Hôm nay,  

Câu Chuyện Thầy Lang: Nhầm Lẫn Y Tế

12/12/200300:00:00(Xem: 5347)
Tin từ thung lũng Tình Yêu cho hay: một mệnh phụ phu nhân đã đệ đơn lên Ba Tòa Quan Lớn để kiện giải phẫu gia Biển Hoa. Vì làm hỏng bộ ngực của bà ta. Dì mụ mải nghe nhạc "Vàng", nặn cho bà cặp nhũ hoa quá khổ, khiến bà nặng nề đi lại, khó thở khi nằm. Lương y Biển Hoa hứa sẽ tu bổ để ngực thon nhẹ hơn. Oâng gọt cắt hơi quá tay, nên bên xẹp bên phồng.
Một danh hề Mỹ được nối mạch máu tim bị nghẹt thì bác sĩ lại giải phẫu mạch máu lành. Vì "mạch máu anh ta nằm ở vị trí bất thường nên tôi phạm bất cẩn không cố ý", ông thầy thuốc bào chữa.
Thay vì thuốc bán thuốc chữa phong thấp Celebrex như ghi trong toa bác sĩ thì dược phòng lại đưa cho bệnh nhân thuốc chống kinh phong Cerebyx.
Một bà nạ dòng, đông con, muốn chồng tận hưởng lạc thú phòng the, yêu cầu thầy lang thu hẹp "sự đời", nhưng quên không đo kích thước. Lang quân vất vả vì đường vào quá chật, đạp vợ khỏi giường. Tội nghiệp lang y lãnh lời trách móc, bồi thường nới rộng..
Và nhiều trường hợp khác nữa thường được truyền thông nhắc nhỡ, loan tin. Đó là những Nhầm Lẫn Y Tế trong việc phục vụ bệnh nhân.
Bên Hoa Kỳ, Viện Y Học cho hay hàng năm có từ 44,000 tới 98,000 người chết vì những sai sót có thể tránh được này Con số này thực ra cũng không chính xác lắm vì có nhiều nhầm lẫn không được ghi lại, cũng như các nhầm lẫn do chăm sóc tại gia, tại viện dưỡng lão đều chưa được biết tới.
Trong nhà thương, nhầm lẫn y tế là nguy cơ thứ tám gây ra tử vong ở Mỹ: cao hơn cả chết vì tai nạn xe hơi (43,458), ung thư vú (42,297) hoặc AIDS (16,516).
Thế nào là Nhầm lẫn Y tế"
Nhầm lẫn xẩy ra khi:
-Định bệnh sai;
-Phương thức định mang ra để chữa trị nhưng không đạt được kết quả như dự định
-Phương thức trị liệu không thích hợp với bệnh nhân. Người bị suyễn lại uống thuốc có tác dụng làm phế quản thu hẹp.
-Cho thuốc mà không biết là bệnh nhân dị ứng với thuốc đó.
-Cho đúng thuốc nhưng ghi phân lượng quá cao, nguy hiểm tới tính mạng bệnh nhân;
-Dược phòng đưa nhầm thuốc cho bệnh nhân;
-Nhân viên sơ sót trong khi chăm sóc: Đã có trường hợp một chuyên viên thuốc mê, ngủ gật, không đối phó với thay đổi bất thường của bệnh nhân đang được mổ. Bệnh nhân thiệt mạng. Biện hộ vì "hôm đó tôi phải đánh thuốc mê cho mấy bệnh nhân liền, nên ngủ thiếp đi mất. Tôi không cố tình". Nhưng tòa vẫn mời ông về ngủ nghỉ dăm năm, cho khỏe.
-Không có sự giải thích, tìm hiểu giữa bệnh nhân và người chăm sóc, nhất là ngôn ngữ bất đồng; bệnh nhân ngại ngùng, không hỏi. Đây là trường hợp thường xẩy ra cho đồng hương ta.Người mình thì hay ngại ngùng, quá tế nhị, sợ thầy thuốc cho là mình căn vặn, nên đôi khi mang phần thiệt về mình.
-Bệnh nhân ăn kiêng mà phần ăn lại có nhiều thực phẩm, gia vị đó. Như cao huyết áp cần hạn chế muối, lại cho ăn cà muối nhiều mặn; hoặc tiểu dường lại tráng miệng bánh ngọt.
Chỉ việc nhầm lẫn về dược phẩm mỗi năm cũng gây tử vong cho 7000 người ở nhà thương và 10,000 người ở các phòng mạch. Nhầm tên thuốc rất thuờng xẩy ra vì tên gần giống nhau (thuốc kinh phong Lamictal với thuốc kháng nấm Lamisil, thuốc chống loãng xương Fosamax thay vì Flomax cho bệnh nhiếp tuyến
Và còn nhiều nhầm lẫn khác nữa. Nhân viên thừa hành không thực hiện đúng kế hoạch. Bệnh nhân té ngã trong phòng tắm vì sàn ướt. Nhiễm bệnh lây lan vì vệ sinh bệnh viện kém. Chích thuốc gây nhiễm độc ngoài da. Lạm dụng, bạo hành bệnh nhân già.Chuyên gia thiếu khả năng, cẩu thả. Thiếu chuyên gia, một người làm công việc của hai ba người. Hậu quả của tổ chức bảo hiểm giới hạn quyền quyết định của thầy thuốc, giới hạn tham khảo ý kiến, giới hạn thời gian, phương tiện điều trị…..
Nơi mà nhầm lẫn thường xẩy ra là nhà thương, phòng mạch bác sĩ, dược phòng, viện dưỡng lão.
Để tránh nhầm lẫn, người cung cấp dịch vụ cũng như bệnh nhân cần ý thức được việc làm và nhu cầu của mình.
Phía cung cấp dịch vụ đang cố gắng đưa ra các biện pháp để giảm thiểu nhầm lẫn từ phía mình. Nhiều bệnh viện đã lập ra ủy ban tự kiểm thảo, thiết kế dụng cụ chia phát thuốc tự động, tổ chức các lớp học tập để cập nhật kiến thức chuyên môn. Họ cũng dùng hệ thống máy vi tính để kiểm soát lại các quyết định của nhân viên y tế
Khi còn tại chức, chính Tổng Thống Clinton cũng thấy vần đề trầm trọng. Oâng đã lập ra một cơ quan với ngân sách 20 triệu đô để tìm cách giảm thiểu nhầm lẫn y tế tại hơn 6000 bệnh viện tham dự chương trình Medicare.
Cơ Quan Thực phẩm và Dược Phẩm Hoa Kỳ cũng dồn nhiều nỗ lực để giảm thiểu nhầm lẫn này. Cơ quan có nhiệm vụ kiểm soát, bảo đảm an toàn dược phẩm cũng như theo dõi nhầm lẫn do dược phẩm gây ra. Tránh sản xuất thuốc có âm và có dáng giống nhau (sound- alike, look -alike); đòi hỏi nhãn hiệu ghi rõ tác dụng có hại, tương tác giữa các thuốc; theo dõi sự dùng thuốc sau khi cho phép bào chế coi có tác dụng độc hại không ngờ. Nhưng cơ quan thú nhận là không kiểm soát được sự viết tháu viết nhanh của thầy thuốc biên toa.

Viện Y Học Quốc Gia đã thúc giục có luật đòi hỏi nhà thương, dưỡng đường, phòng mạch và viện dưỡng lão thông báo cho chính quyền tiểu bang về mọi tử vong, thương tích do Nhầm lẫn y tế gây ra. Để học hỏi, mà tránh tái diễn. Theo tổ chức này, căn bản của những nhầm lẫn là do thiếu thận trọng trong hệ thống dịch vụ y tế.
Hiệp hội Y học Hoa kỳ thì lại an ủi " Bất cứ một lầm lẫn nào đưa thiệt hại cho bệnh nhân đều là lầm lỗi. Nhưng nói chung y tế nơi đây rất an toàn khi ta thấy là mỗi ngày có cả triệu tương quan bệnh nhân-thầy thuốc".
Giới chức khác lại phát ngôn: " Chăm sóc y tế là con người chăm sóc con người, từng bệnh nhân một. Khi mà còn con người chăm sóc cho nhau thì thế nào cũng có sơ sót do con người gây ra" Và đề nghị là hãy quên đi thói quen chỉ tay buộc tội (naming, shaming, blaming) đối với người cung cấp dịch vụ y tế phạm lỗi. Mà tập trung vào việc ngăn ngừa nhầm lẫn có thể xẩy ra trong tương lai, bằng cách hoàn thiện hóa sự cung cấp dịch vụ.
Đôi khi, "tiên trách kỷ, hậu trách nhân", bệnh nhân mình cũng nên tham gia tích cực vào việc điều trị, để giảm thiểu rủi ro cho chính mình.
Xin đan cử một vài điều mà mình có thể làm:
*Cần cung cấp tất cả chi tiết về bệnh tình của mình, bây giờ cũng như trong quá khứ;
*Cho bác sĩ biết tất cả các thuốc nào mình đang dùng: từ thuốc do các bác sĩ khác nhau cho, thuốc do bạn bè chỉ mách, thuốc mình tự mua thêm cũng như thuốc cổ truyền, quảng cáo.
*Nói cho thầy thuốc mình có dị ứng với bất cứ dược phẩm, thực phẩm nào
*Khi lãnh toa, hỏi rõ bác sĩ thuốc chữa bệnh gì, bao lâu sẽ thấy công hiệu, có tác dụng phụ nào không, uống bao lâu, cách uống, phân lượng; cần kiêng cữ món ăn nào,
*Khi nhận thuốc từ dược phòng, hỏi lại dược sĩ coi có phải đây là thuốc bác sĩ biên cho bệnh của mình, nhất là khi thấy thuốc kỳ này khác với thuốc kỳ trước. Có nhiều trường hợp dược phòng bán nhầm thuốc đã xẩy ra.
*Khi đi khám bệnh, nên mang tấ cả các thuốc mình đang uống hoặc thuốc cũ, nhờ bác sĩ coi lại, ném bỏ thuốc không dùng, điều chỉnh phân lượng thuốc đang uống
*Yêu cầu giải thích rõ kết quả tốt, xấu các thử nghiệm. Đừng cho là "không giải thích là mọi sự đều tốt "( no news is good news. Có thể hỏi trực tiếp, kêu điện thoại hoặc gửi thư.
*Nếu có thể, lựa bệnh viện đã được bạn bè tín nhiệm trong việc chăm sóc, điều trị; để ý coi nhân viên chăm sóc mình có tôn trọng quy tắc vệ sinh căn bản khi phục vụ( rửa tay trước khi tiếp xúc……..); khi rời bệnh viện, hỏi rõ cách tiếp tục điều trị tại gia, bao giờ tái khám, bao giờ làm việc trở lại..
*Khi cần giải phẫu, yêu cầu giải thích lý do, công hiệu và hậu quả của phẫu thuật; sau giải phẫu mình phải kiêng cữ gì, bao lâu có thể đi xa, đi máy bay. Nếu cần xin ý kiến chuyên viên thứ nhì.
*Khi có nghi vấn nào về điều trị, cần hỏi ngay cho ra lẽ. Đó là quyền hạn của mình. Các cụ ta vẫn nói "Con có khóc, mẹ mới cho con bú"
*Nên mang theo thân nhân để nhắc nhở điều mình quên nói cho thầy thuốc, cũng như điều mà thầy thuốc dặn mình về điều trị.
*Khi có thắc mắc về phương thức điều trị, giải phẫu, nên xin ý kiến người chuyên môn khác (Second opinion).
Kết luận.
Dân gian mình vẫn thường nói "Phúc chủ , Lộc thầy". Ngoài kinh nghiệm chuyên môn trị bệnh, người thầy thuốc cũng nhờ cái âm đức tốt của bệnh nhân để giúp mình được tiếng là mát tay, chữa khỏi bệnh. Không kể những trự lang băm, bịp bợm, người thầy thuốc vốn vẫn được coi trọng "Lương y như từ mẫu".Tương quan thầy thuốc bệnh nhân vốn bao dung, thông cảm. Những sơ sót đa số đều là vô tình. Những lời chân thành xin lỗi, những hành động cải thiện, đều đưa tới "xính xái".
Ngày nay, tương quan này thường bị chi phối của nhóm tài phiệt, thương mại. Thầy thuốc bị giới hạn trong việc trị bệnh. Bệnh nhân bị hạn chế quyền được chăm sóc y tế. Lương y trở thành người cung cấp dịch vụ, bệnh nhân là người tiếp nhận. Tương quan trở nên lỏng lẻo, sòng phẳng, đôi khi căng thẳng. Vì sơ hở từ phía này hoặc phía kia là đáo tụng đình, làm giầu cho nhóm mưu mẹo, nhiều pháp lý.
Nhầm lẫn y tế là một sự thực. Nhầm lẫn đưa tới thiệt hại cho cả bệnh nhân lẫn giới cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Chữa lợn lành hóa lợn què. Bệnh nhân trở thành nạn nhân.
Theo nhiều giới chức có thẩm quyền, 68% các nhầm lẫn đều có thể tránh được. Nếu giới cung cấp dịch vụ chấn chỉnh nghiệp vụ của mình. Và nếu người bệnh tích cực hợp tác.
Để đôi bên giữ được mối giao hảo tốt đẹp.
Bác sĩ Nguyễn Ý-Đức
Texas 12-2003

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Hơn một thập niên trước, Shria Kumar, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa và là chuyên gia nghiên cứu tại Đại học Miami, bắt đầu chú ý đến một dấu hiệu đáng lo ngại. Có một số bệnh nhân ung thư dạ dày đến gặp bà ở độ tuổi rất trẻ, và rất nhiều người là phụ nữ. Khuynh hướng này vẫn tiếp diễn cho đến ngày nay. Các khoa học gia đang nỗ lực tìm hiểu tại sao điều này lại xảy ra. Vào mùa xuân năm ngoái, họ đã xác nhận rằng hiện tượng này đang diễn ra ở Hoa Kỳ. Sau khi kiểm tra hệ thống các cơ sở dữ liệu chứa các thông tin chi tiết về các trường hợp ung thư ở nhiều tiểu bang trên toàn quốc, các nhà nghiên cứu nhận thấy ung thư dạ dày đang gia tăng nhanh hơn ở phụ nữ trẻ.
Wegovy, Ozempic và Mounjaro là các loại thuốc giảm cân và điều trị tiểu đường đã gây được tiếng vang lớn trong lĩnh vực tin tức y tế. Chúng nhắm vào các con đường điều tiết liên quan đến cả bệnh béo phì và tiểu đường, và được nhiều người coi là bước đột phá trong việc kiểm soát cân nặng, đường và huyết áp. Nhưng liệu những loại thuốc này có giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của hội chứng chuyển hóa (metabolic disease) không? Điều gì đã thúc đẩy sự phát triển của chúng từ ban đầu?
Gần đây quý vị vừa bị cảm lạnh, cúm, RSV hoặc COVID, bệnh đã qua nhưng mãi vẫn không thể hết ho? Rất nhiều người bị giống như vậy. Triệu chứng này có thể tồn tại trong nhiều tuần sau khi cơ thể chúng ta đã loại bỏ vi-rút. Michael Shiloh, một bác sĩ chuyên nghiên cứu bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế UT Southwestern cho biết những bệnh nhân bị ho thường kể là họ đã bị bịnh từ 8 tuần trước khi đến gặp ông. Ông nói: “Chúng tôi thực sự không thể phát hiện thấy vi rút gì ở những người này nữa nhưng họ vẫn bị ho.”
Bằng cách bắt chước cơ chế bảo vệ của cơ thể chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn, một nhóm nghiên cứu ở Lund, Thụy điển hy vọng có thể ngăn chặn tình trạng viêm phát triển thành nhiễm trùng máu, theo đài truyền hình SVT, Thụy điển. Nhiễm trùng máu là tình trạng nhiễm trùng có thể đe dọa tính mạng. Thông thường nguyên nhân là do viêm phổi, nhiễm trùng đường tiểu hoặc nhiễm trùng vết thương. Nghiên cứu từ Lund cho thấy hiện nhiễm trùng huyết phổ biến hơn so với trước đây.
Ngày nay, có nhiều người lớn hơn bao giờ hết đang phải đối mặt với chứng rối loạn khả năng tập trung- thiếu khả năng chú ý, hay ADHD. Người ta nghi ngờ nguyên nhân chính của vấn đề này là do công nghệ hiện đại đang gây áp lực lên não bộ của họ. Trong khi có gần 10% trẻ em được chẩn đoán mắc chứng ADHD, một phân tích tổng hợp gần đây từ nhiều nghiên cứu cho thấy gần 6.8% người lớn mắc chứng ADHD – tăng từ 4.4% vào năm 2003.
Bộ não của chúng ta thường có khuynh hướng tìm kiếm và phản ứng với những điều mang lại sự hài lòng, gọi là phần thưởng. Khi chúng ta đói, bộ não hiểu rằng thức ăn là một phần thưởng, còn khi ta khát, nước sẽ là phần thưởng. Nhưng lạm dụng các chất gây nghiện như rượu và các loại thuốc có thể ảnh hưởng đến các con đường tìm kiếm phần thưởng tự nhiên trong bộ não, tạo ra những ham muốn khó kiểm soát và làm giảm khả năng kiểm soát hành vi của chúng ta.
Aissam Dam, cậu bé 11 tuổi, lớn lên trong một thế giới im lặng tuyệt đối. Em sinh ra đời đã bị điếc và chưa bao giờ nghe thấy bất kỳ tiếng động nào. Khi sống trong một cộng đồng nghèo ở Maroc, em đã học cách diễn đạt bằng ngôn ngữ ký hiệu do chính mình phát minh ra và không được đi học. Năm ngoái, sau khi chuyển đến Tây Ban Nha, gia đình đưa em đến gặp một chuyên gia về thính giác, người đã đưa ra một gợi ý đáng ngạc nhiên: Aissam có thể đủ điều kiện tham gia thử nghiệm lâm sàng sử dụng liệu pháp gen. Vào ngày 4 tháng 10, Aissam được đưa đến điều trị tại Bệnh viện Nhi đồng Philadelphia, trở thành người đầu tiên được điều trị bằng liệu pháp gen ở Hoa Kỳ cho bệnh điếc bẩm sinh. Mục đích là cung cấp cho em thính giác, nhưng các nhà nghiên cứu không biết liệu phương pháp điều trị này có hiệu quả hay không, và nếu có thì em sẽ nghe được bao nhiêu.
Sau mùa lễ cuối năm là lúc các bậc phụ huynh lo lắng về con đường đại học của con cháu mình. Những con số điểm, những chữ viết tắt như GPA, SAT và ACT sẽ làm phụ huynh nhức đầu và chúng ta sẽ bàn lại về vai trò các điểm này và nhất là tương quan giữa SAT và IQ trong khung cảnh của các thay đổi gần đây ở Mỹ. Năm ngoái, Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ quyết định cấm dùng màu da, nguồn gốc sắc tộc để quyết định tuyển chọn một ứng viên, từ chối không cho Đại học Harvard thực hành “tác dụng khẳng định” (affirmative action) để tăng sỉ số da màu không được đại diện đúng mức so với tỷ lệ trong dân số nói chung. Một trong những biện pháp được dùng để giảm bớt sỉ số dân Á Châu là gạt bỏ kết quả kỳ thi SAT hoặc giảm bớt tầm quan trọng của SAT, vì người gốc Á Châu có điểm SAT cao hơn nhiều so với các sắc dân khác.
Hội chứng người cứng đơ (Stiff Person Syndrome – SPS) là một căn bịnh có thể gây co thắt dữ dội và làm suy nhược các cơ, nhưng hầu hết mọi người đều không biết gì về nó mãi cho đến cuối năm ngoái, khi nữ danh ca Celine Dion công bố tình trạng bịnh của mình. Chứng rối loạn thần kinh và tự miễn dịch hiếm gặp này được cho là chỉ ảnh hưởng đến 1 hoặc 2 người trong một triệu người – và hai phần ba trong số những người bị là phụ nữ.
Tạp chí Consumer Reports vừa công bố phát hiện rằng nhựa vẫn hiện diện “rộng rãi” trong thực phẩm bất chấp các nguy hại về sức khỏe, và kêu gọi các cơ quan chức trách đánh giá lại mức độ an toàn của nhựa khi tiếp xúc với thực phẩm trong quá trình sản xuất. Tổ chức vô vụ lợi này cho biết rằng 84 trong số 85 mẫu thực phẩm ở siêu thị và thức ăn nhanh mà họ vừa kiểm tra gần đây có chứa “chất hóa dẻo” (plasticizers) được gọi là phthalates, một loại hóa chất được sử dụng để làm cho nhựa bền hơn.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.