HONG KONG (KL) – Khi có sựï xa cách về vụ đụng phi cơ giữa phi cơ của Hoa kỳ với phi cơ của Trung quốc đang còn kéo dài, các doanh nhân Hoa kỳ tại Hoa lục đang lập lại câu như thần chú (mantra) “Cầu xin cho làm ăn bình thường.”
Nhưng trong khi đó Motorola, Procter Gamble và các công ty khác nhấn mạnh chuyện tranh cãi này không nhất thiết để làm hại tới quan hệ thương mại với Trung quốc, một vài công ty bắt đầu biết chuyện này còn xa với việc làm ăn bình thường hiện nay.
Công ty General Motors đã ra một văn thư ngày thứ tư cảnh báo các nhân viên xa xứ làm việc tại Trung quốc phải thiệt thận trọng trong những ngày sắp đến. Văn thư này do chủ tịch của hãng GM China Philip Murtaugh ký, nói rõ tình cảm của người Trung quốc đối với người Hoa kỳ có thể trở mặt rất nhanh. Văn thư này đã khuyến cáo các nhân viên phải tránh xa các đám đông người và tránh tranh luận chuyện đã xẩy ra với người mà họ không quen biết.
“Đây là một sáng kiến tốt để nhắc nhở những người không phải là dân bản xứ phải cẩn thận một chút. Hoạt động kinh doanh của công ty vẫn không thay đổi, nhưng mọi người phải hiểu rõ vấn đề này,” theo như lời của ông Alan Adler, phát ngôn viên của công ty GM China.
Sự thù nghịch giữa Bắc Kinh và Washington là cơn ác mộng đang tái diễn đối với các công ty như GM đã đổ cả đống đầu tư vĩ đại vào Trung quốc. Nhà sản xuất xe hơi này đang diều hành một xuởng ráp xe trị giá cả 1, 5 tỷ Mỹ kim tại Thượng Hải và một xưởng sản xuất xe vận tải 230 triệu Mỹ kim tại Shennyang. Công ty này hiện đang xử dụng 3500 công nhân tại Hoa lục, trong dó có 100 người thuộc thành phần xa xứ từ nước ngoài đến với công ty này.
Vài nhà giám đốc về điều hành đã cho biết, việc tranh cãi này không đến nỗi trầm trọng như vụ thả bom vào đại sứ quán Trung quốc tại Belgrade năm 1999, vụ đã gây ra các cuộc tấn công vào các phài bộ ngoại giao của Hoa kỳ ở khắp nơi tại Hoa lục. Hiện nay, Trung quốc đã cố gắng dẹp êm các vụ phản đối của người Trung hoa đứng ngoài toà đại sứ Hoa kỳ tại Bắc Kinh.
Nhưng các nhà giám đốc này đã cho biết, ngoại trừ sự xa cách được giải quyết nhanh chóng, nếu không nó có thể tràn lan sang các vấn đề khác, như sự ra nhập của Trung quốc vào tổ chức WTO, quan hệ thương mại của Bắc Kinh với Hoa kỳ.
“Các ngài có đủ loại đại diện nằm trong Quốc hội Hoa ky, họ ø đang bàn cãi để ngăn cản Trung quốc nhập vào tổ chức WTO,” theo như lời của ông Frank Martin, Tổng giám đốc của Phòng Thương Mại Hoa Kỳ tại Hong Kong. “ Kế sau đó là việc nới rộng chế độ bình thướng mậu dịch cho Trung quốc theo số phiếu được bỏ tại Quốc hội Hoa kỳ.”
“Tất cả là những việc mà chúng tôi đang nói chuyện với nhau, không có ai có câu trả lới nào ngon lành cả,” theo như lời của ông Martin.
Vài doanh nhân cho rằng Quốc hội Hoa kỳ sẽ đi ngược lại việc bỏ thăm lịch sử để cam kết quan hệ mậu dịch bình thường vĩnh cửu đối với Trung quốc. Nhưng việc Bắc Kinh hội nhập vào tổ chức WTO lại là vấn đề còn gai góc hơn nữa. Chuyện này cũng đã bị hoãn lại cho tới mùa thu năm nay bởi vì có sự cãi vã ï trong tổng hành dinh của WTO tại Geneva về việc trợ cấp tiền bạc mà chính phủ Trung quốc có thể trả cho nông dân trong việc sản xuất để cho xuất khẩu.
Vài nhà giám đốc điều hành đang lo ngại trường hợp như quan niệm còn xa cách đầu độc không khí giữa Hoa kỳ và Trung quốc, sự đầu độc này có thể phóng lớn sự hục hặc vào những tiểu tiết không vào đâu để làm bế tắc mọi chuyện làm ăn của các doanh nhân Hoa kỳ trong nước cũng như ngoài nước.
“Người ta đã bị trước đây rơi vào một tình trạng bế tắc Tại Geneva. Trong bất cứ vụ dàn xếp đa phương nào, Hoa kỳ thường vẫn đóng vai cầm đầu. Nếu đã có sẵn ý chơi xấu Trung quốc, cuộc thương thuyết sẽ ảnh hưởng như thế nào đây "”
Trong thời gian ngắn, việc căng thẳng này có lẽ sẽ làm ngừng một số đầu tư của Hoa kỳ vào Trung quốc, cổ phiếu Hoa kỳ đi xuống, nếu Trung quốc chỉ tạm thời chịu nhận một cái véo đau: Đầu tư trực tiếp của nước ngoài vào Trung quốc đã vọt lên 2,22 tỷ Mỹ kim theo các vụ đầu tư mới hồi tháng giêng, tăng 22% từ đầu năm nay.
Cuộc tranh cãi leo thang sẽ cũng làm giảm đi khả năng của Trung quốc trong việc mở các thị trường chứng khoán để tạo vốn. Trung quốc đang mong để phát hành cố phiếu cho hai công ty do nhà nước quản lý vào đấu năm tới, hai công ty này là Ngân hàng Trung quốc và công ty viễn thông China Telecom . Nhưng giá cổ phiếu của hai công ty Trung quốc có tiếng nhất như hãng China Mobile và hãng China Unicom đã bị sụt xuống tại Hong Kong ngày thứ tư. Thị trường chứng khoán Hong Kong đã đóng cửa nghỉ lễ ngày thứ năm.
Đối với các công ty Hoa kỳ có các hoạt động quan trọng tại Hoa lục, họ không có thể làm gì hơn được, ngoài việc đứng ngó, đợi và cầu mong cho có chuyện tốt đẹp nhất sẽ xẩy ra.
“Chúng tôi đang chú ý và chúng tôi thích trông thấy chuyện này được giải quyết với tính cách bạn bè và mau chóng càng sớm càng tốt. Chúng tôi nhìn thấy chuyện đã xẩy ra tại đảo Hải Nam là một tinh trạng không may hướng về chính trị nhiều hơn là hướng về kinh tế.
Sự quan tâm của Motorola có thể hiểu : Với 12 ngàn nhân viên và 3,4 tỷ Mỹ kim, tiền đã đầu tư vào Hoa lục, nhà chế tạo điện thoại cầm tay di động và các chip bán dẫn có lẽ đã có một sự đánh bạc lớn hơn bất kỳ công ty Hoa kỳ nào khác đang khai thác tại đây. Ông Adler của công ty GM đã cho biết, ông còn dè dặt để lạc quan trong việc giải quyết giữa Bắc Kinh và Washington, nhất là sau khi ngoại trưởng Hoa kỳ Colin Powell đã bầy tỏ chuyện đáng tiếc về viên phi công Trung quốc mất đi. Nhưng ngoại trưởng đã cho thấy rõ, chính trị trong nội bộ của cả hai bên làm cho tình hình hiện nay khó có thể tiên đoán được.
Không giống như hãng GM, công ty Motorola và công ty Procter Gamble đã không ra cảnh báo cho các nhân viên. Nhưng phát ngôn viên John Yam của công ty Procter Gamble đã cho biết công ty đang theo rõi tình hình và sẽ có hành động ngay khi cần thiết. Công ty này xử dụng 4000 người tại Hoa kục trong các xuởng tại Quảng Châu, Bắc Kinh, Thiên Tân và Chengdu.
Theo như Chủ tịch Giang Trạch Dân của Trung quốc đã nói ra trong chuyến công du tại Chí lợi :
"Cả hai bên đều phải tim ra giải pháp để giải quyết vụ xẩy ra này."
Nội bộ Trung quốc có hai phe: Phe quân đội thuộc loại diều hâu vốn có sẵn mặc cảm và thành kiền đồi với Hoa kỳ, còn phe chính trị muốn có kinh tế cởi mở để mức sống của người Trung quốc có thể nâng cao hơn.
Trong quốc hội Hoa kỳ cũng có hai phe : Phe bảo thủ là đảng Cộng hòa của ông Bush muốn giữ thái độ cứng rắn đốivới Trung quốc về mọi mặt, và Phe dân chủ muốn hướng tới công cuộc toàn cầu hóa để bảo đảm an ninh và hòa binh cho Hoa kỳ trên chính trướng thế giới tương lai và hiện tại.
Gửi ý kiến của bạn
