Nhật: Bơm 184 Tỉ Đô Cứu Nguy Kinh Tế
Thiếu Túi Xác; Lò Nguyên Tử Nổ Lần Thứ 2;
Hàng triệu dân vô gia cư, mất điện, mất sưởi
SOMA - 1 cột khói khổng lồ bốc lên từ vụ nổ hơi hydrogen lần thứ nhì tại nhà máy điện nguyên tử Fukushims, ít nhất 11 công nhân bị thương - lực lượng Hoa Kỳ ngoài khơi di chuyển tránh xa, sau khi khám phá 1 mức độ phóng xạ.
Mẫu hạm Ronald Reagan cách bờ đông quần đảo Nhật khoảng 100 dặm. Điều chưa rõ có phải phóng xạ ấy rò rỉ từ các lò phản ứng tại Fukushima.
Vụ nổ ngày Thứ Hai đuợc cảm thấy ở xa 25 dặm - các viên chức xác nhận mức độ phóng xạ vẫn là ở mức hợp pháp cho phép.
Các chuyên viên biết rằng vụ nổ hơi hydrogen tại đơn vị 3 của nhà máy điện Fukushima là khó tránh - họ dùng nuớc biển để hạ nhiệt lò phản ứng nguyên tử, nhưng hydrogen thoát ra ngoài, gặp oxygen trong không khí phát nổ. 1 vụ nổ tương tự xẩy ra hôm Thứ Bẩy với đơn vị 1, gây thương tích 4 công nhân và khiến trên 170,000 dân di tản. Giới chức cho biết vỏ trong của lò phản ứng không bị ảnh hưởng - video cho thấy hình ảnh tương tự vụ nổ hôm Thứ Bẩy, với các tường ngoài vị xé, trơ ra khung xương.
Trong số 180,000 người đã di tản, có 160 người nhiễm phóng xạ, thêm đau thương cho tai họa đôi. Ông Yukio Edano, bộ trưởng Phủ Thủ Tướng, nói ông tin rằng tình huống xấu nhất đã qua. Các khoa học gia quốc tế nhận xét : mối nguy của nhà máy điện Fukushima không cao - họ nhắc lại rằng lò phản ứng tại Chernobuyl không có vỏ ngoài. Giáo sư nguyên tử lực James F. Stubbins của trường đại học Illinois, nói "Trường hợp xì phóng xạ như Chernobyl không thể xẩy ra với Fukushima". Tính chung, trên 1500 người đã đuợc khám tìm phóng xạ. Cơ quan nguyên tử năng quốc tế (IAEA) cho biết tình trạng khẩn cấp đã đuợc tuyên bố với 1 nhà máy điện nguyên tử khác, tên Onagawa, nơi mức độ phóng xạ cao hơn mức cho phép. IAEA đuợc báo cáo cả 3 lò phản ứng tại nơi này đã đuợc kiểm soát. 4 khu nhà máy điện nguyên tử trong vùng đông bắc nước Nhật ghi nhận có hư hại vì động đất và sóng thần.
Trong nhiều năm qua, nuớc Nhật đã gia tăng các định chuẩn về sức kiên cố trong việc xây dựng nhà cửa, nhưng sóng thần phát sinh quá nhanh đến mức nhiều người chạy không kịp.
Tính đến hôm Thứ Hai, có thể thấy rõ là chính quyền bị tràn ngập bởi nhu cầu giúp đỡ hàng triệu dân đã trải qua 3 đêm thiếu nước, thiếu điện, thực phẩm và sưởi ấm trong thời tiết gần đông đá - ít nhất 1.4 triệu gia đình không có nước máy và 1.9 triệu gia đình không có điện. Có nơi thấy đã hết bao nhựa đựng tử thi.
Viên chức ẩn danh quận Miyagi cho hay 1000 xác chết do sóng biển đưa vào bờ đã đuợc tìm thấy rải rác, nâng số tử vong chính thức lên tới khoảng gần 2800 - nhưng cảnh sát trưởng địa phương tin rằng tổn thất nhân mạng của tỉnh dân số 2.3 triệu phải là trên 10,000.
Lò thiêu xác của quận bên cạnh không giải quyết kịp - viên chức quận Soma nói chỉ có thể thiêu 18 xác/ngày. Rõ ràng là dân chúng cũng như chính quyền Nhật chưa tùng gặp thử thách như thế này kể từ thế chiến - ông Hajime Sato, viên chức quận Iwate, xác nhận quận chỉ nhận đuợc 10% lưong thực và các nhu yếu phẩm.
Quan tài và bao đựng xác đã hết, phải cầu cứu các nhà quàn khắp nước - ông Sato nói "Đơn giản là không ai chuẩn bị tình huống như thế này". Lần đầu tiên sau tai họa, lực luợng cứu hộ đã tới Soma hôm Thứ Hai - xe cứu thương chờ sẵn với bao đựng xác trong khi lính cứu hoả dọn dẹp bằng tay và cưa máy.
Trực thăng bay phiá trên quan sát mức độ tàn phá. Các viên chức ước luợng 1/3 dân số 38,000 người của Soma bị ngập và hàng ngàn người mất tích - ngoài 2800 người đã đuợc xác nhận chết là 1400 người mất tích và 1900 người bị thương. Công ty điện Tokyo loan báo chương trình cắt điện luân phiên đã đuợc dự định và yêu cầu công chúng hạn chế tiêu thụ điện. Nhiều đường xe điện vùng ngưng hoạt động hay giảm chuyến để giúp hạ nhu cầu điện.
Mặt khác, ngân hàng quốc gia Nhật đã tung vào thị trường 15000 tỉ yen (bằng 184 tỉ MK) để trấn an các lo ngại về nền kinh tế lớn hạng 3 thế giới - thị trường chứng khoán đã mở cửa lần đầu tiên sau thiên tai.
Chỉ số Nikkei mất gần 634 điểm, là 6.2%. Chỉ số Topix hạ 7.5% - tâm lý quan ngại về hậu quả của thiên tai làm hạ chứng khoán ở mọi lãnh vực. Ước luợng ban đầu về chi phí tái thiết vùng thiên tai là hàng chục tỉ MK, là bất lợi với nền kinh tế đã mất vị trí hhạng 2 với Trung Quốc.