Hôm nay,  

Câu Chuyện Thầy Lang: Rủi Ro Của Thời Trang, Làm Đẹp

24/03/200600:00:00(Xem: 5918)
- Thời trang là cách ăn mặc được công chúng ưa chuộng, phổ biến trong từng thời kỳ. Mỗi dân tộc, mỗi lớp tuổi, giới tính đều có ý niệm về thời trang riêng. Thời trang đi đôi với làm đẹp, thẩm mỹ.

Thường thường khi nói tới thời trang quần áo, nhiều người chỉ liên tưởng tới phụ nữ, cho rằng chỉ họ mới chăm lo cho vẻ dáng bề ngoài. Nhung thực ra nam giới cũng lưu tâm rất nhiều tới vấn đề này.

Nhưng thời trang làm đẹp cũng mang lại một số điều không tốt cho sức khỏe. Cho nên xin cùng tìm hiểu vài rủi ro này.

* Giầy cao gót

Trước hết xin nói tới đôi giày, đôi dép với hai bàn chân.

Thiên chức của hai bàn chân là để chống đỡ cơ thể, đi lại, chạy nhẩy, leo trèo, nhún nhẩy múa may.

Mà tập đi những bước đầu đời với em bé là cả một công trình khó khăn cần học hỏi và thực hiện trong nhiều tháng. Vì phải “ba tháng biết lẫy, bẩy tháng1 biết bò” rồI tớI tháng thứ chin thì bé mớI lò dò biết đi” Trước hết là bé phải xoay bụng để tập bò với đôi bàn tay, hai đầu gối, rồi cẩn thận đẩy mình lên cao, chập chững đứng dậy. Bé sẽ té, nhưng bé vẫn cố, tiếp tục sau cả trăm lần thất bại, té lên té xuống. Cuối cùng thì bé cũng sẽ đứng vững và chập choạng bước tới.

Khi tập như vậy, bé phải sử dụng nhiều cơ bắp, co vào duỗi ra đúng lúc nhịp nhàng với nhau để cân bằng trọng tâm cơ thể trên đôi bàn chân nho nhỏ với gót hồng hồng. Tiểu não có vai trò quan trọng trong giữ thăng bằng này. Và cũng không quên hai cánh tay đung đưa phải trái, trước sau nhất là lúc đi nhanh, chạy bộ.

Khi đi đứng, hai bàn chân với các ngón thường là phải bám bằng trên mặt đất để chịu đựng sức nặng cơ thể. Mới sanh ai cũng có bàn chân dẹp. Chỉ khi bé thơ bắt đầu bước đi thì các cơ và gân mới căng ra và kéo các xương cong lên. Thường thường khi bước thì gót chân chạm mặt đất trước

Khi đi hoặc bắt đầu chạy, cẳng chân chịu sức nặng lớn hơn trọng lượng cơ thể tới sáu lần. Bàn chân có nhiều xương nhỏ, mềm rất dễ gẫy. Nhưng chúng được cột với nhau bằng một hệ thống gân và dây chằng rất bền dai để giúp nhịp nhàng bước tới lui.

Đã có một thời, bàn chân nhỏ được coi như dấu chỉ của danh gia quý tộc, nên bó chân, nhét vào đôi hài bé síu, xương gót chân gập về phía trước, bốn ngón chân cong vào nằm ở dưới. Thành gót sen nho nhỏ xinh xinh nhưng đi không vững và khó khăn.

Chân dể đi. Nhưng mặt đất cũng nhiều rủi ro gây tổn thương cho chân. nên cần được bảo vệ bằng thứ mà ta gọi là đôi giày, đôi dép.

Dép được dùng đầu tiên ở vùng khí hậu nóng với mục đích bảo vệ bàn chân, gót chân, nhưng mu bàn chân để hở vì cần thông thoáng. Trong khi đó dân miền núi, nơi có khí hậu lạnh thì mang dầy ống.

Nhiều ngàn năm trước đây, giầy cho cả nam lẫn nữ chỉ là một miếng vật liệu bao bọc toàn chân; mãi tới thế kỷ 18, mới có khác nhau giữa giầy nam giầy nữ.

Giầy với gót cao 6 inch đã được nữ lưu quý phái Âu Châu mang từ thế kỷ 17, và khi bước đi họ cần hai nô tỳ đỡ hai bên để đứng vững.

Dù là để bảo vệ đôi bàn chân nhưng giầy dép quá cao cũng đưa đến rủi ro cho người mang chúng.

Bình thường khi ta bước tới thì gót chân chạm đất trước.Nếu sờ vào gót, ta thấy da nơi đây cũng dầy hơn phần trước của chân. Khi làm ra giầy thì cũng không ai nghĩ tới làm gót cao. Nhưng dùng lâu, thấy gót giầy chóng mòn, nên đế được đưa cao hơn. Và mục tiêu sơ khởi của đế cao chỉ là vậy: để giầy khỏi sớm mòn.

Nhưng thời trang làm đẹp lại đi xa hơn. Vì người ta thấy khi phụ nữ mang giầy đế cao thì bước đi nom thanh cao, yểu điệu, dễ dàng nhún nhẩy, nhất là nhấp nhô bàn tọa. Khiêu vũ điệu valse mà đi giầy cao gót thì mỗi bước quay là cả một nhịp nhàng uốn éo, như sóng dợn lên xuống.

Khi mang giầy gót quá cao, quý bà quý cô sẽ bước đi trên những ngón chân của mình thay vì cả bàn chân. Ngực và thắt lưng sẽ đẩy về phía trước, hông ngả về phía sau, đầu gối gập lại, toàn thân tựa trên các đầu ngón chân. Hậu quả là cơ bắp chuối không duỗi ra, trở thành co cứng, ngắn lại; đầu gối đau nhức vì bắp thịt trên đùi đè xuống. Nếu bước đi mà mất thăng bằng sẽ bị trẹo cổ chân, bong gân; gân gót chân co ngắn, cứng nhắc. Dáng đi sẽ thay đổi, chân trước không bước xa được, gót chân không chạm xuống đất.

Lái xe hơi với giầy gót quá cao hoặc dép mỏng cũng có vấn đề. Khi đạp thắng hay ga, ngón chân đè lên các bộ phận này, gót chân dựa xuống sàn xe. Với gót giầy cao, gót chân nâng lên, đầu ngón chân luôn luôn đè trên thắng, ga, có thể gây tai nạn.

* Chiếc Cà vạt

Chẳng biết có từ bao giờ, tại sao phải mang, nhưng cà vạt vẫn hiện diện, tnam giớI vẫn phải cột cái thừng vải quanh cố, cho hợp thời trang, cho “coi được” khi đi xin việc, tiếp tân, hỏi vợ.

Nhưng cũng chẳng cần bỏ ra nhiều tiền để mua chiếc cà và vạt đắt tiền, rực rỡ mà điều cần là biết lựa cho đúng lúc. Một chiếc cà vạt với các mầu căn bản đỏ, xanh nhạt, vàng, và đen là đủ ăn ý với hầu hết các áo sơ mi và áo vét. Mầu xanh lam ôn hòa dễ tạo niềm tin; mầu đỏ thể hiện sự nhiệt tình cao sang; cà vạt sọc cổ điển thích hợp với người lớn tuổi, chính khách.

Tuy nhiên cà vạt cũng có mấy rủi ro, cho người mang và cho người khác.

Không nên mang cà vạt khi điều khiển một máy đang chuyển động, kẻo nó vướng vào bánh xe của máy. Không nên làm nữ nhân nổi giận mà họ nắm cà vật lôi xềnh xệch đi theo. Đừng để kẹt và vạt vào cửa xe vừa khép để khỏi bị ngoẹo cổ khi bước đi.

Không nên mang cà vạt, mặc áo tay rộng và dài, quần áo rộng thùng thình khi làm việc với hoặc đến gần máy tự động. Đồ trang sức kim loại nhẫn, vòng, khuyên tai, đồng hồ dẫn điện có thể đưa tới điện giựt

Và nhất là dè dặt với cà vạt của các thầy thuốc.

Kết quả nghiên cứu lý thú của Hội Vi Trùng Học Hoa Kỳ công bố vào tháng 5 năm 2004 cho hay: cà vạt của mấy thầy thuốc chứa nhiều vi trùng gây bệnh gấp mười lần vi trùng trên cà vạt của mấy ông bạn gác cổng, giữ an ninh cơ sở. Lý do là khi quan thầy khám người bệnh chạm cà vạt vào bệnh nhân thì cà vạt mang vi khuẩn từ người này, rồi truyền sang người khác. Ấy là chưa kể, khi ông ta nắn nót lại chiếc cà vạt sau khi khám bệnh thì bàn tay cũng dính cả triệu con vi trùng.

Cho nên Hội này đề nghị thầy thuốc mang nơ hoặc kẹp chiếc cà vạt vào áo, hoặc xịt thuốc xát trùng, bọc trong bao cao su. Tốt hơn hết là bỏ quách cái cà vạt cho tiện việc, vừa an toàn cho mọi người vừa khỏi vướng víu nơi cổ.

* Đeo trang sức khuyên, vòng

Thường thường ta chỉ thấy phụ nữ, con gái bên mình bấm lỗ ở dái tai để đeo bông hay đeo khuyên coi như một thứ trang sức và đồng bào thiểu số mình cà răng, căng tai.

Khi thấy người ta đeo đồ trang sức ở những nơi khác trên cơ thể như trên lông mày, lỗ mũi, thấy hơi chướng mắt, dị dạng nhất là khi quý vị liền ông mà trang sức như vậy.

Thực ra sự bấm hay chọc thủng da để đeo đồ trang sức là một tập tục đã có từ lâu trên trái đất.

Thân nhân hoàng tộc Ai Cập đeo vòng nơi rốn cho đẹp. Chiến sĩ giác đấu La Mã đeo khuyên nơi vú để chứng tỏ lòng trung thành với nhà vua. Tục lệ đàn ông đàn bà đeo bông tai có từ thời cổ xưa ở Ba Tư . Ở La Mã, Hy Lạp khi trước chỉ đàn bà mới mang bông tai và người nô lệ bắt buộc phải mang vòng ở đầu dương vật để chứng tỏ sự không lăng nhăng lang chạ.

Dân chúng một số bộ lạc ở Trung Phi châu, Nam Mỹ châu xỏ vòng ở môi. Phụ nữ dưới triều đại Louis XVI mang vòng trên nhũ hoa. Phụ nữ Anh thấy hay hay, gợi tình, vừa làm nhũ hoa lớn hơn lại kích thích vú nên cũng bắt chước.

Đeo khuyên nơi dương vật để làm tăng cảm giác khi “phòng the” đã được tả trong sách Kama Sutra. Dưới thời nữ hoàng Anh Victoria, sự đeo vòng nơi dương cụ còn được dùng để kéo cơ quan này sang bên cạnh, tránh sự căng phồng khi mặc quần bó sát mình.

Thiếu niên tới tuổi dậy thì bên châu Phi và Trung Đông lại đeo vòng ở một nửa túi da bọc ngọc hành để ngăn không cho ngọc hành chạy ngược lên bụng, coi như là để khỏi bị trở lại làm con nít.

Ngày nay, tại nhiều quốc gia, việc đeo vòng trên da được dư luận một phần nào chấp nhận. Nhiều lý do được viện ra để biện hộ cho việc đeo trang sức như vậy.

1-Có người nói xâu da đeo trang sức là để nói lên quan điểm của mình với xã hội cũng như biểu lộ quan niệm sống phóng khoáng của cá nhân đó.

2-Có người thì để kỷ niệm một gặp gỡ hay chấm dứt một liên hệ tình cảm hoặc coi như biểu tượng thành viên một nhóm, hội.

3-Đeo khuyên trên lưỡi để tăng cảm giác khi hôn nhau hoặc khẩu dâm.

4-Đeo trang sức nơi lỗ rốn với bụng phơi trần như Cher, Madonna để khoe tấm thân ngàn vàng.

5-Đeo ở nhũ hoa để tự gây cảm giác kích thích.

6-Xâu lỗ đeo khuyên nơi âm thần để tăng kích thích.

Nữ trang có nhiều hình dạng khác nhau: vòng tròn, nhẫn, vòng bán nguyết, khuy stud, đinh tán. Kích thước lớn nhỏ tùy theo vị trí được mang trên cơ thể.Đa số trang sức làm bằng kim loại nguyên chất hoặc hỗn hợp như thép, vàng, niobium, titalium, hợp kim alloy. Trang sức cần nhẵn nhụi, chịu được độ nóng khử trùng và có thể tháo ra dễ dàng khi cần như giải phẫu, chụp quang tuyến cơ thể.

Miệng: Môi, má, giữa lưỡi là nơi hay đưọc mang trang sức. Rủi ro thường thấy là chẩy máu, sưng, cản trở không khí, thực phẩm lưu thông, gẫy răng, nhiễm trùng.

Khoen tai: Tai là nơi mang trang sức thông thường nhất.

Nhưng khi mang trang sức bấm da, có một vài rắc rối có thể xảy ra.

1-Dị ứng với kim loại làm đồ trang sức nhất là với chất kền (nickel) gây ngứa, đỏ da;

2-Nhiễm vi trùng trên da khi dụng cụ bấm da không được khử trùng;

3-Vết sẹo trên da đôi khi rất dầy và lớn.

4-Đặc biệt là xâu lưỡi thường hay bị chảy máu lâu, xâu tai bị sẹo lớn, cục mỡ, đứt dái tai;

5-Đeo trang sức nơi cơ quan sinh dục là bị nhiễm trùng dễ dàng.

Sau đây là một trường hợp nhiễm trùng não bộ do xâu lưỡi đã được các bác sĩ tại Đại học Y khoa Yale công bố vào giữa tháng 12, 2001.

Ba ngày sau khi xuyên lưỡi để đeo trang sức, một thiếu nữ dưới 20 tuổi thấy lưỡi sưng, đau và có tiết ra nước mùi rất hôi. Cô bèn tháo bỏ trang sức thì các triệu chứng hết ngay.

Nhưng một tháng sau, cô thấy nhức đầu vô cùng, nóng sốt, ói mửa và đi đứng không vững. Chụp quang tuyến cắt lớp, thấy tiểu não bị nhiễm trùng, làm mủ. Cô được bác sĩ giải phẫu lấy mủ và chữa bằng thuốc kháng sinh truyền qua mạch máu trong sáu tuần lễ mới khỏi.

Các bác sĩ kết luận đây là trường hợp nhiễm độc gây ra do vi khuẩn xâm nhập vào não từ miệng. Theo bác sĩ Richard Martinello, chuyên gia về bệnh nhiễm tại đại học Yale, thì việc xâu lưỡi để đeo trang sức rất dễ gây ra nhiễm trùng não bộ.

Hiệp hội Nha Khoa Hoa Kỳ có cùng kết luận và cho hay sự xâu lưỡi, môi và má để đeo trang sức đều đưa tới nhiễm độc và chảy máu vì nơi đây có rất nhiều vi quản.

Hội Bì Phu Hoa Kỳ chống đối mọi việc xâu cơ thể để đeo trang sức, ngoại trừ bấm lỗ tai.

Cách đây mấy năm, các bác sĩ bên Anh đã phải giải phẫu để lấy trang sức đeo trên lưỡi của một thiếu nữ 25 tuổi vì nhiễm trùng ở miệng rất trầm trọng có thể gây ra bế tắc đường hô hấp.

Thủ thuật bấm, xâu da thường được thực hiện bởi người có kinh nghiệm học lẫn nhau chứ không có lớp hay chương trình đào tạo, huấn luyện chính thức.

Điều cần thiết là khi thực hiện công việc này, dụng cụ cần được khử trùng kỹ lưỡng, người thực hiện cần biết qua về cơ thể học để tránh bấm xâu vào chỗ phạm trên da.

Trước khi làm việc bấm, xâu này, nên cho chuyên viên hay mình đang có bệnh gì và đang dùng thuốc gì vì có thể có ảnh hưởng tới sự lành của vết bấm. Cần ghi nhớ cách săn sóc vết cắt trên da để tránh nhiễm trùng, lâu lành.

Và nhớ kiếm người xâu da có kinh nghiệm và dùng dụng cụ khử trùng cũng như săn sóc kỹ càng sau khi bấm da, đeo đồ nữ trang

* Xâm Chàm Da

Ngoài ra, để làm dáng nhiều người còn xâm da với các hình thù ngộ nghĩnh, kỳ dị khác nhau với mục đích làm đẹp thân hình. Đó là các vết chàm (tattoo) bằng cách chích phẩm màu vào lớp sâu trong da như lông mày, môi. Dụng cụ chích có thể là kim thường hoặc máy xâm có thể châm vào da cả trăm lần trong một phút mà không cần làm tê da.

Xâm da có rủi ro đưa tới nhiễm trùng các bệnh như viêm gan B, C, giang mai và tất cả các nhiễm với vi sinh vật gây bệnh khác. Đây là hậu quả của không khử trùng dụng cụ, không vệ sinh khi châm kim, bơm mầu.

Sau một thời gian, nhiều người không thích xâm chàm và muốn tẩy xóa. Với chàm nhỏ, giải phẫu tinh vi có hy vọng lấy đi. Chàm lớn cần dùng phương pháp mài đi một lớp da mỏng. Các nhà chuyên môn cũng chà da với hạt muối bếp cho tới khi chàm mòn đi. Nói tưởng như dễ nhưng các phương pháp này cần được bác sĩ chuyên khoa thực hiện.

Trong những năm gần đây, tia laser được dùng để lấy vết chàm đi. Phương pháp này khá công hiệu và an toàn.

Kết Luận

Ở đời, mọi sự đều phúc đấy họa đấy, song hành tốt xấu. Làm dáng làm đẹp cũng vậy.

Nhưng đừng thái quá, tránh lạm dụng thì chắc là có lợi nhiều hơn là điều hại. Khôn ngoan là biết dừng lại ở mức vừa phải. Nên cổ nhân thường nhắc nhở “tri túc tiện túc” là vậy.

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức

Texas-Hoa Kỳ

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Rụng tóc (alopecia) thường xảy ra trên da đầu, nhưng cũng có thể xảy ra ở bất kỳ nơi nào trên cơ thể. Rụng tóc là một tình trạng phổ biến và không phải là vấn đề đáng lo ngại. Ở Úc, khoảng một nửa đàn ông ở độ tuổi 50 thường có dấu hiệu hói đầu, và hơn 1/4 phụ nữ trong cùng độ tuổi cho biết tóc họ bị thưa đi. Thường thì vấn đề này là do di truyền. Nếu thấy mình đang bị rụng tóc và đang lo lắng về điều đó, quý vị nên đi khám hoặc hỏi ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán trước khi thử bất kỳ phương pháp điều trị nào. Rất nhiều sản phẩm được quảng cáo là có khả năng đảo ngược tình trạng rụng tóc, nhưng lại có rất ít sản phẩm đã được kiểm nghiệm khoa học về hiệu quả.
Hàm răng của bệnh nhân có vẻ như được chăm sóc khá tốt, nhưng nha sĩ James Mancini, giám đốc lâm sàng của Trung Tâm Nha Khoa Meadville ở Pennsylvania, cảm thấy phần nướu có vấn đề. Tình cờ, Mancini có quen biết với bác sĩ của bệnh nhân đó nên đã liên lạc để chia sẻ sự lo ngại – và rồi họ ‘lần’ ra bệnh thật! Mancini cho biết: “Thực ra, Bob mắc bệnh ung thư bạch cầu (leukemia). Dù ông ấy không thấy mệt mỏi hay có các triệu chứng khác, nhưng vấn đề xuất hiện ở phần răng miệng. Khi bác sĩ của Bob biết được tình trạng, Bob đã được điều trị ngay lập tức.”
Thời nay, nhiều người thường bị đau cổ vai gáy, lại còn kèm theo cả đau đầu. Nỗi đau này có thể gây ra thêm nỗi đau khác, không chỉ về mặt vật lý mà còn về mặt tâm sinh lý. Xét về mặt sinh lý, ngày càng có nhiều nghiên cứu chứng minh rằng những cơn đau ở cổ thường khiến cho người ta bị thêm chứng đau đầu. Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí The Journal of Headache and Pain là nghiên cứu đầu tiên cung cấp những dấu hiệu khách quan về sự liên quan của cơ bắp với tình trạng đau nhức đầu.
Một nghiên cứu mới cho thấy thiếu ngủ không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng và hiệu suất làm việc trong ngày, mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí JAMA Network Open, so với những người ngủ từ 7 đến 8 tiếng mỗi ngày, những người ngủ ít hơn 6 tiếng/ngày có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2 cao hơn khi về già.
Khi nói đến việc giữ cho xương khỏe mạnh, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến vitamin D, chất dinh dưỡng giúp cơ thể hấp thụ lượng canxi cần thiết để giúp cho bộ xương chắc khỏe. Nhưng dù rằng vitamin D đúng là một chất dinh dưỡng thiết yếu, trong những năm gần đây, các nhà nghiên cứu đã nhận thấy tầm quan trọng của các loại vitamin khác trong việc chống gãy xương (fractures) và bệnh loãng xương, hay bệnh xương xốp (osteoporosis).
Không thể nhìn thấy bằng mắt thường, không có mùi và cũng chẳng có vị, những lượng nhỏ chì (lead) hiện diện trong các vật dụng mà chúng ta sử dụng hàng ngày, trong nhà chúng ta ở, và cả trong nước chúng ta uống. Thậm chí, chì còn xuất hiện trong các bình nước tái sử dụng, như việc phát hiện ra chì trong đáy ly Stanley. Vụ việc đã làm dấy lên nhiều tranh cãi và khơi dậy sự chú ý của người tiêu dùng đối với một vấn đề đã tồn tại từ rất lâu.
Hôm cuối tháng Hai vừa qua, Tòa Tối cao của bang Alabama phán quyết rằng: “Phôi đông lạnh là trẻ em.” Tuyên án này tuy chỉ có uy lực theo Hiến pháp và luật pháp ở Alabama, tuy nhiên, sự bắt đầu này tạo ra tiền lệ cho tất cả những vụ án vế sau của tất cả các bang khác và kề cả hiến pháp Hoa Kỳ, ảnh hưởng đến thời kỳ cho phép phá thai. Nhiều người và nhiều cơ quan sẽ phải chịu trách nhiệm, sẽ bị trừng phạt nếu làm hỏng phôi thai, như một tội giết trẻ em. Phán quyết của Alabama, được công bố hôm thứ Sáu, bắt nguồn từ hai vụ kiện của ba nhóm cha mẹ đã trải qua thủ tục thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) để sinh con và sau đó chọn đông lạnh số phôi còn lại. Giáo sư Nicole Huberfeld của Trường Luật Đại học Boston cho biết, đó cũng là một quyết định có thể gây ảnh hưởng lan rộng đến việc sử dụng các phương pháp điều trị sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).
Thử tưởng tượng rằng chỉ cần uống một viên thuốc là quý vị sẽ tràn trề năng lượng, da dẻ mịn màng, và tim mạch khỏe re? Các viễn cảnh hấp dẫn này vẫy gọi mãnh liệt mỗi khi chúng ta dạo quanh qua các quầy hàng bán các loại thực dược phẩm bổ dưỡng trong hiệu thuốc, từ các loại viên uống dầu cá (fish oil), bột collagen (collagen powder), kẹo bổ sung ma-giê và muôn hình vạn trạng các loại vitamin.
Hơn một thập niên từ sau cái chết bất ngờ của mẹ, Sehrish Sayani mắc chứng rối loạn tâm thần hậu chấn (PTSD). Suốt những năm đó, những cơn hoảng loạn dữ dội nhất đã giảm dần, nhưng các triệu chứng như nghi ngại thái quá (hypervigilance), trở nên đặc biệt nhạy cảm với một số yếu tố và những giấc ngủ chập chờn đã trở nên quen thuộc trong cuộc sống của cô.
Trong cuốn tiểu thuyết Chuyện Hai Thành Phố (A Tale of Two Cities) của Charles Dickens, được xuất bản năm 1859 và lấy bối cảnh thời Cách Mạng Pháp, có đoạn viết: “Đó là thời đại tốt đẹp nhất, cũng là thời đại tồi tệ nhất, đó là thời đại của sự khôn ngoan, cũng là thời đại của sự ngu xuẩn.” Đại dịch COVID-19 cũng là một thời đại như thế. Một mặt, khoa học đã cứu sống được nhiều người. Chưa đầy một năm sau khi phát hiện virus, Hoa Kỳ đã tạo ra và thử nghiệm vắc xin, rồi cho sản xuất, phân phối và triển khai tiêm chủng hàng loạt miễn phí cho người dân. Ước tính vắc xin COVID đã cứu được ít nhất 3.2 triệu người chỉ riêng ở Hoa Kỳ. Những thành tựu này tạo ra hy vọng về việc chúng ta có thể nhanh chóng ứng phó với đại dịch trong tương lai.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.