iran: muốn mỹ mở văn phòng ngoại giao Tehran; Nga, Cu Ba, Bắc Hàn: Chờ Mỹ Thi Hành Chính Sách Hòa Giải Mới
WASHINGTON - Trong diễn văn nhậm chức, TT Obama báo hiệu ý định hoà giải hơn với các nước thù địch của Hoa Kỳ.
Một số đối thủ đã tỏ vẻ lắng nghe và cảm thấy cơ may mở ra các quan hệ thân thiện hơn sau 8 năm lãnh đạo của TT Bush. Như lãnh tụ Cuba Fidel Castro đã nói trong tuần qua rằng ông thích TT Obama, và thấy có thể tin cậy vị nguyên thủ Hoa Kỳ thứ 44.
Bắc Hàn và Iran cũng đã phát tín hiệu muốn biết ý kiến của TT Obama về các hồ sơ nguyên tử. Chưa biết các nước đối đầu này sẽ đòi được đáp ứng bằng gì và các nhân nhượng nào.
Tại London, giám đốc Roth Niblett của cơ sở nghiên cứu Chatham House, nhận xét: định hướng của tân TT Obama là điều mà quốc dân Mỹ cần - ông giải thích : cần làm cho phe kia chià tay ra và nghĩ kỹ hơn về các vận động ngoại giao của họ, thay vì chỉ phản ứng trước các quan điểm của Washington.
Giới phân tích nói : không đâu khó hơn Trung Đông. 1 ngày sau lễ tuyên thệ của TT Obama, Tehran báo tin sẵn sàng chờ xem ý định của ông Obama, và ngoại trưởng Mottaki loan báo khả năng tìm hiểu ý kiến cho phép Hoa Kỳ đặt văn phòng ngoại giao tại thủ đô Iran, lần đầu tiên kể từ cuộc cách mạng Hồi Giáo năm 1979.
Các bất đồng giữa 2 bên là lớn : Hoa Kỳ nghi hoặc về chương trình nguyên tử của Iran trong khi TT Ahmedinejad de dọa tiêu diệt Israel và ám trợ loạn quân tại Iraq. Ông Ali Larijani, chủ tịch QH Iran, nói ông chưa tin chính sách ngoại giao của TT Obama khác vị tiền nhiệm, theo thông báo ngày chủ nhật của đài truyền hình nhà nước. Nhưng, kết quả của ngoại giao là có giới hạn. 1 số nhà chuyên môn tin rằng Tehran vẫn muốn phát triển kỹ thuật nguyên tử, dù giá phải trả là thế nào, như thẩm định của phân tích gia Khaled al-Dakhil của Saudi Arabia.
Về cuộc xung đột giữa Israel và Palestine, tân TT Hoa Kỳ đã nhanh chóng tỏ rõ ý định quan tâm. Cựu NS George Mitchell đã đuợc cử làm sứ giả Trung Đông. Sứ mạng của ông Mitchell là rất gay go, nhưng có cơ hội tìm kiếm tiến bộ. Ngoài ra, Syria là nước dự phần trong tiến trình hoà đàm Trung Đông, đã xác nhận không tìm kiếm thêm tranh cãi với Washington ngay cả khi xác nhận ý muốn TT Obama thử điều giải cuộc đối thoại giữa Syria và Israel. Syria là thế lực ảnh hưởng đáng kể với 2 kẻ thù chính của Israel là Hamas và Hizbollah. Hơn thế, TT Assad của Syria cũng có thể dùng áp lực để Tehran "mềm" lập trường.
1 dấu hiệu khác của cơ hội là bài viết của lãnh tụ Libya, ông Gadhafi, đăng trên báo The New York Times cùng ngày đầu tiên của TT Obama tại Bạch Ốc, nhận rằng người Israel từng trải qua 1 thời gian dài kỳ thị, đáng có tổ quốc.
Giải pháp lưỡng quốc Arab-Jewish không là mục tiêu của các nhà lãnh đạo Israel, nhưng luận điệu hoà giải của ông Gadhafi đánh dấu chuyển hướng của lãnh tụ Libya mà trước đây bảo trợ khủng bố.
Một số phân tích gia có ý hi vọng về tiến bộ trong các thương lượng với Bắc Hàn. Không lâu trước lễ tuyên thệ TT tại thủ đô Hoa Kỳ, cơ quan ngôn luận của Pyongyang loan báo Bắc Hàn sẽ từ bỏ vũ khí nguyên tử nếu Washington chấp nhận các đòi hỏi của họ, gồm thiết lập quan hệ song phuơng.
Với Nga, lập trường của chính phủ Obama về ý định mở rộng NATO sẽ định đọat tương lai các liên lạc giữa Washington và Moscow. Thật vậy, người đứng đầu chủ tịch đoàn của HĐ chính sách đối ngọai và quốc phòng là ông Sergei Karaganov, khẳng định rằng không thấy khả năng để Điện Kremlin chấp nhận thỏa hiệp bởi tự thấy đã nhân nhượng nhiều. Ông tin rằng Moscow sự tin cậy đã mất gần hết trong 8 năm lãnh đạo của TT Bush.
Về phiá Hoa Kỳ, Bạch Ốc chưa hết bực bội vì cuộc xâm lấn Georgia của quân Nga và hành vi cứng rắn của Điện Kremlin trong vụ khủng hoảng hơi đốt bắt đầu với lân bang Ukraine. Tại văn phòng Moscow của cơ sở Heritage, điều hợp viên Yevgeny Volk, cảnh báo TT Obama hãy sẵn sàng với 1 cuộc trắc nghiệm của Điện Kremlin, và nhắc lại cuộc khủng hoảng về hoả tiễn Nga đặt tại Cuba thời TT Kennedy, nhà lãnh đạo mà Moscow tin là còn trẻ và thiếu cương quyết.
Tại lục địa Nam Mỹ, trong vài tuần lễ qua, lãnh đạo Venezuela tăng cường độ chỉ trích ông Obama.
Qua 1 bài báo đăng trên 28 tờ báo Venezuela ngày chủ nhật, TT Hugo Chavez tố cáo Hoa Kỳ xuất cảng khủng bố và là thế lực phá hoại ở Tây Bán Cầu. Theo ý ông Chavez, Washington phải mở nắm đấm trước.
Gửi ý kiến của bạn
