Tưởng Niệm Ban Thiền
Dharamsala, Ấn Độ -- Đức Đạt Lai Lạt Ma hôm Thứ Tư 30-12-2009 đã cùng nhiều ngàn người Tây Tạng lưu vong tổ chức buổi lễ tưởng niệm 20 năm ngày viên tịch của Đức Ban Thiền Lạt Ma đời thứ 10 Lhundrup Choekyi Gyaltsen.
Trong khi chính phủ TQ ca ngợi ngài Ban Thiền là “kẻ thù của chủ nghĩa ly khai [vùng Tây Tạng ra khỏi TQ]” thì dân Tây Tạng tưởng niệm ngài Ban Thiền như vị thánh tuủ đaạ và là người bênh vực cho quyền lợi dân tộc Tây Tạng.
Đức Ban Thiền thứ 10 đã viết bản thỉnh nguyện thư nổi tiếng dài 70,000 chữ về hoàn cảnh dân tộc Tây Tạng đau khổ dưới áp bức của TQ và đã trình bản văn lên chính phủ TQ năm 1962. Bản văn chỉ trích chính sách TQ về Tây Tạng, đã làm Mao Trạch Đông và CSTQ giận dữ lên án, tố cáo không đưa ra tòa và sau đó là giam tù và quản chế 14 năm liền.
Tháng 12-1964, ngài được đưa tới Bắckinh dưới nhãn hiệu “phản động,” và giam và quản chế từ đó.
Năm 1978, Đức Ban Thiền được cho đi lại khắp vùng Tây Tạng để làm việc xã hội, văn hóa. Lần cuối cùng thăm Tây Tạng năm 1989, ngài đọc bài diễn văn trứơc công chúng ở Shigatse, nơi trú xứ tu viện Tashi Lhundup Monastery, ngaà công khai chỉ trích TQ và tuyên bố trung thành với Đức Đạt Lai Lạt Ma đời 14. Sau bài diễn văn ít lâu, vào ngày 28-1-1989, Đức Ban Thiền chết bí ẩn, lúc mới 51 tuổi.
Năm 1995, Đức Đạt Lai Lạt Ma công nhận cậu bé Gendun Choekyi Nima là vị Ban Thiền đời 11, nhưng công an TQ lập tức bắt cóc cả cậu và ba mẹ cậu, đưa đi biệt tích luôn.