Nhiếp Tuyến, Tuyến Tiền Liệt hoặc Nhiếp Hộ Tuyến là một tuyến sinh dục phụ của nam giới.
Mang danh là TUYẾN nhưng nó không tiết ra kích thích tố như các tuyến khác, không trực tiếp khích lệ sự giao hoan, nhưng góp phần quan trọng vào sự nối dõi tông đường và tột đỉnh của cảm khoái tình dục.
Tuyến cung cấp một ít chất lỏng kiềm tính để cùng Túi Tinh sản xuất tinh dịch. Mà tinh dịch lại rất cần thiết cho sự sinh tồn và di chuyển của cả dăm ba trăm triệu chú tinh trùng trong mổi lần giao hợp, xuất tinh.Tinh trùng do ngọc hành tạo ra.
Tinh dịch có đường fructose để cung cấp năng lượng cho tinh trùng; có prostaglandins kích thích tử cung co bóp, giúp tinh trùng di chuyển tìm kiếm Noãn Tiên Nữ ; trung hòa acid tính nước âm hộ để bảo vệ tinh tử. Chức năng này lại chịu sự chi phối của kích thích tố testosterone và kích thước lớn nhỏ của nhiếp tuyến cũng lại do kích thích tố này quyết định một phần nào
Trong trạng thái lành mạnh, bình thường, nhiếp tuyến to bằng trái hạt dẻ, sờ vào thấy mềmmềm. Tuyến nằm dưới bàng quang, bao quanh niệu quản dẫn nước tiểu ra ngoài cơ thể. Tuyến cũng nằm ở mặt trước của trực tràng, nên khi lang y cho ngón tay vào hậu môn khám thì cũng biết được tình trạng to nhỏ, cứng mềm, nhẵn nhụi hoặc sần sùi của tuyến. Ở tuổi trẻ, tuyến này là môi trường mầu mỡ cho sự nhiễm trùng, viêm, có sạn mà khi về già lại hay sưng và đưa tới u bướu lành hoặc ung thư.
Hôm nay lang tôi xin cùng quý thân hữu tìm hiểu xem tuyến sẽ gây khó chịu gì cho nam giới chúng ta và phe ta phải đối phó như thế nào với cái chuyện u sưng này.
Trước hết là chuyện Sưng Nhiếp Tuyến mà tiếng Hồng Mao kêu là Benign Prostatic Hyperplasia.
Thực ra đây không hẳn là một bệnh mà trong nhiều trường hợp là một thay đổi hầu như tự nhiên của tuyến với sự gia tăng tuổi đời của con người. Các tế bào bình thường trong tuyến sẽ tăng sinh sản và tăng trưởng (Hyperplasia) nhưng tuyến vẫn có hình dạng nguyên thủy và khác với sự tăng sinh bất thường của tế bào mới trong ung thư . Hiện tượng này cũng giống như sự lớn lên của nhũ hoa khi người nữ mang thai.
Ở tuổi thiếu niên, nhiếp tuyến bé tý xíu, rồi dưới ảnh hưởng của kích thích tố nam, nó lớn dần lên bằng đầu ngón tay. Từ tuổi 20 đến 40, tuyến giữ nguyên kích thước, nhưng đến tuổi ngoài 45 thì 15% tuyến to lên. Khi đạt tới tuổi 65 trở lên thì 60% người cao tuổi phe ta đều có nhiếp tuyến lớn bằng trái quýt.
Nguyên Nhân
Lý do mà nhiếp tuyến tăng sinh- trưởng chưa được xác định rõ ràng. Có nhiều ý kiến cho là tuổi càng cao thì các tế bào nối tiếp ở giữa tuyến tăng trưởng mạnh, như là mới được bón phân mầu mỡ. Ý kiến khác cho là do tác dụng của kích thích tố đàn ông vì quan sát cho thấy tuyến của những người bị thiến (hoạn quan ) không sưng. Ngoài ra sự cắt ống dẫn tinh trùng, xơ cứng gan, cao huyết áp, hút thuốc lá cũng được nêu ra như có thể là nguy cơ sưng nhiếp tuyến.
Triệu chứng
Vì bao bọc chung quanh ống dẫn tiểu, nên khi sưng to, tuyến sẽ đè vào tiết niệu khiến cho sự tiểu tiện bị tắc nghẽn. Trong đa số các trường hợp, nhất là ở người trên 45 tuổi, sự nghẽn tiểu tiện xẩy ra từ từ: nạn nhân thấy vòi nước tiểu không vọt ra xa, yếu dần, nhỏ giọt, phải rặn mới đái ra hết. Nhiều khi nạn nhân phải ngồi trên bàn cầu để cơ bắp dưới xương chậu thư giãn, giúp cho sự đái được dễ dàng.
Các triệu chứng thường thấy gồm có:
Bất chợt có một thôi thúc cấp bách muốn đi tiểu mà ta không kiểm soát, kiềm chế được. Lý do là bàng quang bị căng đầy nước tiểu;
Mót là vậy mà khi vào nhà cầu thì nước chẳng chịu ra ngay, phải rặn, vì ống dẫn bị nhiếp tuyến đè nghẹt;
Nếu có ra thì vòi nước cũng yếu sìu, ngắt quãng vì "giao thông hào" quá hẹp;
Tiểu xong mà thấy như bọng đái vẫn như còn tưng tức có nước, muốn "pi" thêm;
Nước tiểu sót lại trong bàng quan kích thích nên ta hay đi đái rắt, nhất là ban đêm;
Nước tiểu đôi khi có máu vì huyết quản dãn nở đứt vỡ;
Nhiều khi vì nằm lâu trong bọng đái nên nước tiểu cũng bị nhiễm vi khuẩn, đưa tới bệnh đường niệu.
Hiệp Hội Niệu Khoa Hoa Kỳ đã đề nghị một số câu hỏi để phe ta ước lượng sự rối loạn của nhiếp tuyến. Đó làtrong tháng vừa qua:
a- có bao giờ ta thấy có cảm giác như vẫn còn nước tiểu trong bọng đái sau khi tiểu xong"
b- có khi nào ta phải đi tiểu lại vài giờ sau khi vừa mới tiểu "
c- bao nhiêu lần trong khi tiểu ta phải ngưng rồi lại tiếp tục tiểu"
đ-bao nhiêu lần ta thấy rất khó khăn để nín đái"
e-bao nhiêu lần ta thấy vòi nước tiểu yếu đi"
g-bao nhiêu lần ta phải rặn để bắt đầu tiểu tiện "
h- bao nhiêu lần ta phải thức dậy để đi tiểu từ lúc chập tối tới sáng"
Nếu dăm câu trả lời đều là CÓ thì nhiếp tuyến của ta bắt đầu có vấn đề.
Để định bệnh, bác sĩ căn cứ vào lời khai những triệu chứng kể trên rồi xác định bằng cách khám hậu môn coi nhiếp tuyến lớn tới mức nào. Nước tiểu được phân tích coi có lẫn máu hoặc bị nhiễm khuẩn, thử nghiệm máu Prostate-Specific Antigen (PSA) xem có bị ung thư không.
Điều trị
Sưng nhiếp tuyến có thể được điều trị bằng dược phẩm hay giải phẫu.
Tháng 6 năm 2003, The American Urological Association đã đưa ra một hướng dẫn mới để điều trị Sưng Nhiếp Tuyến Lành. Khi các dấu hiệu nhẹ thì bệnh nhân được theo dõi ; khi trầm trọng thì bệnh nhân vừa được theo dõi vừa trị liệu.
Có nhiều dược phẩm làm nhiếp tuyến teo ( Proscar) hoặc làm thư giãn cơ thịt ở vùng xương chậu (Hytrin), khiến tiểu tiện được thông. Thào mộc Saw Palmetto cũng được y giới mang ra áp dụng với nhiều hứa hẹn tốt.
Y giới cũng khuyên không nên ăn thực phẩm có nhiều gia vị cay, cữ uống rượu, giảm tiêu thụ cholesterol, e rằng những chất này kích thích khiến tuyến sưng to hơn. Ngoài ra nên ăn nhiều rau trái, vận động cơ thể, đừng ngồi quá lâu cũng như xuất tinh thường hơn để ống dẫn tinh khỏi nghẹt.
Nếu tuyến quá lớn, khiến người bệnh thấy khó chịu thì cần giải phẫu để hoặc gọt nhỏ hay cắt hẳn tuyến sưng đi.
Sau giải phẫu, vết nơi mổ có thể đau cả tháng, và có thể bị chứng vãi đái trong vài tuần. Một vài người bị loạn cương dương tạm thời, đôi khi tinh khí chạy ngược lên bọng đái, nhưng không gây trở ngại gì tới việc giao hoan.
Thứ đến là Ung Thư Nhiếp Tuyến
Ung thư nhiếp tuyến là bệnh rất hay xẩy ra. Với nam giới, đây là loại ung thư thường có nhất và là nguyên nhân tử vong thứ hai trong số các bệnh ung thư, sau ung thư phổi.
Trung bình, trên 80% ung thư nhiếp tuyến được phát hiện ở lớp người 65 tuổi trở lên, nhất là từ 70 tới 72 tuổi. Cho nên nhiều người nói đây là bệnh của người già. Tuy vậy, 30% người ở tuổi 50 cũng có thể bị bệnh. Tỷ lệ ung thư cao ở người châu Phi, rất thấp ở dân Á châu.
Trong ung thư nhiếp tuyến, các tế bào tăng sinh một cách bất bình thường và không kiểm soát nổi. Chúng họp thành từng cục nhỏ trong tuyến. Rồi chúng lan tràn tới các bộ phận xa gần với tuyến như xương, hạch, lục phủ ngũ tạng. Khi ung thư đã lan xa như vậy thì kết quả sự chữa lành rất là mong manh.
Nguyên nhân
Nguyên nhân gây bệnh chưa được xác định. Có ý kiến cho là do tác dụng của hóa chất vào người làm việc trong kỹ nghệ cao su, dệt vải, phân bón, làm bình điện, tiêu thụ thực phẩm có nhiều chất mỡ. Cũng có thuyết cho là do tác dụng của kích thích tố đàn ông testosterone hoặc là do nhiễm trùng. Có điều may mắn là sự sưng nhiếp tuyến bình thường ở người cao tuổi không đưa tới ung thư của tuyến này.
Triệu chứng
Bệnh phát triển từ từ, âm thầm và ban đầu hầu như không có triệu chứng gì. Rồi vào một thời điểm nào đó bệnh nhân thấy tia nước đái yếu, không vọt thành vòi như trước; đái nhiều lần, nhất là về ban đêm, đôi khi nước tiểu có máu. Khi đái ra máu thì tế bào ung thư đã lan ra bọng đái và ống dẫn nước tiểu.
Sau vài tháng, người bệnh mệt mỏi, xuống cân, đau nhức xương sống lưng và xương hông.Tới lúc này thì bệnh đã lan rộng ra xương và cơ bắp ở chung quanh. Người bệnh cũng có rối loạn về đại tiện vì ung thư lan vào ruột già; loạn cương dương vì ung thư làm tổn thương giây thần kinh kế cận; sưng phù chân vì nghẹt máu lưu thông ở hạ chi; thiếu hồng huyết cầu vì tủy sống bị hư hao.
Ung thư nhiếp tuyến thường được chia ra thành từng giai đoạn tùy theo nặng nhẹ. Giai đoạn nằm thu gọn trong tuyến, chữa khỏi được; giai đoạn mới lan ra ngoài pham vi tuyến, còn chữa được; giai đoạn tế bào ung thư xâm nhập các hạch ở gần rồi lan đến xương cốt và các bộ phận xa xôi thì dường như đã quá trễ
Định bệnh
Hiện nay, ngón tay khám trực tràng (digital rectal exam) và thử máu prostate-specific antigen (PSA) là hai phương tiện hữu hiệu để truy tầm ung thư nhiếp tuyến. Ung thư nhiếp tuyến cần phải được nghĩ tới mỗi khi khám sâu trong hậu môn mà thấy tuyến sưng to hoặc cứng như đá.
Thử máu PSA là một thử nghiệm không tốn kém, dễ thực hiện nhưng hữu ích để coi tuyến sưng có là ung thư không và để theo dõi kết quả của điều trị. Bình thường kết quả là từ 0 tới dưới 4.0ng/mL; tăng cao dần cho tới mức 6.5ng/mL vào tuổi 80. Kết quả trên 4.0 ng/ml là không bình thường với người từ 50 tới 70 tuổi; người trẻ thì trên 2.5 ng/mL. Cũng nên lưu ý là thử nghiệm này không phải đặc biệt cho ung thư hoặc sưng nhiếp tuyến, vì nhiều nguyên nhân khác có thể làm PSA lên cao.
Với sự phối hợp của hai phương pháp này, có nhiều triển vọng là ung thư nhiếp tuyến được phát hiện sớm sủa. Hiệp Hội Ung thư Hoa Kỳ khuyên người trên 50 nên hàng năm làm hai thử nghiệm này.
Sau đó, tìm thấy tế bào ung thư trong một miếng nhiếp tuyến dưới kính hiển vi là đủ để xác nhận bệnh. Muốn biết ung thư đã lan ra xương, thì thử nghiệm acid phosphase test cũng được thực hiện khi PSA lên quá cao.
Điều trị
Nếu được khám phá sớm khi chưa lan, ung thư nhiếp tuyến có thể chữa lành bằng giải phẫu cắt bỏ tuyến và tế bào lân cận hoặc chữa bằng tia phóng xạ.
Với người ngoài 70 tuổi mà lại có thêm các bệnh tim, tiểu đường, thận thì nhiều ý kiến cho là nên theo dõi mỗi ba tháng. Lý do là trị liệu có một số ảnh hưởng không tốt cho tuổi và tình trạng sức khỏe.
Khi ung thư đã chạy ra ngoài tuyến, sự điều trị tập trung vào việc làm dịu đau xương thịt, cải tiến sự bài tiết nước tiểu, làm chậm sự phát triển của bệnh và giải phẫu cắt bỏ tuyến ung. Việc giải phẫu này hay gây ra chứng loạn cương dương.
Kích thích tố testosterone đẩy mạnh sự sinh sôi nẩy nở tế bào ung thư, nên có thể chặn sự việc này bằng cách cắt bỏ ngọc hành hay dùng thuốc ngăn chặn sự sản xuất kích thích tố trên.
Sau khi giải phẫu, bệnh nhân cần được theo dõi mỗi ba tháng, sáu tháng rồi hàng năm .
Hậu quả của điều trị
Sau giải phẫu cắt bỏ tuyến và trị ung thư bằng tia phóng xạ, có hai hậu quả không tốt mà bệnh nhân phải gánh chịu suốt đoạn đời còn lại : 70% bị chứng loạn cương dương vì giây thần kinh điều khiển sự cương cứng bị cắt bỏ hoặc tổn thương và 5% không kiềm chế được tiểu tiện. Ngoài ra, người bệnh còn bị lên cân, mặt nóng bừng nếu được chữa thêm bằng kích thích tố.
Giải phẫu thường cắt bỏ toàn bộ nhiếp tuyến.
Tài nghệ thủ thuật giải phẫu gia dù có cao, đôi khi cũng làm tổn thương tới giây thần kinh điều khiển sự cường dương, nằm ngay cạnh nhiếp tuyến và đưa đến sự liệt dương. Nhiều khi để tránh sự lan tràn của tế bào ung thư, hai sợi thần kinh này cũng được cắt bỏ. Thành ra nhiều bệnh nhân thường coi như khi nhận giải phẫu nhiếp tuyến là đã đem thú vui sắc dục đổi lấy mạng sống.
Để giải quyết vấn nạn này, năm 1999, các bác sĩ ở viện ung thư M.D Anderson, Texas, đã giải phẫu nối ghép giây thần kinh vào dương vật để cơ quan này có thể cương trở lại được. Họ lý luận rằng, y khoa học đã thành công trong việc ghép cơ thịt, ghép giây thần kinh ở mặt, thì tại sao không ghép giây thần kinh điều khiển sự cường dương ở cơ quan sinh dục.
Các khoa học gia bắt đầu nghiên cứu và thử nghiệm ở chuột thì thấy kết quả tốt. Họ đã thử trên con người bằng cách lấy một đoạn dây thần kinh cảm giác ở gót chân để nối với giây thần kinh gần nhiếp tuyến bị hư. Chừng hơn một năm sau thì giây thần kinh ghép mới phát triển hoạt động. Kết quả rất khả quan vì sau đợt ghép cho 14 bệnh nhân đầu tiên thì 4 người đã lấy lại được khả năng làm tình, 7 vị có cường dương nhưng chưa đủ mạnh để giao hợp và phải dùng thêm Viagra để hỗ trợ. Nói chung, kết quả rất đáng khuyến khích.
Ngoài Viagra, hai thuốc mới Levitra, Cialis cũng hữu hiệu lấy lại cương lực cho nhiều vị nam mi hùng dũng lên cương mà "trên bảo, dưới chẳng chịu nghe", nên sớm bùi ngùi ngã ngựa.
Không kềm tiểu tiện được tuy không đưa tới hậu quả tai hại, nhưng làm người bệnh bối rối, ngượng ngùng. Vừa mới vào thăm người bạn mà đã phải đi tiểu vài ba lần. Nếu không thì đái ra quần. Hoặc phải lủng lẳng đeo cái bịch cao su hứng nước tiểu, coi bộ cũng kỳ.
Cả hai hậu quả này đều ảnh hưởng tới nếp sống cá nhân và sự liên hệ của người bệnh với thân nhân, bạn bè cũng như là trở ngại cho khả năng kiếm kế sinh nhai.
Hy vọng rằng trong tương lai, y khoa học sẽ kiếm ra được phương pháp trị ung thư nhiếp tuyến công hiệu hơn để hạ số tử vong và làm giảm tác dụng phụ của các phương pháp điều trị hiện có, đặc biệt là rối loạn cương dương.
Để phe ta tiếp tục "enjoy", kẻo rồi lại "phí của Trời" ban cho!
Bác sĩ Nguyễn Ý-ĐỨC
Texas tháng 11- 2004
Mang danh là TUYẾN nhưng nó không tiết ra kích thích tố như các tuyến khác, không trực tiếp khích lệ sự giao hoan, nhưng góp phần quan trọng vào sự nối dõi tông đường và tột đỉnh của cảm khoái tình dục.
Tuyến cung cấp một ít chất lỏng kiềm tính để cùng Túi Tinh sản xuất tinh dịch. Mà tinh dịch lại rất cần thiết cho sự sinh tồn và di chuyển của cả dăm ba trăm triệu chú tinh trùng trong mổi lần giao hợp, xuất tinh.Tinh trùng do ngọc hành tạo ra.
Tinh dịch có đường fructose để cung cấp năng lượng cho tinh trùng; có prostaglandins kích thích tử cung co bóp, giúp tinh trùng di chuyển tìm kiếm Noãn Tiên Nữ ; trung hòa acid tính nước âm hộ để bảo vệ tinh tử. Chức năng này lại chịu sự chi phối của kích thích tố testosterone và kích thước lớn nhỏ của nhiếp tuyến cũng lại do kích thích tố này quyết định một phần nào
Trong trạng thái lành mạnh, bình thường, nhiếp tuyến to bằng trái hạt dẻ, sờ vào thấy mềmmềm. Tuyến nằm dưới bàng quang, bao quanh niệu quản dẫn nước tiểu ra ngoài cơ thể. Tuyến cũng nằm ở mặt trước của trực tràng, nên khi lang y cho ngón tay vào hậu môn khám thì cũng biết được tình trạng to nhỏ, cứng mềm, nhẵn nhụi hoặc sần sùi của tuyến. Ở tuổi trẻ, tuyến này là môi trường mầu mỡ cho sự nhiễm trùng, viêm, có sạn mà khi về già lại hay sưng và đưa tới u bướu lành hoặc ung thư.
Hôm nay lang tôi xin cùng quý thân hữu tìm hiểu xem tuyến sẽ gây khó chịu gì cho nam giới chúng ta và phe ta phải đối phó như thế nào với cái chuyện u sưng này.
Trước hết là chuyện Sưng Nhiếp Tuyến mà tiếng Hồng Mao kêu là Benign Prostatic Hyperplasia.
Thực ra đây không hẳn là một bệnh mà trong nhiều trường hợp là một thay đổi hầu như tự nhiên của tuyến với sự gia tăng tuổi đời của con người. Các tế bào bình thường trong tuyến sẽ tăng sinh sản và tăng trưởng (Hyperplasia) nhưng tuyến vẫn có hình dạng nguyên thủy và khác với sự tăng sinh bất thường của tế bào mới trong ung thư . Hiện tượng này cũng giống như sự lớn lên của nhũ hoa khi người nữ mang thai.
Ở tuổi thiếu niên, nhiếp tuyến bé tý xíu, rồi dưới ảnh hưởng của kích thích tố nam, nó lớn dần lên bằng đầu ngón tay. Từ tuổi 20 đến 40, tuyến giữ nguyên kích thước, nhưng đến tuổi ngoài 45 thì 15% tuyến to lên. Khi đạt tới tuổi 65 trở lên thì 60% người cao tuổi phe ta đều có nhiếp tuyến lớn bằng trái quýt.
Nguyên Nhân
Lý do mà nhiếp tuyến tăng sinh- trưởng chưa được xác định rõ ràng. Có nhiều ý kiến cho là tuổi càng cao thì các tế bào nối tiếp ở giữa tuyến tăng trưởng mạnh, như là mới được bón phân mầu mỡ. Ý kiến khác cho là do tác dụng của kích thích tố đàn ông vì quan sát cho thấy tuyến của những người bị thiến (hoạn quan ) không sưng. Ngoài ra sự cắt ống dẫn tinh trùng, xơ cứng gan, cao huyết áp, hút thuốc lá cũng được nêu ra như có thể là nguy cơ sưng nhiếp tuyến.
Triệu chứng
Vì bao bọc chung quanh ống dẫn tiểu, nên khi sưng to, tuyến sẽ đè vào tiết niệu khiến cho sự tiểu tiện bị tắc nghẽn. Trong đa số các trường hợp, nhất là ở người trên 45 tuổi, sự nghẽn tiểu tiện xẩy ra từ từ: nạn nhân thấy vòi nước tiểu không vọt ra xa, yếu dần, nhỏ giọt, phải rặn mới đái ra hết. Nhiều khi nạn nhân phải ngồi trên bàn cầu để cơ bắp dưới xương chậu thư giãn, giúp cho sự đái được dễ dàng.
Các triệu chứng thường thấy gồm có:
Bất chợt có một thôi thúc cấp bách muốn đi tiểu mà ta không kiểm soát, kiềm chế được. Lý do là bàng quang bị căng đầy nước tiểu;
Mót là vậy mà khi vào nhà cầu thì nước chẳng chịu ra ngay, phải rặn, vì ống dẫn bị nhiếp tuyến đè nghẹt;
Nếu có ra thì vòi nước cũng yếu sìu, ngắt quãng vì "giao thông hào" quá hẹp;
Tiểu xong mà thấy như bọng đái vẫn như còn tưng tức có nước, muốn "pi" thêm;
Nước tiểu sót lại trong bàng quan kích thích nên ta hay đi đái rắt, nhất là ban đêm;
Nước tiểu đôi khi có máu vì huyết quản dãn nở đứt vỡ;
Nhiều khi vì nằm lâu trong bọng đái nên nước tiểu cũng bị nhiễm vi khuẩn, đưa tới bệnh đường niệu.
Hiệp Hội Niệu Khoa Hoa Kỳ đã đề nghị một số câu hỏi để phe ta ước lượng sự rối loạn của nhiếp tuyến. Đó làtrong tháng vừa qua:
a- có bao giờ ta thấy có cảm giác như vẫn còn nước tiểu trong bọng đái sau khi tiểu xong"
b- có khi nào ta phải đi tiểu lại vài giờ sau khi vừa mới tiểu "
c- bao nhiêu lần trong khi tiểu ta phải ngưng rồi lại tiếp tục tiểu"
đ-bao nhiêu lần ta thấy rất khó khăn để nín đái"
e-bao nhiêu lần ta thấy vòi nước tiểu yếu đi"
g-bao nhiêu lần ta phải rặn để bắt đầu tiểu tiện "
h- bao nhiêu lần ta phải thức dậy để đi tiểu từ lúc chập tối tới sáng"
Nếu dăm câu trả lời đều là CÓ thì nhiếp tuyến của ta bắt đầu có vấn đề.
Để định bệnh, bác sĩ căn cứ vào lời khai những triệu chứng kể trên rồi xác định bằng cách khám hậu môn coi nhiếp tuyến lớn tới mức nào. Nước tiểu được phân tích coi có lẫn máu hoặc bị nhiễm khuẩn, thử nghiệm máu Prostate-Specific Antigen (PSA) xem có bị ung thư không.
Điều trị
Sưng nhiếp tuyến có thể được điều trị bằng dược phẩm hay giải phẫu.
Tháng 6 năm 2003, The American Urological Association đã đưa ra một hướng dẫn mới để điều trị Sưng Nhiếp Tuyến Lành. Khi các dấu hiệu nhẹ thì bệnh nhân được theo dõi ; khi trầm trọng thì bệnh nhân vừa được theo dõi vừa trị liệu.
Có nhiều dược phẩm làm nhiếp tuyến teo ( Proscar) hoặc làm thư giãn cơ thịt ở vùng xương chậu (Hytrin), khiến tiểu tiện được thông. Thào mộc Saw Palmetto cũng được y giới mang ra áp dụng với nhiều hứa hẹn tốt.
Y giới cũng khuyên không nên ăn thực phẩm có nhiều gia vị cay, cữ uống rượu, giảm tiêu thụ cholesterol, e rằng những chất này kích thích khiến tuyến sưng to hơn. Ngoài ra nên ăn nhiều rau trái, vận động cơ thể, đừng ngồi quá lâu cũng như xuất tinh thường hơn để ống dẫn tinh khỏi nghẹt.
Nếu tuyến quá lớn, khiến người bệnh thấy khó chịu thì cần giải phẫu để hoặc gọt nhỏ hay cắt hẳn tuyến sưng đi.
Sau giải phẫu, vết nơi mổ có thể đau cả tháng, và có thể bị chứng vãi đái trong vài tuần. Một vài người bị loạn cương dương tạm thời, đôi khi tinh khí chạy ngược lên bọng đái, nhưng không gây trở ngại gì tới việc giao hoan.
Thứ đến là Ung Thư Nhiếp Tuyến
Ung thư nhiếp tuyến là bệnh rất hay xẩy ra. Với nam giới, đây là loại ung thư thường có nhất và là nguyên nhân tử vong thứ hai trong số các bệnh ung thư, sau ung thư phổi.
Trung bình, trên 80% ung thư nhiếp tuyến được phát hiện ở lớp người 65 tuổi trở lên, nhất là từ 70 tới 72 tuổi. Cho nên nhiều người nói đây là bệnh của người già. Tuy vậy, 30% người ở tuổi 50 cũng có thể bị bệnh. Tỷ lệ ung thư cao ở người châu Phi, rất thấp ở dân Á châu.
Trong ung thư nhiếp tuyến, các tế bào tăng sinh một cách bất bình thường và không kiểm soát nổi. Chúng họp thành từng cục nhỏ trong tuyến. Rồi chúng lan tràn tới các bộ phận xa gần với tuyến như xương, hạch, lục phủ ngũ tạng. Khi ung thư đã lan xa như vậy thì kết quả sự chữa lành rất là mong manh.
Nguyên nhân
Nguyên nhân gây bệnh chưa được xác định. Có ý kiến cho là do tác dụng của hóa chất vào người làm việc trong kỹ nghệ cao su, dệt vải, phân bón, làm bình điện, tiêu thụ thực phẩm có nhiều chất mỡ. Cũng có thuyết cho là do tác dụng của kích thích tố đàn ông testosterone hoặc là do nhiễm trùng. Có điều may mắn là sự sưng nhiếp tuyến bình thường ở người cao tuổi không đưa tới ung thư của tuyến này.
Triệu chứng
Bệnh phát triển từ từ, âm thầm và ban đầu hầu như không có triệu chứng gì. Rồi vào một thời điểm nào đó bệnh nhân thấy tia nước đái yếu, không vọt thành vòi như trước; đái nhiều lần, nhất là về ban đêm, đôi khi nước tiểu có máu. Khi đái ra máu thì tế bào ung thư đã lan ra bọng đái và ống dẫn nước tiểu.
Sau vài tháng, người bệnh mệt mỏi, xuống cân, đau nhức xương sống lưng và xương hông.Tới lúc này thì bệnh đã lan rộng ra xương và cơ bắp ở chung quanh. Người bệnh cũng có rối loạn về đại tiện vì ung thư lan vào ruột già; loạn cương dương vì ung thư làm tổn thương giây thần kinh kế cận; sưng phù chân vì nghẹt máu lưu thông ở hạ chi; thiếu hồng huyết cầu vì tủy sống bị hư hao.
Ung thư nhiếp tuyến thường được chia ra thành từng giai đoạn tùy theo nặng nhẹ. Giai đoạn nằm thu gọn trong tuyến, chữa khỏi được; giai đoạn mới lan ra ngoài pham vi tuyến, còn chữa được; giai đoạn tế bào ung thư xâm nhập các hạch ở gần rồi lan đến xương cốt và các bộ phận xa xôi thì dường như đã quá trễ
Định bệnh
Hiện nay, ngón tay khám trực tràng (digital rectal exam) và thử máu prostate-specific antigen (PSA) là hai phương tiện hữu hiệu để truy tầm ung thư nhiếp tuyến. Ung thư nhiếp tuyến cần phải được nghĩ tới mỗi khi khám sâu trong hậu môn mà thấy tuyến sưng to hoặc cứng như đá.
Thử máu PSA là một thử nghiệm không tốn kém, dễ thực hiện nhưng hữu ích để coi tuyến sưng có là ung thư không và để theo dõi kết quả của điều trị. Bình thường kết quả là từ 0 tới dưới 4.0ng/mL; tăng cao dần cho tới mức 6.5ng/mL vào tuổi 80. Kết quả trên 4.0 ng/ml là không bình thường với người từ 50 tới 70 tuổi; người trẻ thì trên 2.5 ng/mL. Cũng nên lưu ý là thử nghiệm này không phải đặc biệt cho ung thư hoặc sưng nhiếp tuyến, vì nhiều nguyên nhân khác có thể làm PSA lên cao.
Với sự phối hợp của hai phương pháp này, có nhiều triển vọng là ung thư nhiếp tuyến được phát hiện sớm sủa. Hiệp Hội Ung thư Hoa Kỳ khuyên người trên 50 nên hàng năm làm hai thử nghiệm này.
Sau đó, tìm thấy tế bào ung thư trong một miếng nhiếp tuyến dưới kính hiển vi là đủ để xác nhận bệnh. Muốn biết ung thư đã lan ra xương, thì thử nghiệm acid phosphase test cũng được thực hiện khi PSA lên quá cao.
Điều trị
Nếu được khám phá sớm khi chưa lan, ung thư nhiếp tuyến có thể chữa lành bằng giải phẫu cắt bỏ tuyến và tế bào lân cận hoặc chữa bằng tia phóng xạ.
Với người ngoài 70 tuổi mà lại có thêm các bệnh tim, tiểu đường, thận thì nhiều ý kiến cho là nên theo dõi mỗi ba tháng. Lý do là trị liệu có một số ảnh hưởng không tốt cho tuổi và tình trạng sức khỏe.
Khi ung thư đã chạy ra ngoài tuyến, sự điều trị tập trung vào việc làm dịu đau xương thịt, cải tiến sự bài tiết nước tiểu, làm chậm sự phát triển của bệnh và giải phẫu cắt bỏ tuyến ung. Việc giải phẫu này hay gây ra chứng loạn cương dương.
Kích thích tố testosterone đẩy mạnh sự sinh sôi nẩy nở tế bào ung thư, nên có thể chặn sự việc này bằng cách cắt bỏ ngọc hành hay dùng thuốc ngăn chặn sự sản xuất kích thích tố trên.
Sau khi giải phẫu, bệnh nhân cần được theo dõi mỗi ba tháng, sáu tháng rồi hàng năm .
Hậu quả của điều trị
Sau giải phẫu cắt bỏ tuyến và trị ung thư bằng tia phóng xạ, có hai hậu quả không tốt mà bệnh nhân phải gánh chịu suốt đoạn đời còn lại : 70% bị chứng loạn cương dương vì giây thần kinh điều khiển sự cương cứng bị cắt bỏ hoặc tổn thương và 5% không kiềm chế được tiểu tiện. Ngoài ra, người bệnh còn bị lên cân, mặt nóng bừng nếu được chữa thêm bằng kích thích tố.
Giải phẫu thường cắt bỏ toàn bộ nhiếp tuyến.
Tài nghệ thủ thuật giải phẫu gia dù có cao, đôi khi cũng làm tổn thương tới giây thần kinh điều khiển sự cường dương, nằm ngay cạnh nhiếp tuyến và đưa đến sự liệt dương. Nhiều khi để tránh sự lan tràn của tế bào ung thư, hai sợi thần kinh này cũng được cắt bỏ. Thành ra nhiều bệnh nhân thường coi như khi nhận giải phẫu nhiếp tuyến là đã đem thú vui sắc dục đổi lấy mạng sống.
Để giải quyết vấn nạn này, năm 1999, các bác sĩ ở viện ung thư M.D Anderson, Texas, đã giải phẫu nối ghép giây thần kinh vào dương vật để cơ quan này có thể cương trở lại được. Họ lý luận rằng, y khoa học đã thành công trong việc ghép cơ thịt, ghép giây thần kinh ở mặt, thì tại sao không ghép giây thần kinh điều khiển sự cường dương ở cơ quan sinh dục.
Các khoa học gia bắt đầu nghiên cứu và thử nghiệm ở chuột thì thấy kết quả tốt. Họ đã thử trên con người bằng cách lấy một đoạn dây thần kinh cảm giác ở gót chân để nối với giây thần kinh gần nhiếp tuyến bị hư. Chừng hơn một năm sau thì giây thần kinh ghép mới phát triển hoạt động. Kết quả rất khả quan vì sau đợt ghép cho 14 bệnh nhân đầu tiên thì 4 người đã lấy lại được khả năng làm tình, 7 vị có cường dương nhưng chưa đủ mạnh để giao hợp và phải dùng thêm Viagra để hỗ trợ. Nói chung, kết quả rất đáng khuyến khích.
Ngoài Viagra, hai thuốc mới Levitra, Cialis cũng hữu hiệu lấy lại cương lực cho nhiều vị nam mi hùng dũng lên cương mà "trên bảo, dưới chẳng chịu nghe", nên sớm bùi ngùi ngã ngựa.
Không kềm tiểu tiện được tuy không đưa tới hậu quả tai hại, nhưng làm người bệnh bối rối, ngượng ngùng. Vừa mới vào thăm người bạn mà đã phải đi tiểu vài ba lần. Nếu không thì đái ra quần. Hoặc phải lủng lẳng đeo cái bịch cao su hứng nước tiểu, coi bộ cũng kỳ.
Cả hai hậu quả này đều ảnh hưởng tới nếp sống cá nhân và sự liên hệ của người bệnh với thân nhân, bạn bè cũng như là trở ngại cho khả năng kiếm kế sinh nhai.
Hy vọng rằng trong tương lai, y khoa học sẽ kiếm ra được phương pháp trị ung thư nhiếp tuyến công hiệu hơn để hạ số tử vong và làm giảm tác dụng phụ của các phương pháp điều trị hiện có, đặc biệt là rối loạn cương dương.
Để phe ta tiếp tục "enjoy", kẻo rồi lại "phí của Trời" ban cho!
Bác sĩ Nguyễn Ý-ĐỨC
Texas tháng 11- 2004
Gửi ý kiến của bạn
