Hôm nay,  

Bệnh Tâm Trí Căng Thẳng Quá Độ

19/08/200000:00:00(Xem: 6921)
Lo nghĩ căng thẳng quá độ làm đời sống mất bình thường. Bệnh tâm trí có thể đưa tới mất công ăn việc làm, mất bạn bè, và mất những người thân yêu. Lo nghĩ căng thẳng có thể làm xuống tinh thần, ghiền rượu, hay tự vẫn.

Có tới 19 triệu người tại Hoa Kỳ bị căng thẳng tâm trí. Số lượng bệnh nhân lo nghĩ, buồn bã, còn nhiều hơn cả hai thứ: dùng ma túy và ghiền rượu nhập lại. Bệnh nhân thường dấu không cho người khác biết mình đang bị mắc bệnh. Lúc đi gặp bác sĩ khám bệnh định kỳ, bệnh nhân cũng không cho bác sĩ biết mình có vấn đề lo nghĩ căng thẳng.

Có nhiều loại bệnh tâm trí căng thẳng:
. Bệnh lo nghĩ thông thường như sợ mất việc làm. Triệu chứng gồm có thiếu nghỉ ngơi, bắp thịt đau nhức, khó ngủ, mệt mỏi, và không tập trung trí óc được.
. Lên cơn bấn loạn (panic disorders), cơ thể hết sức sợ hãi. Đôi khi chạy vi tới nhà thương cấp cứu, vì lầm tưởng đang bị cơn đau tim (heart attack). Nhưng khám bệnh xong thì lại chẳng thấy có gì!

Bệnh nhân thường có những triệu chứng sau đây:
- tim như bóp nghẹt.
- đổ mồ hôi.
- mặt nóng bầng, đôi khi ớn lạnh.
- chân tay run rẩy.
- khó thở, thở hổ hển.
- cảm thấy mắc nghẹn.
- đau ngực.
- ói, đau bao tử.
- chân tay mềm nhũn.
- chóng mặt, tái xanh mặt.
- sợ hãi, mất bình tĩnh, mất tự kiểm soát, sắp nổi điên.
- sợ như sắp chết đến nơi.

Trẻ vị thành niên hay người còn ít tuổi thường dễ lên cơn bấn loạn, khiếp sợ. Bệnh nhân còn sợ thang máy, xe hơi, nhà hát, chớp bóng, máy bay, và ngay cả đi mall, sợ không được an toàn. Ba phần tư người bị bệnh là phụ nữ.
. Sợ đủ thứ như súc vật, nhện, côn trùng, sợ nước, đi trên cầu, lái xe trên xa lộ, và sợ thử nghiệm bệnh tật.
. Sợ xã hội, không giám nói chuyện ngoài công chúng, sợ gặp bạn, sợ đi làm và không giám rời chỗ ở.
. Hậu chấn thương (post-traumatic stress), sợ hãi tuyệt độ. Thí dụ điển hình là cựu chiến binh Mỹ sau chiến tranh Việt Nam 1975. Thường bị triệu chứng như không muốn lái xe, thấy cảm xúc tê cứng, dễ nổi giận, bứt rứt, khó ngủ, không tập trung trí óc được.
. Cảm giác ám ảnh, ép buộc (Obsessive-Compulsive). Chia làm bốn loại:
- thích rửa ráy vì sợ dơ, sợ bụi, bệnh tật, hay sâu bọ. Cả ngày chỉ rửa ráy cái này, lau chùi cái kia.


- Muốn coi lại đồ trong nhà, sợ chưa tắt lò hơi, chưa tắt bàn ủi, chưa khóa nước.
- Lẩm bẩm nhắc đi nhắc lại, để tâm hồn thư thả.
- Nhặt nhạnh giấy báo hay những vật vô dụng.

Muốn tránh tâm trí căng thẳng phải làm sao"
Nếu biết mình có bệnh phải đi gặp bác sĩ khám định kỳ. Vì một số bệnh tim mạch hay bệnh liên hệ kích thích tố có thể phát sinh triệu chứng tương tự như bệnh tâm trí căng thẳng, lo nghĩ. Nếu không rõ mình bị căng thẳng hay xuống tinh thần, có thể kêu Trung Tâm Phân Biệt bệnh tâm thần (National Anxiety Disorders Screening, 888-442-2022). Và nhất là đừng ngại ngùng, hãy cho bác sĩ gia đình biết.

Điều trị tâm trí căng thẳng, buồn bã:
. Tâm lý trị liệu: Bệnh nhân học hỏi làm sao tự mình giúp mình và tự kiểm soát được hoàn cảnh. Tất nhiên là qua những cuộc nói chuyện, hội thảo. Học tự giúp mình trầm tĩnh. Bác sĩ gia đình giúp tìm kiếm người chuyên môn tâm lý trị liệu. Chữa trị tùy theo những trường hợp bệnh lý khác nhau, thí dụ trường hợp tâm trí căng thẳng tổng quát, sợ hãi quá độ, bấn loạn, có vấn đề khi ra ngoài xã hội. Đôi khi phải dùng thêm thuốc song song với tâm lý trị liệu.
. Trị liệu bằng thuốc: Có nhiều thuốc, nhưng thường phải 6 tuần lễ mới có hiệu nghiệm:
- Benzodiazepine.
- Buspirone Hydroclhoride và Venlafaxine Hydrochloride.
- Serotonine receptor inhibitors.
- và nhiều thuốc khác mới được FDA chấp thuận.

Thuốc cần toa và cần bác sĩ theo rõi.
. Những chất cần phải tránh:
- không nên dùng caffeine trong cà-phê, nước trà, chocolate, cocoa, và một vài đồ uống có hơi.
- tránh dùng thuốc giảm mập, thuốc xuyễn, thuốc cảm cúm có chất pseudoephedrine.
- tránh thuốc ghiền như Amphetamine, cocaine, hay marijuana.

Nói tóm lại, phần lớn bệnh tâm trí căng thẳng hay lo lắng đều có thể chữa được. Nhưng phần quan trọng nhất vẫn là bệnh nhân phải quyết tâm, biết mình có bệnh và phải đi chữa bệnh. Bệnh nhân có thể trở lại cuộc sống bình thường và thoải mái.

(Ghi chú: Bài này viết với mục đích nâng cao kiến thức, không dùng để tự trị liệu. Nếu có thắc mắc về tình trạng sức khỏe hay thuốc men, xin hỏi bác sĩ gia đình).

Bác sĩ Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., FAAFP; E-mail: nmtran@hotmail.com; Điện thoại: (714) 547-3915.

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước1234567Trang sauTrang cuối

Hơn một thập niên trước, Shria Kumar, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa và là chuyên gia nghiên cứu tại Đại học Miami, bắt đầu chú ý đến một dấu hiệu đáng lo ngại. Có một số bệnh nhân ung thư dạ dày đến gặp bà ở độ tuổi rất trẻ, và rất nhiều người là phụ nữ. Khuynh hướng này vẫn tiếp diễn cho đến ngày nay. Các khoa học gia đang nỗ lực tìm hiểu tại sao điều này lại xảy ra. Vào mùa xuân năm ngoái, họ đã xác nhận rằng hiện tượng này đang diễn ra ở Hoa Kỳ. Sau khi kiểm tra hệ thống các cơ sở dữ liệu chứa các thông tin chi tiết về các trường hợp ung thư ở nhiều tiểu bang trên toàn quốc, các nhà nghiên cứu nhận thấy ung thư dạ dày đang gia tăng nhanh hơn ở phụ nữ trẻ.

Wegovy, Ozempic và Mounjaro là các loại thuốc giảm cân và điều trị tiểu đường đã gây được tiếng vang lớn trong lĩnh vực tin tức y tế. Chúng nhắm vào các con đường điều tiết liên quan đến cả bệnh béo phì và tiểu đường, và được nhiều người coi là bước đột phá trong việc kiểm soát cân nặng, đường và huyết áp. Nhưng liệu những loại thuốc này có giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của hội chứng chuyển hóa (metabolic disease) không? Điều gì đã thúc đẩy sự phát triển của chúng từ ban đầu?

Gần đây quý vị vừa bị cảm lạnh, cúm, RSV hoặc COVID, bệnh đã qua nhưng mãi vẫn không thể hết ho? Rất nhiều người bị giống như vậy. Triệu chứng này có thể tồn tại trong nhiều tuần sau khi cơ thể chúng ta đã loại bỏ vi-rút. Michael Shiloh, một bác sĩ chuyên nghiên cứu bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế UT Southwestern cho biết những bệnh nhân bị ho thường kể là họ đã bị bịnh từ 8 tuần trước khi đến gặp ông. Ông nói: “Chúng tôi thực sự không thể phát hiện thấy vi rút gì ở những người này nữa nhưng họ vẫn bị ho.”

Bằng cách bắt chước cơ chế bảo vệ của cơ thể chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn, một nhóm nghiên cứu ở Lund, Thụy điển hy vọng có thể ngăn chặn tình trạng viêm phát triển thành nhiễm trùng máu, theo đài truyền hình SVT, Thụy điển. Nhiễm trùng máu là tình trạng nhiễm trùng có thể đe dọa tính mạng. Thông thường nguyên nhân là do viêm phổi, nhiễm trùng đường tiểu hoặc nhiễm trùng vết thương. Nghiên cứu từ Lund cho thấy hiện nhiễm trùng huyết phổ biến hơn so với trước đây.

Ngày nay, có nhiều người lớn hơn bao giờ hết đang phải đối mặt với chứng rối loạn khả năng tập trung- thiếu khả năng chú ý, hay ADHD. Người ta nghi ngờ nguyên nhân chính của vấn đề này là do công nghệ hiện đại đang gây áp lực lên não bộ của họ. Trong khi có gần 10% trẻ em được chẩn đoán mắc chứng ADHD, một phân tích tổng hợp gần đây từ nhiều nghiên cứu cho thấy gần 6.8% người lớn mắc chứng ADHD – tăng từ 4.4% vào năm 2003.

Bộ não của chúng ta thường có khuynh hướng tìm kiếm và phản ứng với những điều mang lại sự hài lòng, gọi là phần thưởng. Khi chúng ta đói, bộ não hiểu rằng thức ăn là một phần thưởng, còn khi ta khát, nước sẽ là phần thưởng. Nhưng lạm dụng các chất gây nghiện như rượu và các loại thuốc có thể ảnh hưởng đến các con đường tìm kiếm phần thưởng tự nhiên trong bộ não, tạo ra những ham muốn khó kiểm soát và làm giảm khả năng kiểm soát hành vi của chúng ta.

Aissam Dam, cậu bé 11 tuổi, lớn lên trong một thế giới im lặng tuyệt đối. Em sinh ra đời đã bị điếc và chưa bao giờ nghe thấy bất kỳ tiếng động nào. Khi sống trong một cộng đồng nghèo ở Maroc, em đã học cách diễn đạt bằng ngôn ngữ ký hiệu do chính mình phát minh ra và không được đi học. Năm ngoái, sau khi chuyển đến Tây Ban Nha, gia đình đưa em đến gặp một chuyên gia về thính giác, người đã đưa ra một gợi ý đáng ngạc nhiên: Aissam có thể đủ điều kiện tham gia thử nghiệm lâm sàng sử dụng liệu pháp gen. Vào ngày 4 tháng 10, Aissam được đưa đến điều trị tại Bệnh viện Nhi đồng Philadelphia, trở thành người đầu tiên được điều trị bằng liệu pháp gen ở Hoa Kỳ cho bệnh điếc bẩm sinh. Mục đích là cung cấp cho em thính giác, nhưng các nhà nghiên cứu không biết liệu phương pháp điều trị này có hiệu quả hay không, và nếu có thì em sẽ nghe được bao nhiêu.

Sau mùa lễ cuối năm là lúc các bậc phụ huynh lo lắng về con đường đại học của con cháu mình. Những con số điểm, những chữ viết tắt như GPA, SAT và ACT sẽ làm phụ huynh nhức đầu và chúng ta sẽ bàn lại về vai trò các điểm này và nhất là tương quan giữa SAT và IQ trong khung cảnh của các thay đổi gần đây ở Mỹ. Năm ngoái, Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ quyết định cấm dùng màu da, nguồn gốc sắc tộc để quyết định tuyển chọn một ứng viên, từ chối không cho Đại học Harvard thực hành “tác dụng khẳng định” (affirmative action) để tăng sỉ số da màu không được đại diện đúng mức so với tỷ lệ trong dân số nói chung. Một trong những biện pháp được dùng để giảm bớt sỉ số dân Á Châu là gạt bỏ kết quả kỳ thi SAT hoặc giảm bớt tầm quan trọng của SAT, vì người gốc Á Châu có điểm SAT cao hơn nhiều so với các sắc dân khác.

Hội chứng người cứng đơ (Stiff Person Syndrome – SPS) là một căn bịnh có thể gây co thắt dữ dội và làm suy nhược các cơ, nhưng hầu hết mọi người đều không biết gì về nó mãi cho đến cuối năm ngoái, khi nữ danh ca Celine Dion công bố tình trạng bịnh của mình. Chứng rối loạn thần kinh và tự miễn dịch hiếm gặp này được cho là chỉ ảnh hưởng đến 1 hoặc 2 người trong một triệu người – và hai phần ba trong số những người bị là phụ nữ.

Tạp chí Consumer Reports vừa công bố phát hiện rằng nhựa vẫn hiện diện “rộng rãi” trong thực phẩm bất chấp các nguy hại về sức khỏe, và kêu gọi các cơ quan chức trách đánh giá lại mức độ an toàn của nhựa khi tiếp xúc với thực phẩm trong quá trình sản xuất. Tổ chức vô vụ lợi này cho biết rằng 84 trong số 85 mẫu thực phẩm ở siêu thị và thức ăn nhanh mà họ vừa kiểm tra gần đây có chứa “chất hóa dẻo” (plasticizers) được gọi là phthalates, một loại hóa chất được sử dụng để làm cho nhựa bền hơn.
Trang đầuTrang trước1234567Trang sauTrang cuối
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.