Nhà Thơ Transtromer: Giải Nobel Văn Chương 2011, Thơ ông đầy hình ảnh, cảm xúc, bất ngờ, tiếp cận tươi mới với thực tại
STOCKHOLM - Giải Nobel văn chương 2011 được quyết định trao tặng thi sĩ Tomas Transtromer của Thụy Điển - những thi phẩm siêu thực về các bí ẩn của tâm hồn con người đã giúp ông được công nhận như là nhà thơ bán đảo Scandinavia có ảnh hưởng nhất trong mấy thập niên qua, và “bởi vì xuyên qua những hình ảnh cô đọng và mơ hồ của thơ ông, ông đã cho chúng ta một tiếp cận tươi mới với thực tại.”
Với óc tưởng tượng mạnh mẽ, thơ của ông Transtromer thường đuợc xây dựng từ những kinh nghiệm riêng, phụ họa với lòng yêu thích âm nhạc và thiên nhiên - những tác phẩm sau này đen tối hơn, nêu lên các nghi vấn về sinh, tử, bệnh. Thơ ông đầy hình ảnh và cảm xúc, nhưng cũng dàn trải đầy bất ngờ.
Là 1 chuyên gia tâm lý và 1 dương cầm thủ tài tử nay 80 tuổi, từng bị tai biến mạch máu não năm 1990 gây bán liệt, nói năng khó khăn, nhưng ông Trranstromer vẫn sáng tác. Ông còn xuất bản thêm 2 cuốn trước khi tính là nghỉ viết năm 1996, nhưng thực tế ông vẫn làm thơ và ấn hành qua đầu thập niên 2000s, và nghỉ viết từ năm 2004.
Nhà thơ Transtromer đuợc mô tả như là bậc thầy chuyển hoá, thêu dệt hình ảnh vào thơ không khó khăn.
Bản tuyên bố tặng giải Nobel ghi rằng các tuyển tập thơ của ông đuợc định tính bằng kinh tế -- Chữ “kinh tế” nơi đây có nghĩa là “ít chữ nhưng nhiều hình ảnh và ý nghĩa,” hay kiểu dân Việt thường gọi là “kiệm lời.”
Ông viết trong phần tựa của cuốn "The Great Enigma", tuyển tập sau cùng, "Thức dậy là nhảy dù từ các giấc mơ - thoát khỏi sự ngộp thở của gió lộng, du khách chìm vào vùng xanh của buổi sáng".
Ông từng đuợc báo giới mong đợi là người chiếm giải Nobel - từ vài năm, ký giả chờ bên ngoài căn nhà chúng cư của ông, mong đợi ngày giải thưởng trị giá 10 triệu kronor đuợc công bố.
Phát ngôn viên của nhà xuất bản loan báo hôm Thứ Năm "Ông quá vui - ông nói đuợc 2 tiếng RẤT TỐT".
Thủ Tướng Fredrik Reinfeldt nhận là vui và hãnh diện, và hy vọng giải này giúp thế giới lưu ý đến nền văn chương Thụy Điển.
Trước giờ, Viện Hàn Lâm Thụy Điển bị phê bình là quá chú tâm vào châu Âu, bỏ qua các tác giả của những nơi khác - 7 trong 10 giải văn chương trước đuợc trao cho các thi văn hào châu Âu.
Nếu tính luôn Giải Nobel 2011, thì Transtromer là người Châu Âu thứ 8 tháng giải văn chương này trong 10 năm qua.
Nếu chỉ tính trong 5 năm qua, Transtromer là nhà văn Châu Âu thứ 4 tháng giải Nobel Văn Chương trong 5 năm qua.
Đó cũng là lý do nhiều nhà bình luận Hoa Kỳ nêu lên rằng Giải Nobel Văn Chương phần lớn chỉ là thị hiếu riêng của các nhà chấm điểm Thụy Điển.
Một phần nữa, theo nhà bình luận Philip Hensher của báo Telegraph, đây là lần thứ 9 trong 110 năm Giải Nobel Văn Chương trong cho một nhà văn Thụy Điển, mà những nhà văn kia không gây được tiếng vang nào ngoài Thụy Điện tuy là được dịch ra nhiều thứ tiếng.
Là người khiêm tốn, thi sĩ Transtromer luôn đứng ngoài chính trị và tránh sự nhòm ngó của công chúng. Thơ của ông đăng trên 5, 6 tạp chí trước khi tập "17 bài thơ" đuợc xuất bản năm 1954, lúc 23 tuổi, bắt đầu gây chú ý.
Tên đầy đủ là Tomas Gosta Transtromer, nhà thơ sinh ngày 15-4-1931 tại Stockholm, có tac1 phẩm từng dịch ra hơn 60 ngôn ngữ.
Ông được nuôi trưởng thành bởi bà mẹ, một nhà giáo, sau khi bà ly dị cha ông. Transtromer làm thơ từ khi học trung học đệ nhất cấp (nghĩa là học cấp 2).
Tốt nghiệp Đại Học Stockholm về tâm lý học năm 1956, với môn phụ về lịch sử, tôn giáo và văn chương. Từ năm 1960 tới 1966, Transtromer chia thời gian ra làm việc trong vai trò tâm lý gia tại nhà tù thiếu niên Roxtuna, và sáng tác thi ca.
Bị đột quỵ năm 1990, làm ông tê liệt bán phần, nói không được, nhưng vẫn làm thơ và ấn hành thơ cho tới năm 2004, khi in tác phẩm cuối cùng là The Great Enigma và ngưng viết luôn.
Theo cuộc thăm dò trên báo Daily Telegraph ở Anh, có 88% người trả lời nói là chư abao giờ đọc thơ Transtromer.
Khi trả lời phỏng vấn của truyền thông sáng Thứ Năm 6/10/2011 tại nhà ở Stockholm, nhà thơ hầu hết trả lời bằng một chữ còn thì để vợ ông là bà Monica nói giùm các chi tiết.
Sau đây là một bài thơ của Transtromer đăng trên báo Vancouver Sun sáng Thứ Năm 6/10/2011, nhan đề “Sau Một Cái Chết,” dịch ra Anh Văn bởi Robert Bly, và được Việt Báo dịch ra tiếng Việt.
Sau Một Cái Chết
Một thời, có một cú chấn động
đã để lại phía sau một đuôi sao chổi dài, chập chờn sáng.
Nó giữ chúng ta ở bên trong nhà. Nó làm hình ảnh máy truyền hình chớp trắng như tuyết.
Nó đọng xuống những giọt lạnh trên các dây điện thoại.
Người ta có thể đi chậm rãi trên skis trong nắng mùa đông
xuyên qua bụi cây nơi chỉ còn vài lá.
Chúng trông như những trang giấy xé từ cuốn niên giám điện thoại cũ.
Những cái tên bị nuốt vào cơn lạnh.
Vẫn còn tuyệt đẹp để nghe tiếng tim đập
nhưng thường thì bóng người như dường có thực hơn là thân xác người.
Chàng võ sĩ đạo trông như vô nghĩa
bên cạnh bộ áo giáp của chàng trang trí những hình rồng đen.
STOCKHOLM - Giải Nobel văn chương 2011 được quyết định trao tặng thi sĩ Tomas Transtromer của Thụy Điển - những thi phẩm siêu thực về các bí ẩn của tâm hồn con người đã giúp ông được công nhận như là nhà thơ bán đảo Scandinavia có ảnh hưởng nhất trong mấy thập niên qua, và “bởi vì xuyên qua những hình ảnh cô đọng và mơ hồ của thơ ông, ông đã cho chúng ta một tiếp cận tươi mới với thực tại.”
Với óc tưởng tượng mạnh mẽ, thơ của ông Transtromer thường đuợc xây dựng từ những kinh nghiệm riêng, phụ họa với lòng yêu thích âm nhạc và thiên nhiên - những tác phẩm sau này đen tối hơn, nêu lên các nghi vấn về sinh, tử, bệnh. Thơ ông đầy hình ảnh và cảm xúc, nhưng cũng dàn trải đầy bất ngờ.
Là 1 chuyên gia tâm lý và 1 dương cầm thủ tài tử nay 80 tuổi, từng bị tai biến mạch máu não năm 1990 gây bán liệt, nói năng khó khăn, nhưng ông Trranstromer vẫn sáng tác. Ông còn xuất bản thêm 2 cuốn trước khi tính là nghỉ viết năm 1996, nhưng thực tế ông vẫn làm thơ và ấn hành qua đầu thập niên 2000s, và nghỉ viết từ năm 2004.
Nhà thơ Transtromer đuợc mô tả như là bậc thầy chuyển hoá, thêu dệt hình ảnh vào thơ không khó khăn.
Bản tuyên bố tặng giải Nobel ghi rằng các tuyển tập thơ của ông đuợc định tính bằng kinh tế -- Chữ “kinh tế” nơi đây có nghĩa là “ít chữ nhưng nhiều hình ảnh và ý nghĩa,” hay kiểu dân Việt thường gọi là “kiệm lời.”
Ông viết trong phần tựa của cuốn "The Great Enigma", tuyển tập sau cùng, "Thức dậy là nhảy dù từ các giấc mơ - thoát khỏi sự ngộp thở của gió lộng, du khách chìm vào vùng xanh của buổi sáng".
Ông từng đuợc báo giới mong đợi là người chiếm giải Nobel - từ vài năm, ký giả chờ bên ngoài căn nhà chúng cư của ông, mong đợi ngày giải thưởng trị giá 10 triệu kronor đuợc công bố.
Phát ngôn viên của nhà xuất bản loan báo hôm Thứ Năm "Ông quá vui - ông nói đuợc 2 tiếng RẤT TỐT".
Thủ Tướng Fredrik Reinfeldt nhận là vui và hãnh diện, và hy vọng giải này giúp thế giới lưu ý đến nền văn chương Thụy Điển.
Trước giờ, Viện Hàn Lâm Thụy Điển bị phê bình là quá chú tâm vào châu Âu, bỏ qua các tác giả của những nơi khác - 7 trong 10 giải văn chương trước đuợc trao cho các thi văn hào châu Âu.
Nếu tính luôn Giải Nobel 2011, thì Transtromer là người Châu Âu thứ 8 tháng giải văn chương này trong 10 năm qua.
Nếu chỉ tính trong 5 năm qua, Transtromer là nhà văn Châu Âu thứ 4 tháng giải Nobel Văn Chương trong 5 năm qua.
Đó cũng là lý do nhiều nhà bình luận Hoa Kỳ nêu lên rằng Giải Nobel Văn Chương phần lớn chỉ là thị hiếu riêng của các nhà chấm điểm Thụy Điển.
Một phần nữa, theo nhà bình luận Philip Hensher của báo Telegraph, đây là lần thứ 9 trong 110 năm Giải Nobel Văn Chương trong cho một nhà văn Thụy Điển, mà những nhà văn kia không gây được tiếng vang nào ngoài Thụy Điện tuy là được dịch ra nhiều thứ tiếng.
Là người khiêm tốn, thi sĩ Transtromer luôn đứng ngoài chính trị và tránh sự nhòm ngó của công chúng. Thơ của ông đăng trên 5, 6 tạp chí trước khi tập "17 bài thơ" đuợc xuất bản năm 1954, lúc 23 tuổi, bắt đầu gây chú ý.
Tên đầy đủ là Tomas Gosta Transtromer, nhà thơ sinh ngày 15-4-1931 tại Stockholm, có tac1 phẩm từng dịch ra hơn 60 ngôn ngữ.
Ông được nuôi trưởng thành bởi bà mẹ, một nhà giáo, sau khi bà ly dị cha ông. Transtromer làm thơ từ khi học trung học đệ nhất cấp (nghĩa là học cấp 2).
Tốt nghiệp Đại Học Stockholm về tâm lý học năm 1956, với môn phụ về lịch sử, tôn giáo và văn chương. Từ năm 1960 tới 1966, Transtromer chia thời gian ra làm việc trong vai trò tâm lý gia tại nhà tù thiếu niên Roxtuna, và sáng tác thi ca.
Bị đột quỵ năm 1990, làm ông tê liệt bán phần, nói không được, nhưng vẫn làm thơ và ấn hành thơ cho tới năm 2004, khi in tác phẩm cuối cùng là The Great Enigma và ngưng viết luôn.
Theo cuộc thăm dò trên báo Daily Telegraph ở Anh, có 88% người trả lời nói là chư abao giờ đọc thơ Transtromer.
Khi trả lời phỏng vấn của truyền thông sáng Thứ Năm 6/10/2011 tại nhà ở Stockholm, nhà thơ hầu hết trả lời bằng một chữ còn thì để vợ ông là bà Monica nói giùm các chi tiết.
Sau đây là một bài thơ của Transtromer đăng trên báo Vancouver Sun sáng Thứ Năm 6/10/2011, nhan đề “Sau Một Cái Chết,” dịch ra Anh Văn bởi Robert Bly, và được Việt Báo dịch ra tiếng Việt.
Sau Một Cái Chết
Một thời, có một cú chấn động
đã để lại phía sau một đuôi sao chổi dài, chập chờn sáng.
Nó giữ chúng ta ở bên trong nhà. Nó làm hình ảnh máy truyền hình chớp trắng như tuyết.
Nó đọng xuống những giọt lạnh trên các dây điện thoại.
Người ta có thể đi chậm rãi trên skis trong nắng mùa đông
xuyên qua bụi cây nơi chỉ còn vài lá.
Chúng trông như những trang giấy xé từ cuốn niên giám điện thoại cũ.
Những cái tên bị nuốt vào cơn lạnh.
Vẫn còn tuyệt đẹp để nghe tiếng tim đập
nhưng thường thì bóng người như dường có thực hơn là thân xác người.
Chàng võ sĩ đạo trông như vô nghĩa
bên cạnh bộ áo giáp của chàng trang trí những hình rồng đen.
Gửi ý kiến của bạn
