TQ: 1.21 Triệu Sv, Học Giả học Nước Ngoài, ¾ Không Trở Về
NEW YORK - Chính sách mở cửa của Trung Quốc, khởi đầu từ cuối thập niên 1970, đã khuấy động một "cơn sốt nghiên cứu hải ngoại" chưa từng có trước đó. Người ta phỏng đoán rằng, đến cuối năm 2007, 1.21 triệu dân Trung Quốc đã ra nước ngoài như là những sinh viên và học giả. Tuy nhiên, chỉ ¼ của số người đó đã trở về khi kết thúc việc nghiên cứu của họ tại hải ngoại, do đó tạo ra một tình trạng "chảy máu chất xám" đối với Trung Quốc. Điều này đã bị làm cho trầm trọng thêm bởi sự kiện rằng những người ra đi không trở lại, đặc biệt những nhà học thuật, là thành phần ưu tú nhất.
Theo thống kê từ tổ chức U.S. National Science Foundation, trên 25 năm qua, người Trung Quốc nằm trong số những người ngoại quốc nhận nhiều bằng tiến sĩ nhất trong lãnh vực khoa học và kỹ sư từ các đại học Mỹ. Tuy nhiên, hều hết những tiến sĩ này đã nói rõ ý định của họ ở lại Hoa Kỳ một khi có bằng cấp; và thực tế là hầu hết những người đó đã quyết định việc ở lại.
Vấn đề còn cam go hơn là sự kiện Trung Quốc cũng đã chứng kiến một số lớn người ra đi là những người có bằng cấp tốt nhất trong nhiều năm gần đây. Chẳng hạn, trong năm 2006, Đại học Qinghua University và Beijing University là 2 đại học nơi xuất thân lớn nhất của các sinh viên cử nhân tốt nghiệp tiến sĩ về khoa học và kỹ sư tại Mỹ vượt hơn số lượng sinh viên tại Đại học University of California ở Berkeley.
Kết quả, năm 2003, 62,500 tiến sĩ khoa học và kỹ sư Trung Quốc - nhiều hơn ¾ số sinh viên tốt nghiệp tại Hoa Kỳ - thì ở trong lực lượng làm việc của ngành kỹ sư và khoa học Mỹ, số lượng người ngoại quốc cư trú tại Mỹ lớn nhất với các bằng cấp đó.
Nhìn chung, ngoài việc tốn nhiều năm để xây dựng một phòng thí nghiệm, hình thành một nhóm làm việc, thuê các sinh viên, nạp đơn xin và nhận tài trợ, và bắt đầu nghiên cứu, trở lại trường học cũng phải thích ứng và điều chỉnh đối với hoàn cảnh nghiên cứu "khác biệt" và tham gia vào các hoạt động khác không thể tưởng tượng được nếu họ ở nước ngoài. Trong một số trường hợp, họ có thể không sống nổi, bởi vì họ không biết nhiều luật lệ của trò chơi tại Trung Quốc (có thể chẳng có luật lệ gì cả trong việc đối phó với hành vi sai trái trong khoa học, chẳng hạn) và họ không có ai để nhờ giúp đỡ vì họ không có một đường liên hệ giao tế nào.
Từ viễn tượng của việc phát triển nghề nghiệp, cái giá cơ hội cho những nhà khoa học sáng giá và tốt nhất để làm việc tại Trung Quốc là rất cao: tiện nghi thấp, xung đột cá nhân và không tìm được kết hợp với cộng đồng khoa học quốc tế. Vì vậy, nhiều nhà khoa học vẫn không muốn trở về nếu họ có thể tìm được các cơ hội ở nước ngoài. Một số người có thể không phiền hà để làm việc tại Trung Quốc ngay cả trên một căn bản tạm thời, dĩ nhiên, có nhiều trở ngại đối với họ để làm như vậy ngoài sự quan tâm về quyền sở hữu trí tuệ.
Tuy vậy, điều này không thật sự có nghĩa là những nhà nghiên cứu Trung Quốc hàng đầu không muốn trở về. Một số nhà khoa học tuyên bố họ mong muốn trở về Trung Quốc vĩnh viễn.
Tuy nhiên, sự đảo ngược của tình trạng "chảy máu chất xám" ở Trung Quốc tùy thuộc Trung Quốc có thể cung cấp hay cải thiện môi trường nghiên cứu tốt, điều mà nói thì dễ hơn là làm, hay không.