SAN FRANCISCO (AFP) -- Nếu bạn không thích các thông tin xấu về bạn trên Tự Điển Bách Khoa Wikipedia, thì cứ mở máy nối mạng mà vào sửa chữa. Tuy nhiên, Tự Điển này, như thế sẽ khả tín tới đâu" Chắc chắn vẫn còn hơn nhiều Tự Điển khác, vì quyền sửa chữa không chỉ riêng cho một cá nhân hay nhà nứơc nào.
Một thảo chương do một người tự nhận là tin tặc Hoa Kỳ để dò tìm máy gốc của các sửa đổi trên trang tự điển Bách Khoa Wikipedia cho thấy rằng các sửa đổi thông tin trên bộ tự điển này lại tới từ cả CIA và Vatican.
Thảo chương “Wikiscanner” của Virgil Griffith chỉ ra rằng các máy điện toán của Sở Tình Báo Liên Bang Hoa Kỳ CIA là nguồn cho ra gần 300 sửa đổi đối với các đề tài, trong đó có đề tài về Tổng Thống Iran, hải quân Argentina, và kho bom nguyên tử Trung Quốc.
Phát ngôn nhân CIA là George Little nói, trả lời AFP, rằng “Trong khi tôi không thể xác nhận là có sửa đổi nào trong tự điển Wikipedia là từ máy điện toán CIA hay không, chúng tôi luôn luôn muốn là hệ thống điện toán CIA phaỉ được sử dụng có trách nhiệm.”
Wikipedia là bộ Bách Khoa Tự Điển trên Internet, sử dụng “trí tuệ tập thể” bằng cách cho tất cả mọi người quyền sửa chữa, vì tin rằng những người hiểu biết vấn đề rõ hơn sẽ mau chóng sửa chữa lại cho đúng và xóa đi các thông tin sai lạc.
Griffith, một sinh viên hậu đaị học và là người tự nhận là tin tặc, nói nhu liệu của anh dò số IP của các máy điện toán với các mục từ trong Wikipedia nhằm dò ra xem maý từ đâu sửa chữa các mục từ này.
Hầu hết các sửa chữa liệt kê trên Wikiscanner là sửa rất nhỏ, như sửa chính tả. Một số sửa chữa liên hệ các thông tin không hài lòng, cho thêm sự kiện hay đưa lời xúc phạm.
Nhu liệu cũng dò ra rằng máy điện toán ở Tòa Thánh Vatican đã dùng để xóa bỏ một số chứng cớ nối kết lãnh tụ Gerry Adams của tổ chức Sinn Fein tại Ái Nhĩ Lan với một vụ giết hai người từ lâu cả thập niên.
Một máy điện toán từ Đảng Cộng Hòa đã bị dò ra là vào đề tài xâm chiếm Iraq để sửa cụm từ “quân chiếm đóng” thành ra cụmt ừ “quân giải phóng,” trong một mục từ về Đảng Baath của Saddam Hussein.
Vậy, mức khả tín của Tự Điển Wikipedia tới đâu"
Griffith viết trên web của ông, “Nhìn chung, đặc biệt các đề tài không tranh cãi, Wikipedia đã hoàn thành tốt. Còn các đề tài tranh cãi, Wikipedia có thể được làm tin cậy hơn xuyên qua các kỹ thuật như thế này... để chống lại chuyện vào phá hoại và thả tin vịt.”
Ấn bản Việt ngữ tự điển naỳ ở đây:
http://vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia.
Gửi ý kiến của bạn
