Bệnh tim mạch vẫn là bệnh giết hại nhiều người nhất tại Hoa Kỳ. Cứ bốn người lại có một người bị chết vì biến chứng bệnh tim mạch. Tuy nhiên, sự đề phòng tai biến bệnh tim mạch không được theo dõi chu đáo. Mức đề phòng quan trọng nhất vẫn là do sự cố gắng cuả chính bệnh nhân. Sau đây là những lời khuyên để giúp bệnh nhân chăm sóc sức khỏe được hữu hiệu hơn.
Trước hết, xin hãy kiểm soát bệnh cao huyết áp:
Thực sự thì bệnh nhân tự kiểm soát cao huyết áp không được kỹ càng cho lắm. Tại Hoa Kỳ có 24 phần trăm bị cao máu, trong đó thì chỉ có 53 phần trăm là chịu uống thuốc. Chỉ có 25 phần trăm bệnh nhân tự kiểm soát bênh cao máu đàng hoàng. Bệnh nhân có thể tự nhiên bỏ thuốc vì một vài công phạt như: cảm thấy lừ đừ, tình trạng tâm thần thay đổi, sinh hoạt tình dục kém. Có bệnh nhân vì tình trạng tài chánh kém, nhất là khi về hưu, không đủ tiền mua thuốc.
Chuyện nguy hiểm hơn là bệnh nhân tự ý ngưng uống thuốc, làm cho mạch máu bất chợt lên cao, còn cao hơn trước, dễ gây nên những biến chứng như tai biến mạch máu não (stroke) hay cơn đau tim (heart attack), máu nhồi cơ tim (myocardial infarction). Trong trường hợp này, bệnh nhân phải đi chữa cấp cứu ngay.
Kiểm soát cholesterol, mỡ trong máu:
Ai cũng biết rằng uống thuốc giảm mỡ và cholesterol sẽ làm giảm tử vong cho bệnh nhân bị cholesterol cao trong máu. Vậy mà nhiều bệnh nhân lại không chịu uống thuốc. Có tới 6-31 phần trăm bệnh nhân tự động bỏ thuốc giảm cholesterol. Cũng có nhiều bệnh nhân đã từng uống thuốc, nhưng chẳng được bao lâu cũng lại bỏ thuốc, có khi lên tới 10-12 phần trăm (W. Insull, J. Internal Med. 241: 317, 1997). Có 2 cách giúp bệnh chịu khó uống thuốc: thứ nhất là làm sao cho bệnh nhân hiểu được tầm quan trọng của việc uống thuốc giảm mỡ, giảm cholesterol và thứ hai là tìm cách hạ giá cả thuốc men xuống thấp để cho bệnh nhân nghèo có thể đủ tiền mua thuốc (J. Christopher Lynch, Pharmacy Times, January 2000).
Xin chịu khó uống Aspirine đều đặn mỗi ngày:
Việc uống Aspirine để giảm tử vong vì cơn đau tim (angina, heart attack) và bệnh nhồi máu cơ tim, nghẹt tim (myocardial infarction), đã được chứng minh rõ ràng. Vậy mà có rất nhiều bệnh nhân nam giới bị cơ nguy bệnh tim mạch, vẫn không lưu ý uống aspirin đều đặn. Chỉ có 33 phần trăm bệnh nhân da trắng, và 10 phần trăm bệnh da đen, bị cao cholesterol và cao huyết áp là còn tiếp tục uống aspirin. Xác suất đối với bệnh nhân Việt Nam ở hải ngoại uống aspirine mỗi ngày không rõ là bao nhiêu, có thể khá hơn, nhưng tốt hơn là quý bạn có bệnh cao huyết áp hay bệnh tim hãy chịu khó uống aspirin mỗi ngày.
Kích thích tố trị liệu giúp cho phụ nữ:
Phụ nữ đã tắt kinh, nếu dùng kích thích tố trị liệu có thể giảm nguy cơ bệnh tim mạch tới 35-50 phần trăm. Thử nghiệm cho thấy: nếu phụ nữ dùng kích thích tố và không bị nguy cơ vì ba loại bệnh như bệnh tim mạch, ung thư, và loãng xương thì có thể kéo dài tuổi thọ, thêm từ 1 tới 3 năm (JAMA, 277: 1140, 1997). Tất nhiên là dùng kích thích trị liệu chỉ có lợi cho phụ nữ chưa hề bao giờ có bệnh tim mạch, còn đã từng bị bệnh tim mạch rôì thì không giúp ích được gì. Ấy vậy mà cũng chỉ có 3-30 phần trăm phụ nữ dùng kích thích tố thường xuyên mà thôi. Lý do chính là vì sợ bị ung thư vú, sợ bị có đường kinh trở lại, và bị đau ngực. Bác sĩ gia đình sẽ cắt nghĩa cho bệnh nhân để hiểu rằng cơ nguyên sinh ra ung thư vú tương đối rất thấp nếu so sánh với rất nhiều điều lợi khi dùng kích thích tố. Còn nếu bị căng đau ngực thì có thể giảm lượng thuốc xuống.
Có thể dùng Raloxifene thay thế kích thích tố trị liệu:
Dùng Raloxifene rất tốt để chữa bệnh loãng xương, có thể giúp cho phụ nữ tránh phiền hà về chuyện đau ngực và đừơng kinh. Nhưng có vẻ gây thêm bệnh đỏ mặt (hot flashes) trong thời kỳ bị tắt kinh. Còn vấn đề Raloxifene có phòng ngừa cơ nguyên bệnh tim mạch hay không thì còn chờ thêm kết quả thử nghiệm sau này (Y học thường thức, www.VN1.net).
Có những lời khuyên:
Nói tóm lại, không uống thuốc men đều đặn sẩy ra rất thông thừơng cho tất cả mọi bệnh nhân. Tuy nhiên chúng ta phải nhìn thấy tầm quan trọng là nên uống thuốc thường xuyên, nhất là khi biết rằng có liên quan đến nguy cơ bệnh tim mạch. Xin có vài lời khuyên như sau:
. lưu ý đến triệu chứng bệnh tim mạch sẽ tái phát nếu bệnh nhân không uống thuốc đều đặn hoặc bỏ thuốc.
. bác sĩ và người nhà bệnh nhân nên giúp đỡ, khuyên nhủ bệnh nhân.
. cần theo rõi bệnh thường xuyên hơn.
. sắp xếp việc uống thuốc đều đặn mỗi ngày.
. nếu không muốn uống thuốc vì mt lý do gì thì cũng xin cho bác sĩ gia đình biết, để có thể tùy cơ thay đổi. Xin đừng tự ý bỏ thuốc.
. Nếu thuốc có phản ứng phụ thì sẽ điều chỉnh thuốc hoặc thay thế thuốc cho thích hợp.
. khuyến khích bệnh nhân có mt tinh thần tích cực: uống thuốc đều đặn để chống đỡ bệnh tật, khỏi bệnh.
Bác sĩ Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., FAAFP, E-mail: nmtran@hotmail.com; Fax: (714) 547-4968; Điện thoại: (714) 547-3915.
Gửi ý kiến của bạn
