Trung Quốc sẽ mở tour du lịch ở hai vùng đảo Trường Sa và Hoàng Sa... Bản tin sau của đài RFA hôm 16-8-2007.
Chính phủ Trung Quốc đã quyết định sẽ mở tour du lịch ở hai vùng đảo Trường Sa và Hoàng Sa, là những khu vực nhiều nước đang tranh chấp chủ quyền, trong đó có Việt Nam. Từ Washington, Nguyễn Khanh của Đài chúng tôi có tường trình chi tiết sau đây.
Giới thạo tin tại Washington cho biết chính phủ Trung Quốc đã quyết định mở các tour du lịch ở 2 vùng Trường Sa và Hoàng Sa. Tin này được xác nhận bởi một số nhà ngoại giao hiện đang làm việc tại Đông Nam Á.
Đến lúc này, những điểm mà Ban Việt Ngữ chúng tôi ghi nhận được cho biết như sau: quyết định mở tour du lịch được Trung Quốc thông qua trong phiên họp thường lệ Hội Đồng Chính Phủ sáng hôm mùng 10 tháng này, tức là ngày thứ Sáu tuần trước.
Một nhà ngoại giao yêu cầu được dấu tên còn tiết lộ ông được nghe kể lại là tour đầu tiên đến Trường Sa và Hoàng Sa sẽ được thực hiện vào cuối năm nay, do Cục Du Lịch Trung Ương Trung Quốc tổ chức, và trong thời gian đầu tiên không nhận khách nước ngoài.
Cả 2 vùng đảo Trường Sa và Hoàng Sa đều là những vùng lãnh hải mà Việt Nam và Trung Quốc đều nói là chủ quyền toàn phần thuộc về mình. Tháng Giêng năm 1974, đã từng xảy ra hải chiến giữa hải quân Việt Nam Cộng Hòa và hải quân của Trung Quốc.
Cuộc hải chiến này kết thúc với kết quả Trung Quốc chiếm ngự đảo, và lúc đó họ đã thể hiện hành động rất dã man: binh sĩ Trung Quốc nổ súng bắn các chiến sĩ Việt Nam Cộng Hòa bị đắm tầu phải sang các thuyền nhỏ hoặc bơi trên biển.
Riêng ở vùng đảo Trường Sa, ngoài Việt Nam, Trung Quốc còn đang tranh chấp chủ quyền với một số nước khác như Philippines, Brunei, Malaysia, Indonesia.
Vài năm trước đây qua vận động của ASEAN, Bắc Kinh và các nước liên hệ đã ký tên vào văn kiện mang tên Bản Quy Định Hành Xử, trong đó, điều quan trọng nhất là tất cả các quốc gia liên quan đều cam kết theo đuổi mục tiêu giải quyết căng thẳng qua đường lối hòa bình, tránh gây thêm những xáo trộn bất lợi.
Năm ngoái, Trung Quốc đã dùng điểm này để lên tiếng cảnh cáo Việt Nam sau khi chính phủ Hà Nội loan báo sẽ tổ chức tour du lịch Trường Sa. Rất tiếc điều họ từng đưa ra để cảnh báo một nước khác cũng chính là điều mà họ đã quyết định cách đây đúng một tuần lễ, và dự tính đi vào thực hiện trễ nhất là cuối năm nay.
Nguyễn Khanh tường trình từ Washington.
Mục đích
Nam Nguyên: Có một vài câu hỏi muốn được đặt ra với anh Khanh. Tại sao Trung Quốc lại đưa ra quyết định như vậy"
Nguyễn Khanh: Câu hỏi anh Nam Nguyên vừa đưa ra cũng là câu hỏi mà tôi đã đặt với một số nhà ngoại giao cũng như một vài nhà quan sát chính trị. Theo trả lời của họ, tôi ghi nhận được 3 điều.
Thứ nhất, có người nghĩ rằng quyết định của Trung Quốc là quyết định dò đường, xem coi thái độ của Việt Nam và của các nước trong khu vực như thế nào, đặc biệt là những quốc gia đang tranh chấp chủ quyền Trường Sa. Cũng có người bảo tôi rằng theo họ nghĩ thì dường như Bắc Kinh có cảm tưởng là Hà Nội đang tìm cách đến gần với Washington hơn, và Trung Quốc muốn đi đòn trước…
Nam Nguyên: Để răn đe cả Hoa Kỳ lẫn Việt Nam"
Nguyễn Khanh: Chưa hẳn như thế. Một nhà ngoại giao từng làm việc ở Việt Nam nói với tôi là Bắc Kinh biết Washington đang bận rất nhiều chuyện ở nơi khác, từ cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu, trận chiến Afghanistan, trận chiến Iraq, do đó, nhận định của giới lãnh đạo Hoa Lục là Mỹ không có thì giờ và không có phương tiện để giúp Việt Nam giải quyết những căng thẳng với Trung Quốc.
Thành ra nếu nói răn đe thì theo tôi hiểu, có răn đe là răn đe Việt Nam chứ không phải nhắm vào Hoa Kỳ.
Một điểm khác nữa cũng được các quan sát viên chính trị ngay tại Washington nói với tôi là đừng quên, cuối năm nay đảng cộng sản Trung Hoa nhóm họp, và tin tức cho thấy đang có những mâu thuẫn nội bộ xảy ra giữa thành phần lãnh đạo đảng, giữa các ủy viên bộ chính trị.
Cứ mỗi lần có mâu thuẫn nội bộ như vậy, đương nhiên Trung Quốc phải tìm cách tháo gỡ, và cách hay nhất vẫn là đaư ra chiêu bài đoàn kết, đưa ra chiêu bài chủ nghĩa dân tộc. Chuyện Bắc Kinh tổ chức tour du lịch ở Trường Sa và Hoàng Sa cũng nhắm vào mục đích đó.
Nhưng đáng chú ý nhất, theo tôi, lại là nhận định của một nhà báo đang làm việc ở Hà Nội. Người bạn đồng nghiệp này nói rằng phải nhớ Việt Nam vừa mới có chính phủ, có thể Trung Quốc muốn thử xem chính phủ Việt Nam mạnh đến đâu, đoàn kết đến đâu.
Phản ứng từ Việt Nam
Thanh Quang: Phía Việt Nam đã lên tiếng nói gì chưa"
Nguyễn Khanh: Thưa anh chưa. Theo những nguồn tin đáng tin cậy thì dường như Việt Nam vẫn chưa có quyết định cụ thể. Ngay cả những nước đang tranh chấp chủ quyền quần đảo Trường Sa như Malaysia, Indonesia, Philippines, cũng chưa thấy nói gì.
Thanh Quang: Có khi nào một liên minh quy tụ các nước này cộng với Việt Nam để đối chọi với Trung Quốc sẽ thành hình không"
Nguyễn Khanh: Tất cả mọi chuyện điều có thể xảy ra, nhưng việc dựng một liên minh như anh Thanh Quang mới hỏi thì tôi thấy hơi khó. Khó là vì các nước trong ASEAN chẳng bao giờ chứng tỏ được đoàn kết, và hầu như nước nào cũng ngại đương đầu với Bắc Kinh, bất kể là đương đầu trực tiếp hay gián tiếp, do đó, tôi e rằng họ khó có thể ngồi lại với nhau.
Thanh Quang: Giả sử một cuộc chiến mới xảy ra giữa Việt Nam và Trung Quốc, lúc đó, thái độ của Hoa Kỳ như thế nào"
Nguyễn Khanh: Cám ơn anh Thanh Quang cho câu hỏi thật hay này. Có lần tôi được nghe câu hỏi tương tự như vậy đặt ra với ông Michael Marine, người vừa mãn nhiệm kỳ đại sứ tại Hà Nội. Câu trả lời của ông Marine là Hoa Kỳ sẽ không bênh ai, không bỏ ai, sẽ yêu cầu cả hai nước phải tự kiềm chế và tìm cách giải quyết vấn đề.
Lúc đó, ông Marine cũng bảo là cá nhân ông cũng như các nhà hoạch định chính sách ở Washington không nghĩ chuyện Trung Quốc-Việt Nam đụng độ trên chiến trường sẽ tái diễn. Nhưng từ khi ông Marine nói điều đó đến giờ cũng phải 1 năm rưỡi, hai năm rồi, tình thế khác đi khá nhiều.