Hôm nay,  

Y Khoa: Ngừa Cúm Lại Bị Trễ Năm Nay

13/10/200100:00:00(Xem: 5791)
Nhiều phòng mạch đã bắt đầu có thuốc chích ngừa cúm kể từ tháng mười năm nay. Nhưng số lượng thuốc chích rất giới hạn. Theo Sở Y Tế, bây giờ thuốc phóng cúm được dùng ưu tiên cho những người già hoăc bệnh nhân nặng. Những người khỏe mạnh phải chờ một vài tháng sau mới có thuốc chích ngừa cúm.

Thuốc ngừa cúm mùa 2001-2002 là tổng hợp siêu vi trùng cúm A (H1N1), cúm A (H3N2) và một loại cúm B. Ít ra sẽ có 78 triệu mũi thuốc trừ cúm chích cho khoảng 10 tới 20% bệnh nhân. Nhưng cung cấp thuốc ngừa cúm lại giới hạn, chỉ 64% thuốc được đưa ra thị trường đầu tháng 10 năm nay. Phần còn lại phải chờ tới tháng 12-2001.

Tại Hoa Kỳ, trong mùa cúm, mỗi năm sẽ có 10,000 tới 40,000 người bị tử vong. Mùa cúm năm ngoái 2000-2001, 8% người đã chết trong 122 thành phố Mỹ và chết vì cúm và sưng phổi. Người Mỹ chết vì cúm đứng hàng thứ 6 mỗi năm.

Phòng ngừa cúm: Bởi vậy vấn đề phòng ngừa cúm quan trọng hàng đầu. Đối với ngừa khỏe mạnh, chích ngừa cúm chống đỡ được bệnh từ 70-90%. Chích ngừa cúm cho người già giảm cơ nguy cúm và giảm triệu chứng cúm, giảm cơ nguy bị sưng phổi và đỡ phải nằm nhà thương 50%, giảm cơ nguy tử vong 70%.

Bệnh nhân đang bị nóng sốt hay viêm sưng phổi tất nhiên không được chích cúm. Bệnh nhân bị dị ứng vì hột gà cũng không được chích ngừa cúm, vì điều chế thuốc ngừa cúm từ siêu vi trùng cúm cấy trong hột gà.

Ưu tiên chích ngừa cúm là những bệnh nhân:
. trên 65 tuổi.
. người già sống trong viện dưỡng lão.
. người lớn hay trẻ bị bệnh kinh niên, tim mạch và phổi, kể cả suyễn.
. người lớn và trẻ em phải theo rõi vì bệnh HIV.
. trẻ em từ 6 tháng tới 18 tuổi uống aspirin hàng ngày.
. phũ nữ mang thai đệ nhị và đệ tam tam cá nguyệt, trong mùa cúm.

Bệnh cúm gây tử vong nhiều nhất cho người già, trẻ sơ sinh, bệnh nhân yếu miễn nhiễm và bệnh nặng kinh niên. Trẻ duới một tuổi thường phải vào nhà thương khi bị cúm.

Bênh cúm do 3 siêu vi trùng cúm khác nhau: Cúm loại A thông thường nhất, và gây dịch tễ cúm mạnh nhất. Cúm loại B gây bệnh nhẹ hơn A, dịch cúm cũng nhẹ hơn. Cúm loại C ít gây dịch cúm, thường sinh bệnh nhẹ cho trẻ.

Vi trùng cúm gồm nhiều gen bao quanh chất bạch đản, tấn công tế bào chúng ta, sinh sản lẹ, và tiếp tục xâm lấn những tế bào lành mạnh khác. Khi cơ thể phải phản ứng vì siêu vi trùng sinh sản nhanh là nguyên nhân làm nóng và đau nhức mình mẩy. Trong những ngày cuối cùng, phản ứng miễn nhiễm gây mệt mỏi và khó chịu là lúc siêu vi trùng đang bị tiêu diệt.

Triệu chứng cúm gồm nóng lạnh, chẩy mồ hôi, đau nhức bắp thịt, mình mẩy, ăn không ngon, đau cổ họng, da mẩn đỏ, ho không đờm và sổ mũi. Triệu chứng xuất hiên từ 3 tới 7 ngày, nhưng ho và mệt mỏi hay khó thở kéo dài cả tuần lễ. Một số những triệu chứng ít thấy hơn như sợ ánh sáng, đau ngực, đau bụng, ói và tiêu chảy.

Điều trị cúm: Có thể dùng Acetaminophen mua ở quầy thuốc để trị đau nhức mình mẩy. Không được cho trẻ em uống Aspirine nếu nghi ngờ có triệu chứng bệnh Reye. Thuốc Zanamivir và Oseltamivir giúp thuyên giảm triệu chứng và giúp cúm chóng lành bệnh hơn là giết cúm. Chỉ được dùng cho người lớn khỏe mạnh nếu bị cúm có những triệu chứng không lâu quá 2 ngày. Phải coi chừng không dùng Zanamivir nếu bị suyễn hay bệnh nghẹt thở kinh niên, vì cuống phổi dễ bị co thắt, gây khó thở thêm. Thuốc Oseltamivir có thể làm ói mửa. Dùng Zanamivir bằng cách hít hơi và Oseltamivir bằng cách uống thuốc.

(Ghi chú: bài này viết với mục đích nâng cao kiến thức, không dùng để tự trị liệu. Nếu bạn có thắc mắc về tình trạng sức khỏe hay thuốc men, xin hỏi bác sĩ gia đình).

Bác sĩ Trần mạnh Ngô, M.D., Ph.D., F.A.A.F.P.; E-mail: nmtran@hotmail.com.; Điện thoại: (714) 547-3915.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Khi nói đến việc giữ cho xương khỏe mạnh, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến vitamin D, chất dinh dưỡng giúp cơ thể hấp thụ lượng canxi cần thiết để giúp cho bộ xương chắc khỏe. Nhưng dù rằng vitamin D đúng là một chất dinh dưỡng thiết yếu, trong những năm gần đây, các nhà nghiên cứu đã nhận thấy tầm quan trọng của các loại vitamin khác trong việc chống gãy xương (fractures) và bệnh loãng xương, hay bệnh xương xốp (osteoporosis).
Không thể nhìn thấy bằng mắt thường, không có mùi và cũng chẳng có vị, những lượng nhỏ chì (lead) hiện diện trong các vật dụng mà chúng ta sử dụng hàng ngày, trong nhà chúng ta ở, và cả trong nước chúng ta uống. Thậm chí, chì còn xuất hiện trong các bình nước tái sử dụng, như việc phát hiện ra chì trong đáy ly Stanley. Vụ việc đã làm dấy lên nhiều tranh cãi và khơi dậy sự chú ý của người tiêu dùng đối với một vấn đề đã tồn tại từ rất lâu.
Hôm cuối tháng Hai vừa qua, Tòa Tối cao của bang Alabama phán quyết rằng: “Phôi đông lạnh là trẻ em.” Tuyên án này tuy chỉ có uy lực theo Hiến pháp và luật pháp ở Alabama, tuy nhiên, sự bắt đầu này tạo ra tiền lệ cho tất cả những vụ án vế sau của tất cả các bang khác và kề cả hiến pháp Hoa Kỳ, ảnh hưởng đến thời kỳ cho phép phá thai. Nhiều người và nhiều cơ quan sẽ phải chịu trách nhiệm, sẽ bị trừng phạt nếu làm hỏng phôi thai, như một tội giết trẻ em. Phán quyết của Alabama, được công bố hôm thứ Sáu, bắt nguồn từ hai vụ kiện của ba nhóm cha mẹ đã trải qua thủ tục thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) để sinh con và sau đó chọn đông lạnh số phôi còn lại. Giáo sư Nicole Huberfeld của Trường Luật Đại học Boston cho biết, đó cũng là một quyết định có thể gây ảnh hưởng lan rộng đến việc sử dụng các phương pháp điều trị sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).
Thử tưởng tượng rằng chỉ cần uống một viên thuốc là quý vị sẽ tràn trề năng lượng, da dẻ mịn màng, và tim mạch khỏe re? Các viễn cảnh hấp dẫn này vẫy gọi mãnh liệt mỗi khi chúng ta dạo quanh qua các quầy hàng bán các loại thực dược phẩm bổ dưỡng trong hiệu thuốc, từ các loại viên uống dầu cá (fish oil), bột collagen (collagen powder), kẹo bổ sung ma-giê và muôn hình vạn trạng các loại vitamin.
Hơn một thập niên từ sau cái chết bất ngờ của mẹ, Sehrish Sayani mắc chứng rối loạn tâm thần hậu chấn (PTSD). Suốt những năm đó, những cơn hoảng loạn dữ dội nhất đã giảm dần, nhưng các triệu chứng như nghi ngại thái quá (hypervigilance), trở nên đặc biệt nhạy cảm với một số yếu tố và những giấc ngủ chập chờn đã trở nên quen thuộc trong cuộc sống của cô.
Trong cuốn tiểu thuyết Chuyện Hai Thành Phố (A Tale of Two Cities) của Charles Dickens, được xuất bản năm 1859 và lấy bối cảnh thời Cách Mạng Pháp, có đoạn viết: “Đó là thời đại tốt đẹp nhất, cũng là thời đại tồi tệ nhất, đó là thời đại của sự khôn ngoan, cũng là thời đại của sự ngu xuẩn.” Đại dịch COVID-19 cũng là một thời đại như thế. Một mặt, khoa học đã cứu sống được nhiều người. Chưa đầy một năm sau khi phát hiện virus, Hoa Kỳ đã tạo ra và thử nghiệm vắc xin, rồi cho sản xuất, phân phối và triển khai tiêm chủng hàng loạt miễn phí cho người dân. Ước tính vắc xin COVID đã cứu được ít nhất 3.2 triệu người chỉ riêng ở Hoa Kỳ. Những thành tựu này tạo ra hy vọng về việc chúng ta có thể nhanh chóng ứng phó với đại dịch trong tương lai.
Hơn một thập niên trước, Shria Kumar, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa và là chuyên gia nghiên cứu tại Đại học Miami, bắt đầu chú ý đến một dấu hiệu đáng lo ngại. Có một số bệnh nhân ung thư dạ dày đến gặp bà ở độ tuổi rất trẻ, và rất nhiều người là phụ nữ. Khuynh hướng này vẫn tiếp diễn cho đến ngày nay. Các khoa học gia đang nỗ lực tìm hiểu tại sao điều này lại xảy ra. Vào mùa xuân năm ngoái, họ đã xác nhận rằng hiện tượng này đang diễn ra ở Hoa Kỳ. Sau khi kiểm tra hệ thống các cơ sở dữ liệu chứa các thông tin chi tiết về các trường hợp ung thư ở nhiều tiểu bang trên toàn quốc, các nhà nghiên cứu nhận thấy ung thư dạ dày đang gia tăng nhanh hơn ở phụ nữ trẻ.
Wegovy, Ozempic và Mounjaro là các loại thuốc giảm cân và điều trị tiểu đường đã gây được tiếng vang lớn trong lĩnh vực tin tức y tế. Chúng nhắm vào các con đường điều tiết liên quan đến cả bệnh béo phì và tiểu đường, và được nhiều người coi là bước đột phá trong việc kiểm soát cân nặng, đường và huyết áp. Nhưng liệu những loại thuốc này có giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của hội chứng chuyển hóa (metabolic disease) không? Điều gì đã thúc đẩy sự phát triển của chúng từ ban đầu?
Gần đây quý vị vừa bị cảm lạnh, cúm, RSV hoặc COVID, bệnh đã qua nhưng mãi vẫn không thể hết ho? Rất nhiều người bị giống như vậy. Triệu chứng này có thể tồn tại trong nhiều tuần sau khi cơ thể chúng ta đã loại bỏ vi-rút. Michael Shiloh, một bác sĩ chuyên nghiên cứu bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế UT Southwestern cho biết những bệnh nhân bị ho thường kể là họ đã bị bịnh từ 8 tuần trước khi đến gặp ông. Ông nói: “Chúng tôi thực sự không thể phát hiện thấy vi rút gì ở những người này nữa nhưng họ vẫn bị ho.”
Bằng cách bắt chước cơ chế bảo vệ của cơ thể chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn, một nhóm nghiên cứu ở Lund, Thụy điển hy vọng có thể ngăn chặn tình trạng viêm phát triển thành nhiễm trùng máu, theo đài truyền hình SVT, Thụy điển. Nhiễm trùng máu là tình trạng nhiễm trùng có thể đe dọa tính mạng. Thông thường nguyên nhân là do viêm phổi, nhiễm trùng đường tiểu hoặc nhiễm trùng vết thương. Nghiên cứu từ Lund cho thấy hiện nhiễm trùng huyết phổ biến hơn so với trước đây.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.