BUSAN, Nam Hàn/ KYOTO, Nhật Bản - Trung Quốc đã bác bỏ nhẹ nhàng lời TT Bush kêu gọi cho thêm tự do chính trị.
Ba ngày trước khi chính thức thăm Hoa Lục, TT Bush nói tại Nhật Bản hôm Thứ Tư rằng 1 xã hội tự do sẽ làm lợi cho Trung Quốc. Ông cũng ca ngợi Đài Loan, nói đó là mô hình mà Hoa Lục nên bắt chước làm theo để cho dân tự do, dân chủ và thịnh vượng.
Tuyên bố của TT Bush đã chọc giận các viên chức Trung Quốc đang dự diễn đàn APEC 21 quốc gia ở Nam Hàn. TT Bush sẽ dự diễn đàn các nguyên thủ này vào Thứ Sáu và Thứ Bảy, cùng với chủ tịch Trung Quốc và 1 phái đoàn cao cấp từ Đài Loan.
Các viên chức cao cấp Hoa Lục nói Trung Quốc sẽ không bận tâm tới các kiểu phê bình như thế. Họ cũng nói là Trung Quốc và Đài Loan sẽ không nói chuyện với nhau.
Tuy nhiên cũng có điều Hoa Lục hài lòng: Bush xác nhận lập trường “một Trung Quốc,” nói là Trung Quốc và Đài Loan nên hòa bình thu xếp các dị biệt.
Bài diễn văn mở đầu chuyến công du châu Á của TT Hoa Kỳ đã mở ra lộ đồ của các cuộc thảo luận sắp tới về nguy cơ dịch cúm, tự do mậu dịch toàn cầu, tham vọng nguyên tử của Bắc Hàn và 1 số vấn đề khác tại hội nghị thượng đỉnh APEC.
Sau cuộc hội đàm với đồng minh thân thiết nhất tại châu Á là Thủ Tướng Koizumi, TT Bush sẽ đến thành phố Pusan (Nam Hàn) vào tối Thứ Tư để dự hội nghị châu Á Thái Bình Dương và 1 cuộc họp tay đôi với TT Roh trước khi thăm Trung Quốc và Mông Cổ vào cuối tuần.
Các tuyên bố hôm Thứ Tư của ông chắc chắn gây bực bội Bắc Kinh khi ông hô hào chính quyền CS ban cấp các quyền tự do căn bản cho 1.3 tỉ dân, và mở rộng kinh tế thị trường.
TT Bush tuyên bố "Chúng tôi khuyến khích Trung Quốc tiếp tục tiến trên con đường cải tổ và cởi mở - bằng cách đáp ứng các yêu cầu hợp thức về tự do và cởi mở của công dân, các nhà lãnh đạo của Trung Quốc có thể giúp đất nước của họ phát triển thành 1 quốc gia hiện đại, thịnh vượng và tự tin".
Ông nhấn mạnh: bằng cách khuyến khích tự do ở mọi cấp, Đài Loan đã đem thịnh vượng đến cho dân chúng và tạo ra 1 xã hội tự do, dân chủ.
Trong khi nêu gương Đài Loan và Nam Hàn, nhà lãnh đạo Hoa Kỳ lập luận rằng các quyền tự do chính trị là sản phẩm không tránh được của giải phóng kinh tế mà Trung Quốc đã bắt đầu theo đuổi - ông nói "Những người đàn ông và đàn bà được phép kiểm soát của cải của mình sẽ đòi quyền kiểm soát cuộc đời và tương lai của họ".
Ông tiếp: trong lúc Trung Quốc cải tổ kinh tế, các nhà lãnh đạo sẽ nhận ra rằng 1 khi cánh cửa tự do đã hé mở thì không còn có thể đóng lại được nữa.
Mặt khác, TT Bush cũng hoan nghênh nỗ lực của Bắc Kinh trong việc loại bỏ chương trình nguyên tử của Bắc Hàn. Nhưng, trong khi hô hào Trung Quốc để cho dân chúng tự do thờ phượng không bị chính quyền kiểm soát, TT Bush đã không nói tới thành tích nhân quyền của Bắc Kinh.
Sự thận trọng này phản ảnh tính cách tế nhị về ngoại giao đối với 1 quốc gia rộng lớn đang là thị trường của hàng hóa Hoa Kỳ, có quân đội lớn nhất thế giới và đang dùng sức phát triển kinh tế để khẳng định vị trí của mình trên trường quốc tế.
Trung Quốc phản ứng nhẹ nhàng - Ngoại Trưởng Li Zhaoxing tuyên bố: "Các điểm chung của chúng tôi nhiều hơn các bất đồng".
Về 2 nước Bắc Hàn và Miến Điện mà ông Bush nhắc đến như là chưa bước 1 bước hướng tới tự do, ông nói cái giá phải trả của họ là cô lập, lạc hậu và dã man.
Thủ Tướng Koizumi đã hậu thuẫn cuộc chiến Iraq bằng 1 quyết định không hợp lòng dân là gửi 1 lực lượng không tác chiến sang Iraq làm công tác tái thiết và nhân đạo. Trong cuộc họp báo chung, Thủ Tướng Koizumi không hứa hẹn gì về sứ mạng của lực lượng ấy, mà nhiệm kỳ mãn hạn trong tháng tới. Ông Bush gọi ông Koizumi là "bồ tèo" và tặng 1 xe scooter đứng kiểu Segway.
Gửi ý kiến của bạn
