Cho đến khi Việt Báo lên khuôn, dư luận chưa rõ là Liên bang Nga sẽ trả đũa thế nào về một vụ trả đũa của Vương quốc Anh sau khi Nga đã trả lời về một vụ đầu độc. Các nhà quan sát cho rằng hai quốc gia này đang đổ dốc vào khung cảnh Chiến tranh lạnh ngày xưa.
Đầu đuôi là một vụ đầu độc tinh vi bằng chất phóng xạ.
Ngày 23 tháng 11, một kiều dân Anh gốc Nga là cựu nhân viên tình báo KGB Alexander Litvinenko bị giết vì chất phóng xạ được hoà trong thực phẩm. Dư luận báo chí và nhất là cộng đồng Nga lưu vong tại Anh lập tức tri hô là có bàn tay tình báo Moscow vì Litvinenko đã trở thành một khuôn mặt chống đối Tổng thống Vladimir Putin. Trước khi chết, Litvinenko cũng đã tuyên bố như vậy.
Thận trọng hơn, nhà chức trách Anh lặng lẽ mở cuộc điều tra và bắt đầu tìm ra dấu vết.
Kết quả điều tra và giảo nghiệm chưa công bố thì, hôm 16 tháng Bảy, Ngoại trưởng Anh là David Milibrand khẳng định rằng một nhân viên tình báo của Nga là Andrei Lugovoi đã ra tay đầu độc Litvinenko. Khi ấy, người ta mới biết rằng Biện lý Anh đã yêu cầu dẫn độ Lugovoi ra trước toà án của Anh.
Tất nhiên, Moscow từ chối giải giao một công dân của họ cho nước Anh - "vì Hiến pháp Nga quy định như vậy." Chưa kể rằng Nga cũng đã yêu cầu Anh giải giao cho họ người Nga tỵ nạn chính trị tại Anh là tỷ phú Boris Berezovsky và lãnh tụ Chechen Akhmed Zaykayev. Tại London, Boris Berezovsky là người công khai họp báo từ mấy tháng trước, rằng ông sẽ tìm đủ mọi cách lật đổ Tổng thống Putin - vì không còn giải pháp ôn hoà theo quy luật dân chủ.
Nhìn lại như vậy, người ta thấy rằng Anh quốc có chứa chấp một số nhân vật chống đối chế độ Putin, và một trong mấy nhân vật đó là Litvinenko đã bị tình báo Nga hạ sát, bằng một phương pháp tinh vi mà chỉ dân tình báo chuyên nghiệp mới thực hiện nổi.
Khi Moscow từ chối dẫn độ Lugovoi, London lập tức trả đũa: ngày 16 đã trục xuất bốn nhà ngoại giao cấp trung của Nga tại London, và còn đòi cứu xét kỹ lưỡng hơn giấy chiếu khán cho công nhân Nga qua làm việc tại Anh. Chủ tịch Ủy ban Ngoại giao của Hạ viện Nga, Konstantin Kosachyov liền trả lời rằng Anh đã vi phạm Hiến chương Vienna năm 1961 về quy cách hành xử với nhân viên ngoại giao.
Cho đến chiều 17, vụ việc đã tiến tới chỗ căng thẳng này.
Nhưng, đây chẳng phải lần đầu mà hai cường quốc Đông-Tây đã có kiểu trả đòn như vậy. Đôi bên đều đã trục xuất nhân viên ngoại giao (hay tình báo) của đối phương trong các năm 1971, 1985 và 1996. Gần đây nhất, tình báo Nga còn tri hô là Anh đã gài người coi lén bằng một cục đá có gắn máy thu hình năm 2006 (vụ "spy rock" đầy chất James Bond). Nghĩa là trong khi hai nước đều nói rằng chiến tranh lạnh đã kết thúc, đôi bên vẫn thi thố tài nghệ để khuynh đảo nhau.
Sau gần 10 năm bị khủng hoảng và kiệt quệ, Liên bang Nga của Tổng thống Vladimir Putin đang tìm cách tranh đoạt lại những ảnh hưởng và quyền lợi đã mất, và sau năm sáu năm rối trí với chuyện khủng bố Hồi giáo, nước Anh đang trở lại truyền thống xưa, là canh chừng Liên bang Nga. Nhất là khi ông Putin đã khẳng định lại tư thế của Nga và dùng nhiều thủ đoạn kinh tế để xử ép Âu châu về nguồn cung cấp năng lượng.
Kẹt một nỗi là trong khi hai bên gờm nhau như vậy thì quan hệ kinh tế tiếp tục gia tăng: Anh là quốc gia Tây phương đầu tư nhiều nhất vào Nga, qua các tổ hợp dầu khí như BP, Imperial Energy Corp. hay Royal Dutch/Shell (liên doanh Hoà Lan và Anh quốc). Ngược lại, có 42 doanh nghiệp Nga hiện đang yết giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán London (LSE).
Cho nên, trong khi truyền thông và dư luận đang theo dõi chuyện căng thẳng Anh-Nga, thì một thành phần khác cũng rất quan tâm đến chuyện đó: giới đầu tư. Họ đã bỏ tiền vào các cơ sở Anh hay Nga và sẽ mất tiền nếu những cơ sở ấy sụt giá vì quan hệ căng thẳng giữa hai chính quyền.
Như vậy, sự đối đầu tiềm ẩn và truyền thống giữa hai cường quốc vẫn tiếp tục, nhưng ở đằng sau, giới đầu tư vẫn cứ làm ăn và nay đang canh chừng xem những mâu thuẫn về vụ Litvinenko bị hạ sát có dẫn tới chỗ họ sẽ bị bể nồi cơm hay chăng. Dân làm ăn tự hỏi là chẳng lẽ hai bên sẽ rút dao làm lớn chuyện vì một mạng sống của Litvinenko" Nhưng lãnh đạo hai nước thì nghĩ đến chuyện khác: danh dự, uy tín và quyền lợi lâu dài có cho phép họ nhượng bộ hay không.
Tối 17, khi Thứ trưởng Ngoại giao Moscow tuyên bố rằng Nga sẽ có biện pháp đối phó đích đáng - tức là không lập tức trả đũa một quyết định họ đã phải biết trước - giới quan sát cho rằng đôi bên sẽ nói rất mạnh, miễn là không làm bể ổ trứng cả hai đang gửi cho nhau!
Gửi ý kiến của bạn
