C-reative protein là chất bạch đản rất hữu dụng trong việc xác định hiện tượng viêm trong cơ thể. Và, như chúng ta đã biết, viêm là một hiện tượng diễn biến trong con người đối ứng những thương tích từ bên ngoài.
Nhiều nghiên cứu gần đây tìm hiểu hiện tượng viêm liên hệ bệnh xơ cứng động mạch, là nguyên nhân gây tai biến mạch máu não và bệnh tim mạch, như cơn đau tim-heart attack hay nhồi máu cơ tim. Thử nghiêm cho thấy chính lượng C-protein trong máu tăng cao có thể liên hệ hiện tượng viêm trầm trọng trong cơ thể và có thể dùng để ước lượng nguy cơ bệnh tim mạch.
Trong môt tường trình nghiên cứu (2002) cho 2500 bệnh nhân do Bs Cheng Toh thực hiện tại bệnh viện Royal Liverpool bên Anh cho thấy hiện tượng viêm đã làm hư hại thành mạch máu và là nguyên nhân làm nghẹt mạch máu gây bệnh tim mạch.
Trong một thử nghiệm khác từ Women Health Study (2003) tìm hiểu liên hệ giữa C-reactive protein và cholesterol xấu (Bad cholesterol) hay Cholesterol có trọng lượng thấp (Low density cholesterol) cho 27939 phụ nữ. Những người tham gia trong chương trình nghiên cứu này ở tuổi trung bình 54.7 tuổi trong đó 44% hiện đang dùng kích thích tố trị liệu (hormone replacent therapy). Theo dõi trong 8 năm cho tới khi xuất hiện những triệu chứng của bệnh nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, giải phẫu động mạch vành tim hay tử vong.
Kết quả cho thấy có liên hệ mật thiết giữa tai biến bệnh tim mạch và lượng C-protein tăng cao trong máu. Sau khi điều chỉnh tuổi tác, tình trạng bệnh nhân hút thuốc lá, bệnh tiểu đường, tình trạng cao huyết áp, và cách dùng kích thích tố trị liệu, thì thấy nguy cơ tim mạch thấp nhất cho bệnh nhân với lượng C-protein thấp dưới 0.49mg. Nguy cơ bệnh tim mạch tăng cao khi lượng C-protein tăng cao hơn 4.19mg/L. Phân tích xác xuất cho biết 46% nguy cơ bệnh tim mạch sẩy ra khi bệnh nhân có mức cholesterol xấu cao hơn 130mg/dl.
Nghiên cứu còn cho thấy có vài liên hệ giữa mức C-protein và mức cholesterol xấu (LDL). Bệnh nhân với lượng C-protein thấp và lượng cholesterol xấu thấp coi như ít gây nguy cơ bệnh tim mạch hay ngược lại C-protein tăng cao với lượng cholesterol xấu tăng cao nguy cơ tai bệnh tim mạch. Các khảo cứu gia còn kết luận thêm rằng tăng cao mức C-protein có thể là chỉ số tiên đoán nguy cơ bệnh tim mạch, còn tốt hơn ước lượng nguy cơ bệnh tim mạch khi đo cholesterol xấu trong máu.
Trong một nghiên cứu khác tìm hiểu lượng C-protein và tai biến mạch máu não do Bs Mary Cushman tại Ðại Học Y Khoa Vermont, Birlington với số bệnh nhân là 5400 vừa đàn ông và đàn bà, trên 65 tuổi. Tất cả bệnh nhân trước khi vào chương trình nghiên cứu đều chưa hề bị tai biến mạch máu não hay bệnh tim mạch. Theo dõi bệnh nhân trong 10 năm và tất cả có 469 người bị tai biến mạch máu não. Nghiên cứu điều chỉnh những yếu tố khác như hút thuốc lá, bệnh tiểu đường, vấn đề cholesterol, cao huyết áp, kể cả những yếu tố ảnh hưởng tai biến mạch máu não khác. Kết quả cho thấy bệnh nhân với lượng C-protein tăng cao trong máu có nguy cơ tai biến mạch máu não tăng cao 60%. (Circulation June 23, 2003).
Hiện giờ đã có rất nhiều nghiên cứu đo lường C-protein trong máu được coi là cách dùng tiên đoán nguy cơ bệnh tim mạch trong những trường hợp lâm sàng. Cao C-protein trong máu giúp tiên đoán biến chứng bệnh tim mạch như đau ngực (unstable angina) và nhồi máu cơ tim (myocardial infarction) khi lên cơn đau tim (heart attack). Lượng C-protein tăng cao hơn nữa sẽ tăng cao tử vong ở bệnh nhân tim mạch. Ðo lượng C-protein còn giúp tiên đoán tình trạng bệnh nhân tim mạch vừa thông tim hay mổ tim đặt stent trong động mạch vành tim. Hơn nữa, cao C-protein trong máu còn là cách tiên đoán hiện tượng tái phát bệnh nhân tai biến mạch máu não hay bệnh tim mạch.
Nghiên cứu chi tiết hơn còn cho thấy nguy cơ cơn đau tim-heart attack gấp đôi ở bệnh nhân có mức C-protein rất cao. Nhiều nghiên cứu khác còn cho thấy có sự liên hệ giữa C-protein, bệnh nhân bị chết bất đắc kỳ tử hay những bệnh về mạch máu ngoại biên.
Để kết thúc bài này, chúng ta không thể quên một khám phá mới nhất về dấu ấn phân tử cho bệnh tim mạch. Bs B. Delia Johnson tại Ðại Học Y Tế Công Cộng Pittsburgh vừa tìm ra một bạch đản đặc biệt tên là serum amyloid A (SAA), cũng liên hệ với hiện tượng viêm nhưng có thể coi đây là một yếu tố quan trọng nhất cho bệnh tim mạch.
Nghiên cứu cho 705 phụ nữ bằng cách đo C-RP và SAA trong máu. Tất cả những bệnh nhân kể trên đều được thử nghiệm như chụp hình động mạch vành tim. Theo dõi bệnh nhân trong 3 năm cho tới khi sẩy ra như những triệu chứng như cơn đau tim, suy tim hay tai biến mạch máu não. Kết quả cho thấy nguy cơ tăng bệnh tim mạch tim mạch cao 3.2% cho mỗi milligram SAA trong một deciliter máu.
SAA dường như còn nhạy cảm hơn C-RP trong việc tiên đoán nguy cơ bệnh tim mạch khi so sánh với C-protein.
Nhưng hiện giờ vì còn quá mới, chưa thể áp dụng đo lường SAA trong việc chuẩn định nguy cơ bệnh tim mạch trong y khoa lâm sàng (Circulation February 17, 2004).
Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., F.A.A.F.P.; Điện Thoại: (714) 547-3915; E-mail: Tran.Ngo@verizon.net; Diễn Đàn Y Khoa: http://groups.yahoo.com/Group/DienDanYKhoa/
Nhiều nghiên cứu gần đây tìm hiểu hiện tượng viêm liên hệ bệnh xơ cứng động mạch, là nguyên nhân gây tai biến mạch máu não và bệnh tim mạch, như cơn đau tim-heart attack hay nhồi máu cơ tim. Thử nghiêm cho thấy chính lượng C-protein trong máu tăng cao có thể liên hệ hiện tượng viêm trầm trọng trong cơ thể và có thể dùng để ước lượng nguy cơ bệnh tim mạch.
Trong môt tường trình nghiên cứu (2002) cho 2500 bệnh nhân do Bs Cheng Toh thực hiện tại bệnh viện Royal Liverpool bên Anh cho thấy hiện tượng viêm đã làm hư hại thành mạch máu và là nguyên nhân làm nghẹt mạch máu gây bệnh tim mạch.
Trong một thử nghiệm khác từ Women Health Study (2003) tìm hiểu liên hệ giữa C-reactive protein và cholesterol xấu (Bad cholesterol) hay Cholesterol có trọng lượng thấp (Low density cholesterol) cho 27939 phụ nữ. Những người tham gia trong chương trình nghiên cứu này ở tuổi trung bình 54.7 tuổi trong đó 44% hiện đang dùng kích thích tố trị liệu (hormone replacent therapy). Theo dõi trong 8 năm cho tới khi xuất hiện những triệu chứng của bệnh nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, giải phẫu động mạch vành tim hay tử vong.
Kết quả cho thấy có liên hệ mật thiết giữa tai biến bệnh tim mạch và lượng C-protein tăng cao trong máu. Sau khi điều chỉnh tuổi tác, tình trạng bệnh nhân hút thuốc lá, bệnh tiểu đường, tình trạng cao huyết áp, và cách dùng kích thích tố trị liệu, thì thấy nguy cơ tim mạch thấp nhất cho bệnh nhân với lượng C-protein thấp dưới 0.49mg. Nguy cơ bệnh tim mạch tăng cao khi lượng C-protein tăng cao hơn 4.19mg/L. Phân tích xác xuất cho biết 46% nguy cơ bệnh tim mạch sẩy ra khi bệnh nhân có mức cholesterol xấu cao hơn 130mg/dl.
Nghiên cứu còn cho thấy có vài liên hệ giữa mức C-protein và mức cholesterol xấu (LDL). Bệnh nhân với lượng C-protein thấp và lượng cholesterol xấu thấp coi như ít gây nguy cơ bệnh tim mạch hay ngược lại C-protein tăng cao với lượng cholesterol xấu tăng cao nguy cơ tai bệnh tim mạch. Các khảo cứu gia còn kết luận thêm rằng tăng cao mức C-protein có thể là chỉ số tiên đoán nguy cơ bệnh tim mạch, còn tốt hơn ước lượng nguy cơ bệnh tim mạch khi đo cholesterol xấu trong máu.
Trong một nghiên cứu khác tìm hiểu lượng C-protein và tai biến mạch máu não do Bs Mary Cushman tại Ðại Học Y Khoa Vermont, Birlington với số bệnh nhân là 5400 vừa đàn ông và đàn bà, trên 65 tuổi. Tất cả bệnh nhân trước khi vào chương trình nghiên cứu đều chưa hề bị tai biến mạch máu não hay bệnh tim mạch. Theo dõi bệnh nhân trong 10 năm và tất cả có 469 người bị tai biến mạch máu não. Nghiên cứu điều chỉnh những yếu tố khác như hút thuốc lá, bệnh tiểu đường, vấn đề cholesterol, cao huyết áp, kể cả những yếu tố ảnh hưởng tai biến mạch máu não khác. Kết quả cho thấy bệnh nhân với lượng C-protein tăng cao trong máu có nguy cơ tai biến mạch máu não tăng cao 60%. (Circulation June 23, 2003).
Hiện giờ đã có rất nhiều nghiên cứu đo lường C-protein trong máu được coi là cách dùng tiên đoán nguy cơ bệnh tim mạch trong những trường hợp lâm sàng. Cao C-protein trong máu giúp tiên đoán biến chứng bệnh tim mạch như đau ngực (unstable angina) và nhồi máu cơ tim (myocardial infarction) khi lên cơn đau tim (heart attack). Lượng C-protein tăng cao hơn nữa sẽ tăng cao tử vong ở bệnh nhân tim mạch. Ðo lượng C-protein còn giúp tiên đoán tình trạng bệnh nhân tim mạch vừa thông tim hay mổ tim đặt stent trong động mạch vành tim. Hơn nữa, cao C-protein trong máu còn là cách tiên đoán hiện tượng tái phát bệnh nhân tai biến mạch máu não hay bệnh tim mạch.
Nghiên cứu chi tiết hơn còn cho thấy nguy cơ cơn đau tim-heart attack gấp đôi ở bệnh nhân có mức C-protein rất cao. Nhiều nghiên cứu khác còn cho thấy có sự liên hệ giữa C-protein, bệnh nhân bị chết bất đắc kỳ tử hay những bệnh về mạch máu ngoại biên.
Để kết thúc bài này, chúng ta không thể quên một khám phá mới nhất về dấu ấn phân tử cho bệnh tim mạch. Bs B. Delia Johnson tại Ðại Học Y Tế Công Cộng Pittsburgh vừa tìm ra một bạch đản đặc biệt tên là serum amyloid A (SAA), cũng liên hệ với hiện tượng viêm nhưng có thể coi đây là một yếu tố quan trọng nhất cho bệnh tim mạch.
Nghiên cứu cho 705 phụ nữ bằng cách đo C-RP và SAA trong máu. Tất cả những bệnh nhân kể trên đều được thử nghiệm như chụp hình động mạch vành tim. Theo dõi bệnh nhân trong 3 năm cho tới khi sẩy ra như những triệu chứng như cơn đau tim, suy tim hay tai biến mạch máu não. Kết quả cho thấy nguy cơ tăng bệnh tim mạch tim mạch cao 3.2% cho mỗi milligram SAA trong một deciliter máu.
SAA dường như còn nhạy cảm hơn C-RP trong việc tiên đoán nguy cơ bệnh tim mạch khi so sánh với C-protein.
Nhưng hiện giờ vì còn quá mới, chưa thể áp dụng đo lường SAA trong việc chuẩn định nguy cơ bệnh tim mạch trong y khoa lâm sàng (Circulation February 17, 2004).
Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., F.A.A.F.P.; Điện Thoại: (714) 547-3915; E-mail: Tran.Ngo@verizon.net; Diễn Đàn Y Khoa: http://groups.yahoo.com/Group/DienDanYKhoa/
Gửi ý kiến của bạn
