong suốt 7 tháng qua.
Điều luật này, do Dân Biểu Christopher Smith (Cộng Hoà, New Jersey) đưa vào, sẽ gia hạn và nới rộng Tu Chính Án McCain. Sau đây là những điểm chính của điều luật này.
1. Điều luật sẽ hiệu lực kể từ ngày ban hành đến 30 tháng 9, năm 2001.
2. Điều luật cho phép Sở Di Trú (SDT) giải quyết các trường hợp con cái bị từ chối phỏng vấn vì lý do trên 21 tuổi hay vì không cùng hộ khẩu liên tục với chủ đơn, bất luận là trên 21 hay dưới 21 tuổi miễn là vẫn còn độc thân vào thời điểm bị từ chối phỏng vấn. (Trước đây Tu Chính Án McCain chỉ nhằm giải quyết cho các con cái bị từ chối vì lý do trên 21 tuổi và chỉ hiệu lực từ ngày 1 tháng 4, 1995 đến 30 tháng 9 năm nay. Ngay trong số này hiện vẫn còn 400 hồ sơ bị ngưng phỏng vấn khi Tu Chính Án McCain hết hạn vào cuối tháng 9 vừa qua. Thêm vào đó, chúng tôi ước lượng có khoảng 600 hồ sơ bị từ chối vì lý do không cùng hộ khẩu liên tục.)
Chúng tôi ước lượng rằng trên dưới một trăm trường hợp con cái bị từ chối phỏng vấn vì những lý do khác, chẳng hạn như bị từ chối phỏng vấn thuần tuý vì lý do bị nghi ngờ quan hệ máu mủ với chủ đơn. Điều luật kể trên không áp dụng cho các trường hợp này. Tuy nhiên SDT đã đồng ý cứu xét cho các trường hợp này nếu còn dưới 21 tuổi khi bị từ chối phỏng vấn.
Chúng tôi đã cố hết sức vận động để những em trên 21 tuổi thuộc thành phần này cũng được giải quyết. Tuy được sự hậu thuẫn của Quốc Hội, điều này đã bị SDT chống đối rất mạnh mẽ nên Quốc Hội không muốn làm căng trong lúc này.
Ngoài ra, Bộ Ngoại Giao (BNG) và Sở Di Trú đã đồng ý nhượng bộ về một số điểm trong văn bản nguyên thuỷ của điều luật kể trên. Vì vậy số điểm này đã được rút ra khỏi điều luật và thay vào đó là một ngôn ngữ xác minh về những thoả thuận này trên giấy trắng mực đen nhằm tránh tình trạng không thi hành theo đúng cam kết như đã từng xẩy ra nhiều lần trước đây. Các điểm này gồm có:
1. Bổ nhiệm một Phối Hợp Viên Tị Nạn chịu trách nhiệm về các hồ sơ xin tị nạn. Trước đây các hồ sơ tị nạn và di dân đều do Văn Phòng ODP đảm trách và do đó đã bị nhiều trục trặc kỹ thuật vì nhân viên di trú chuyên về di dân nhiều khi lại không nắm vững tinh thần và nội dung của luật tị nạn.
2. Tuyển dụng thông dịch viên từ Hoa Kỳ để làm việc với các hồ sơ tị nạn. Trước đây các thông dịch viên đều do Bộ Nội Vụ Việt Nam cung cấp nên đã xẩy ra tình trạng người xin tị nạn không dám khai báo sự thật và tình trạng tham nhũng.
3. Chấp nhận tuyển dụng một cố vấn ngoài chánh phủ để theo rõi việc thực hiện chương trình tị nạn. Vị cố vấn này sẽ phải báo cáo cho Quốc Hội và chia xẻ tin tức với các hội đoàn ngoài chính phủ.
4. Chấp nhận gởi một toán nhân viên di trú có huấn luyện đặc biệt về luật tị nạn (giống như toán phỏng vấn trong chương trình ROVR) để phỏng vấn số 2000 hồ sơ cựu nhân viên chính phủ Hoa Kỳ đang chờ phỏng vấn trong chương trình U11.
5. Nếu kết quả phỏng vấn của toán nhân viên này cho thấy tỉ lệ chấp thuận so quá khác biệt so với các hồ sơ U11 đã bị từ chối trước đây thì BNG và SDT sẵn sàng rà xét lại toàn bộ số hồ sơ U11 đã bị từ chối trước đây.
6. Chấp nhận cứu xét cho những hồ sơ người Thượng đã ghi danh trong chương trình HO hay U11 và đang chờ phỏng vấn dù họ không bị bắt cải tạo ngay sau ngày 30 tháng 4, 1975. Phần lớn những người này thuộc tổ chức FULRO đã tiếp tục chiến đấu trong nhiều năm trước khi bị bắt. Trước đây những người này đều bị SDT từ chối phỏng vấn với lý do là họ bị bắt vì những hoạt động vũ trang sau 1975 chứ không phải vì quan hệ với Hoa Kỳ trong cuộc chiến. BNG và SDT đồng ý mở lại hồ sơ cho những trường hợp nào đã bị phỏng vấn và đã bị từ chối vì lý do kể trên với điều kiện là đương đơn phải chính thức viết thư xin mở lại hồ sơ trước cuối năm 2000. Điều khoản này hiện nay chỉ áp dụng cho người Thượng.
7. Chấp nhận cứu xét cho những trường hợp bị bắt trước ngày 30 tháng 4, 75 (khi miền Trung bị thất thủ) và nếu tính cả khoảng thời gian vài tuần này thì đủ ba năm cải tạo. Trước đây Hoa Kỳ xem thời gian vài tuần bị bắt trước 30 tháng 4, 75 là thời gian tù binh chứ không phải là cải tạo. Điều khoản này chỉ áp dụng cho những trường hợp chưa được phỏng vấn. Những trường hợp tương tự nhưng đã được phỏng vấn và bị từ chối thì BNG và SDT không chấp nhận mở lại hồ sơ.
8. Soạn các văn bản hướng dẫn về việc cứu xét các đơn xin mở lại hồ sơ mà trước đây đã bị bác một cách oan ức, về việc thẩm định kết quả thử DNA nhằm chứng minh quan hệ ruột thịt, và về tiêu chuẩn cho chương trình tị nạn tổng quát. Trước đây vì không có thể thức rõ ràng nên nhân viên SDT đã cứu xét và từ chối một cách tuỳ tiện theo quan điểm chủ quan của họ.
9. Chấp nhận mở ra một chương trình tị nạn dành cho những người chứng minh được sự ngược đãi dựa theo tiêu chuẩn tổng quát quốc tế thay vì dựa vào thành phần Lautenberg như trong các chương trình HO, ROVR (dành cho một số thuyền nhân hồi hương), hay U11 (dành cho cựu nhân viên chính phủ Hoa Kỳ). Vì chưa có tên chính thức cho chương trình mới này, chúng tôi tạm thời gọi đó là chương trình Tị Nạn Tổng Quát.
Ngoài ra, một điều luật khác cũng trong Đạo Luật Ngân Sách Tổng Hợp đã gia hạn Tu Chính Án Lautenberg đến ngày 30 tháng 9, 1999. Tu Chính Án này đặt nền móng cho các chương trình HO, U11 và ROVR.
Nỗ lực vận động của chúng ta đã không thành công trong các điểm sau đây vì gặp phải sự chống đối quá mạnh mẽ của BNG và SDT.
1. BNG và SDT nhất định không cứu xét cho các hồ sơ HO và ROVR nộp trễ hạn dù có lý do bất khả kháng và chính đáng. (Tuy nhiên nếu những trường hợp này chứng minh được sự ngược đãi hiện hành thì có thể nộp đơn qua Chương Trình Tị Nạn Tổng Quát.)
2. BNG và SDT nhất định không cứu xét cho một số nhỏ trường hợp con cái HO như kể trên.
3. BNG và SDT không cứu xét cho các trường hợp tiếp tục chiến đấu sau 75 nếu không phải là người Thượng.
4. BNG và SDT không cứu xét cho các trường hợp đã bị từ chối vì lý do cải tạo không đủ ba năm mặc dù nếu tính luôn thời gian bị bắt trước 30 tháng 4, 75 thì đủ ba năm.
Xét như thế so với mục tiêu lý tưởng, chúng ta đã đạt được 75%. Chúng tôi tin tưởng rằng nếu cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ đủ quan tâm và quyết tâm thì sẽ có nhiều cơ hội để tranh đấu cho số 25% vào năm tới, là năm tổng tuyển cử ở Hoa Kỳ.
Trong cuộc vận động dài hạn vừa qua, chúng tôi ghi nhận những đóng góp đặc biệt của Ông Nguyễn Nam Lộc (USCC) và các tổ chức ở Nam Cali và Bắc Cali, của Bà Lâm Thiên Hương và cộng đồng người Việt ở Connecticut, của Ông Nguyễn Văn Thông và tổ chức cộng đồng ở Boston, của Cô Nguyễn Phúc Anh Lan của Hội Văn Hoá Khoa Học và tổ chức cộng đồng ở Houston, của đài phát thanh tiếng nói Việt Nam Hải Ngoại, và nhiều báo chí Việt ngữ đã liên tục loan tải tin tức về từng diễn tiến một trong cuộc vận động kéo dài suốt 7 tháng này.
Nhưng đặc biệt hơn hết, quan trọng hơn hết, và hiệu quả hơn hết là sự lên tiếng đồng loạt và bền bỉ của hàng trăm gia đình có thân nhân còn kẹt ở Việt Nam. Nhiều nhóm gia đình đã phối hợp với nhau để lập phái đoàn tiếp xúc trực tiếp với các dân biểu và thượng nghị sĩ của mình. Những ai không tham gia các phái đoàn được thì huy động nhau viết thư, đánh fax, gọi điện thoại đến các văn phòng dân cử. Nhóm đồng bào người Thượng trong tổ chức FULRO dù chỉ có khoảng 500 gia đình sống tập trung ở North Carolina cũng đã đóng góp hết sức tích cực. Sự thành công kể trên, tuy chưa mỹ mãn, chứng tỏ rằng người dân, dù là dân tị nạn mới chân ướt chân ráo đến Hoa Kỳ, vẫn có thể ảnh hưởng được chính sách của chính phủ liên bang Hoa Kỳ nhằm bảo vệ cho quyền lợi của chính gia đình mình và của cộng đồng Việt nói chung.
Các vị dân biểu đã đóng góp rất nhiều cho việc đưa ra điều luật và thúc đẩy điều luật gồm có DB Christopher Smith (Cộng Hoà, NJ) là tác giả của điều luật, DB Tom Davis (Cộng Hoà, VA), nữ DB Loretta Sanchez (Dân Chủ, CA), nữ DB Zoe Lofgren (Dân Chủ, CA), nữ DB Cynthia McKinney (Dân Chủ, GA), nữ DB Sheila Jackson Lee (Dân Chủ, TX), DB Tom Lantos (Dân Chủ, CA), và TNS Jesse Helms (Cộng Hoà, NC).
Để khai thác những thành quả trên, chúng tôi sẽ phải lần lượt giải quyết từng nhóm hồ sơ một trong số trên 1,500 hồ sơ đang tồn trữ tại văn phòng UBCNVB. Chúng tôi không thể làm cách nào hơn vì thiếu nhân sự và tài nguyên. Chúng tôi rất mong sẽ nhận được sự tiếp tay của các tổ chức và cá nhân trong cộng đồng trong thời gian tới, đặc biệt là thành phần cựu tù chính trị đã định cư qua chương trình HO và U11.
Trong khi chờ đợi sự tiếp tay và hợp tác này, trong ba tháng tới đây chúng tôi sẽ tập trung can thiệp cho các hồ sơ con cái HO còn bị kẹt ở Việt Nam vì việc can thiệp cho số hồ sơ này tương đối đơn giản hơn so với các loại hồ sơ khác như kể trên. Chúng tôi hiện nay đã có 400 hồ sơ thuộc thành phần con cái HO. Nếu quý vị muốn chúng tôi giúp theo rõi và can thiệp, nhưng chưa gởi hồ sơ cho chúng tôi thì xin gởi gấp về:
BPSOS/HO Children
2800 Juniper Street, # 3
Fairfax, VA 22031-4411
Các hồ sơ ở California xin gởi về:
S.O.S. Service Center/HO Children
6885 Lindale Drive
Sacramento, CA 95828
Chúng tôi sẽ liên lạc với từng gia đình để cùng phối hợp vận động sự quan tâm và can thiệp của các vị dân biểu và thượng nghị sĩ cho từng hồ sơ một để tránh những bất trắc như đã từng xẩy ra rất nhiều lần trước đây. Việc cứu xét hồ sơ dù sao vẫn nằm hoàn toàn trong quyền định đoạt của nhân viên phỏng vấn, chưa kể là những trở ngại do phía Việt Nam gây ra. Quý vị sẽ phải tiếp tục cuộc vận động cho đến khi nào con cái đặt chân đến Hoa Kỳ thì mới thực sự an tâm.
Nguyễn Đình Thắng, Giám Đốc Điều Hành
Gửi ý kiến của bạn
