Hôm nay,  

Những Ngày Cuối Của Người Bệnh Hiv-aids

14/04/200100:00:00(Xem: 7841)
Năm 1992, bệnh nhân bị bệnh nhiễm HIV lên tới một triệu người tại Hoa Kỳ. Số người bị bệnh đã giảm đi nhiều trong những năm gần đây. Nhưng nguồn tin mới nhất cho biết bệnh nhân bị HIV tại Việt Nam có khoảng 30,000 người. Theo các nhà chuyên môn, con số này có thể còn cao hơn.

Nói chung, bệnh nhân bị HIV-AIDs sẽ sống lâu nếu được chữa chạy trong những nơi có phương tiện đàng hoàng. Tại Mỹ, so sánh tử vong vì Aids năm 1995 và những năm 1998-1999 thấy giảm đi từ 75.6 phần trăm xuống 33.2 phần trăm. Phần khác, nguyên nhân tử vong vì AIDs cũng thay đổi. Chẳng hạn trước đây vào năm 1995, tử vong thường do nhiễm trùng và ký sinh trùng, thì ngày nay, từ 1998-1999, tử vong AIDs vì suy thận, ung thư, và sưng phổi.

Bệnh nhân trong giai đoạn cuối có những triệu chứng như: đau đớn, mất cân lượng, ăn không ngon, tê liệt thần kinh, quên lãng, táo bón, tiêu chảy, xuống tinh thần ưu trầm (depression), ói, mửa, và không vui.

Những bác sĩ chuyên môn hay chuyên viên cần theo dõi chữa bệnh liệt kháng trong giai đoạn cuối của cuộc đời đã theo đúng tiêu chuẩn của Cơ Quan Y Tế Thế Giới. Tất nhiên phải bao gồm nhiều vấn đề như lo lắng chăm sóc triệu chứng đau đớn của bệnh nhân, chăm sóc tâm thần, đời sống tâm linh hay tâm lý, giúp bệnh nhân phấn đấu với cuộc sống, hay an ủi gia đình bệnh nhân sẵn sàng đáp ứng mọi biến chuyển có thể sẽ sẩy ra cho người bệnh.

Bệnh nhân liệt kháng AIDs mất dần sức sống:
Trước hết cân lượng xuống nhiều, ít ra mất cân khoảng 10 phần trăm. Nóng lai rai, yếu sức, hay tiêu chảy.

Xuống cân một phần do mất năng lực, không ăn uống để cung cấp đầy đủ năng lượng cho cơ thể, một phần vì dinh dưỡng đã bị tiêu hủy. Bệnh nhân nhiễm HIV tiêu hao năng lực nhiều hơn người bình thường. Tệ hơn nữa nếu còn bị nhiễm trùng thêm nhiều thứ khác ngoài HIV. Đôi khi bệnh nhân cần uống vài loại thuốc để kích thích sự ăn uống, chẳng hạn Dronabinol. Những thuốc khác cũng được dùng như: megestrol acetate, cyproheptadine, prednisone. Đôi khi phải dùng testosterone trong trường hợp bị yếu sinh lý (hypogonadism). Trong những trường hợp nặng và nếu cân lượng xuống quá thấp, có khi phải dùng kích thích tố tăng trưởng như cộng thêm thuốc cytokine-modulators (thalidomide và pentoxiphylline).

Bệnh nhân nhiễm HIV trong thời kỳ cuối cùng bị đau đớn không khác gì như người bị ung thư. Người bệnh kêu đau ngực, đau bụng, đau thần kinh ngoại biên, nhức đầu, đau bụng dưới, đau bắp thịt, đau khớp xương. Bệnh nhân nhiễm HIV đau đớn trong giai đoạn cuối sẽ được chữa trị đúng mức như bệnh ung thư.

Người nhiễm HIV dễ bị bệnh quên lãng:
Khoảng 20 phần trăm bệnh nhiễm HIV bi bệnh liên hệ vấn đề thần kinh. Chẳng hạn bệnh lãng quên. Bệnh nhân không tập trung được, đi đứng không vững, run rẩy, mất thăng bằng, người mềm xèo, đôi khi bị ưu trầm tinh thần xuống dốc (depression).

Nói tóm lại, bệnh nhân nhiễm HIV trong giai đoạn cuối cùng của cuộc đời cần được săn sóc giống như tất cả những bệnh nhân khác. Bài này viết với mục đích giúp chúng ta chứng kiến sự đau khổ của chứng bệnh hiểm nghèo trong giờ phút cuối cùng của một đời người.

Sau đây là vài lời khuyên cần tránh để khỏi bị nhiễm HIV-AIDs.
- Cần tránh những chất nhờn hay dung dịch từ người bị HIV-AIDs như máu (kể cả máu từ đường kinh), tinh trùng, chất nhờn phụ nữ hay huyết trắng phụ nử, sữa từ vú khi cho con bú: tất cả đều có thể truyền HIV. Ngay cả nước miếng, mồ hối, nước mắt, cũng có HIV nhưng số lượng siêu vi trùng ít nên không truyền bệnh được.

Chúng ta cần hiểu biết ít điều căn bản sau đây:
- Nên tránh luyến ái lung tung. Luyến ái với một người tốt hơn là gặp nhiều người. Không nên luyến ái cách khác hơn là thiên nhiên vì dễ bị nhiễm HIV. Nhiễm trùng HIV dễ sẩy ra trong trường hợp đồng tính luyến ái.
- Trong trường hợp nghi ngờ, không an toàn, cần đeo bao áo mưa.
- Không dùng chung chạ kim chích với người khác trong vấn đề ma túy. Nên tới trung tâm chuyên môn để cai ghiền thuốc.
- Cẩn thận trong vấn đề tattoo nếu không sát trùng cẩn thận, hay dùng đồ xỏ tai, xỏ môi hay mũi.
- Không uống nhiều rượu. Không dùng cocaine, marijuana, và nhiều loại thuốc xái khác. Ảnh hưởng ma túy làm tâm thần hết sáng suốt, không đề phòng chu đáo, dễ nhiễm trùng HIV hơn.
- Không những phải đề phòng HIV, mà cần ngừa những chứng bệnh phong tình khác có thể sẩy ra bất cứ lúc nào.

Ghi chú:

1. Bài này viết với mục đích nâng cao kiến thức, không dùng để tự trị liệu. Nếu bạn có thắc mắc về tình trạng sức khỏe hay thuốc men, xin hỏi bác sĩ gia đình.

2. Bác Sĩ Phi Huynh-Đỗ, Chuyên khoa về Nhiễm Trùng, Bệnh HIV-AIDs, tại Đaị Học Y Khoa Bern, Thụy Sĩ sẽ thuyết trình đề tài về HIV: The exploding HIV-epidemic in Asia and in VietNam- Building partnerships to combat AIDs, tại trụ sở Vietnamese American Medical Research Foundation (Dr. Lương Quốc Khanh), Westminster, California, ngày April 22, 2001).


Bác Sĩ Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., F.A.A.F.P.; E-mail: nmtran@hotmail.com; Điện thoại: (714) 547-3915.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Khi nói đến việc giữ cho xương khỏe mạnh, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến vitamin D, chất dinh dưỡng giúp cơ thể hấp thụ lượng canxi cần thiết để giúp cho bộ xương chắc khỏe. Nhưng dù rằng vitamin D đúng là một chất dinh dưỡng thiết yếu, trong những năm gần đây, các nhà nghiên cứu đã nhận thấy tầm quan trọng của các loại vitamin khác trong việc chống gãy xương (fractures) và bệnh loãng xương, hay bệnh xương xốp (osteoporosis).
Không thể nhìn thấy bằng mắt thường, không có mùi và cũng chẳng có vị, những lượng nhỏ chì (lead) hiện diện trong các vật dụng mà chúng ta sử dụng hàng ngày, trong nhà chúng ta ở, và cả trong nước chúng ta uống. Thậm chí, chì còn xuất hiện trong các bình nước tái sử dụng, như việc phát hiện ra chì trong đáy ly Stanley. Vụ việc đã làm dấy lên nhiều tranh cãi và khơi dậy sự chú ý của người tiêu dùng đối với một vấn đề đã tồn tại từ rất lâu.
Hôm cuối tháng Hai vừa qua, Tòa Tối cao của bang Alabama phán quyết rằng: “Phôi đông lạnh là trẻ em.” Tuyên án này tuy chỉ có uy lực theo Hiến pháp và luật pháp ở Alabama, tuy nhiên, sự bắt đầu này tạo ra tiền lệ cho tất cả những vụ án vế sau của tất cả các bang khác và kề cả hiến pháp Hoa Kỳ, ảnh hưởng đến thời kỳ cho phép phá thai. Nhiều người và nhiều cơ quan sẽ phải chịu trách nhiệm, sẽ bị trừng phạt nếu làm hỏng phôi thai, như một tội giết trẻ em. Phán quyết của Alabama, được công bố hôm thứ Sáu, bắt nguồn từ hai vụ kiện của ba nhóm cha mẹ đã trải qua thủ tục thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) để sinh con và sau đó chọn đông lạnh số phôi còn lại. Giáo sư Nicole Huberfeld của Trường Luật Đại học Boston cho biết, đó cũng là một quyết định có thể gây ảnh hưởng lan rộng đến việc sử dụng các phương pháp điều trị sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).
Thử tưởng tượng rằng chỉ cần uống một viên thuốc là quý vị sẽ tràn trề năng lượng, da dẻ mịn màng, và tim mạch khỏe re? Các viễn cảnh hấp dẫn này vẫy gọi mãnh liệt mỗi khi chúng ta dạo quanh qua các quầy hàng bán các loại thực dược phẩm bổ dưỡng trong hiệu thuốc, từ các loại viên uống dầu cá (fish oil), bột collagen (collagen powder), kẹo bổ sung ma-giê và muôn hình vạn trạng các loại vitamin.
Hơn một thập niên từ sau cái chết bất ngờ của mẹ, Sehrish Sayani mắc chứng rối loạn tâm thần hậu chấn (PTSD). Suốt những năm đó, những cơn hoảng loạn dữ dội nhất đã giảm dần, nhưng các triệu chứng như nghi ngại thái quá (hypervigilance), trở nên đặc biệt nhạy cảm với một số yếu tố và những giấc ngủ chập chờn đã trở nên quen thuộc trong cuộc sống của cô.
Trong cuốn tiểu thuyết Chuyện Hai Thành Phố (A Tale of Two Cities) của Charles Dickens, được xuất bản năm 1859 và lấy bối cảnh thời Cách Mạng Pháp, có đoạn viết: “Đó là thời đại tốt đẹp nhất, cũng là thời đại tồi tệ nhất, đó là thời đại của sự khôn ngoan, cũng là thời đại của sự ngu xuẩn.” Đại dịch COVID-19 cũng là một thời đại như thế. Một mặt, khoa học đã cứu sống được nhiều người. Chưa đầy một năm sau khi phát hiện virus, Hoa Kỳ đã tạo ra và thử nghiệm vắc xin, rồi cho sản xuất, phân phối và triển khai tiêm chủng hàng loạt miễn phí cho người dân. Ước tính vắc xin COVID đã cứu được ít nhất 3.2 triệu người chỉ riêng ở Hoa Kỳ. Những thành tựu này tạo ra hy vọng về việc chúng ta có thể nhanh chóng ứng phó với đại dịch trong tương lai.
Hơn một thập niên trước, Shria Kumar, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa và là chuyên gia nghiên cứu tại Đại học Miami, bắt đầu chú ý đến một dấu hiệu đáng lo ngại. Có một số bệnh nhân ung thư dạ dày đến gặp bà ở độ tuổi rất trẻ, và rất nhiều người là phụ nữ. Khuynh hướng này vẫn tiếp diễn cho đến ngày nay. Các khoa học gia đang nỗ lực tìm hiểu tại sao điều này lại xảy ra. Vào mùa xuân năm ngoái, họ đã xác nhận rằng hiện tượng này đang diễn ra ở Hoa Kỳ. Sau khi kiểm tra hệ thống các cơ sở dữ liệu chứa các thông tin chi tiết về các trường hợp ung thư ở nhiều tiểu bang trên toàn quốc, các nhà nghiên cứu nhận thấy ung thư dạ dày đang gia tăng nhanh hơn ở phụ nữ trẻ.
Wegovy, Ozempic và Mounjaro là các loại thuốc giảm cân và điều trị tiểu đường đã gây được tiếng vang lớn trong lĩnh vực tin tức y tế. Chúng nhắm vào các con đường điều tiết liên quan đến cả bệnh béo phì và tiểu đường, và được nhiều người coi là bước đột phá trong việc kiểm soát cân nặng, đường và huyết áp. Nhưng liệu những loại thuốc này có giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của hội chứng chuyển hóa (metabolic disease) không? Điều gì đã thúc đẩy sự phát triển của chúng từ ban đầu?
Gần đây quý vị vừa bị cảm lạnh, cúm, RSV hoặc COVID, bệnh đã qua nhưng mãi vẫn không thể hết ho? Rất nhiều người bị giống như vậy. Triệu chứng này có thể tồn tại trong nhiều tuần sau khi cơ thể chúng ta đã loại bỏ vi-rút. Michael Shiloh, một bác sĩ chuyên nghiên cứu bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế UT Southwestern cho biết những bệnh nhân bị ho thường kể là họ đã bị bịnh từ 8 tuần trước khi đến gặp ông. Ông nói: “Chúng tôi thực sự không thể phát hiện thấy vi rút gì ở những người này nữa nhưng họ vẫn bị ho.”
Bằng cách bắt chước cơ chế bảo vệ của cơ thể chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn, một nhóm nghiên cứu ở Lund, Thụy điển hy vọng có thể ngăn chặn tình trạng viêm phát triển thành nhiễm trùng máu, theo đài truyền hình SVT, Thụy điển. Nhiễm trùng máu là tình trạng nhiễm trùng có thể đe dọa tính mạng. Thông thường nguyên nhân là do viêm phổi, nhiễm trùng đường tiểu hoặc nhiễm trùng vết thương. Nghiên cứu từ Lund cho thấy hiện nhiễm trùng huyết phổ biến hơn so với trước đây.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.