Đàn ông chết vì ung thư nhiếp hộ đứng hàng thứ 2 tại Mỹ. Phần lớn bị bệnh ung thư nhiếp hộ tuyến từ 50 tuổi trở lên, nhưng 75 phần trăm bệnh xuất hiện trên 65 tuổi. Lý do bị chết vì ung thư nhiếp hộ tuyến nhiều như vậy một phần cũng là do sự khó khăn khi tìm bệnh.
Truy tầm thêm bằng siêu âm sẽ dễ dàng hơn trong việc truy tầm ung thư nhiếp hộ tuyến. Trong trừơng hợp nghi ngờ khi khám bằng tay hay lúc thử máu PSA, bác sĩ thường dùng siêu âm để xác định thêm bệnh trạng. Nhờ siêu âm còn biết thêm ung thư nhiếp hộ tuyến sẽ nằm ở giai đoạn phát triển nào. Cũng nhờ siêu âm sẽ giúp thử nghiệm sinh thiết (biopsy), lấy mô tế bào để truy tầm bệnh được chính xác hơn.
Nhiếp hộ tuyến là gì"
Là tuyến sinh dục của đàn ông. Tuyến có kích thước bằng trái táo tầu nhỏ hay củ hạt dẻ (walnut) nằm ngay dưới bọng đái, ngay đằng trước ruột già (rectum). Nhiếp hộ tuyến bao quanh ống dẫn tiểu (urethra).
Vì sao bị ung thư nhiếp hộ tuyến"
Đây là bệnh ung thư tiến triển chậm, nẩy sinh từ những tế bào ung thư trong nhiếp hộ tuyến. Tế bào ung thư có thể lan truyến ra ngoài nhiếp hộ tuyến, tới nhiều bộ phận khác trong cơ thể.
85 phần trăm đàn ông bị ung thư nhiếp hộ tuyến chết trong vòng 5 năm. 63 phần trăm kéo dài đời sống tới 10 năm. Nhưng nếu ung thư đã lan qua khỏi nhiếp hộ tuyến thì tử vong trong thời gian 5 năm lên tới 100 phần trăm.
Nguyên nhân ung thư nhiếp hộ tuyến"
Chưa được rõ chính xác. Chỉ biết rằng:
. Tuổi càng cao càng dễ mắc ung thư nhiếp hộ tuyến.
. Đồ ăn nhiều mỡ động vật có liên hệ gây ung thư nhiếp hộ tuyến.
. Gia đình nếu có người bị ung thư nhiếp hộ tuyến sẽ dễ mắc bệnh hơn người bình thường. Có tính chất di truyền do vài thứ gen, khoảng 10 phần trăm.
Nhưng quan trọng hàng đầu vẫn là phải truy tầm ung thư nhiếp hộ tuyến. Có 2 cách truy tầm:
. khám hậu môn bằng ngón tay.
. và thử máu PSA (prostate-specific antigen).
Nếu chỉ khám bằng ngón tay có thể kiếm được bệnh chừng 55 tới 69 phần trăm. Nhưng nếu đã rờ được ung thư bằng ngón tay rồi thì chính xác lên tới 89-97 phần trăm. Ít ra 40 phần trăm khi biết được bằng đầu ngón tay thì ung thư đã lan truyền ra khỏi ngoài tuyến nhiếp hộ tuyến. Khám bằng tay coi là cách giản dị nhất để truy tầm ung thư nhiếp hộ tuyến. Nhưng không may, bệnh nhân lại ít thích khám nhiếp hộ tuyến bằng tay. Khảo cứu gần đây cho biết khám ung thư bằng ngón tay còn phòng ngừa khỏi chết vì ung thư nhiếp hộ tuyến, lên tới 50-70 phần trăm.
Truy tầm ung thư nhiếp hộ tuyến bằng siêu âm qua hậu môn:
Truy tầm thêm bằng siêu âm sẽ dễ dàng hơn trong việc truy tầm ung thư nhiếp hộ tuyến. Trong trừơng hợp nghi ngờ khi khám bằng tay hay lúc thử máu PSA, bác sĩ thường dùng siêu âm để xác định thêm bệnh trạng. Nhờ siêu âm còn biết thêm ung thư nhiếp hộ tuyến sẽ nằm ở giai đoạn phát triển nào. Cũng nhờ siêu âm sẽ giúp thử nghiệm sinh thiết (biopsy), lấy mô tế bào để truy tầm bệnh được chính xác hơn.
Thử máu PSA: là cách truy tầm ung thư nhiếp hộ tuyến trong giai đoạn đầu. Thử PSA có nhậy cảm truy tầm bệnh lên tới 90-95 phần trăm. Dưới 4ng/mL trước đây coi là bình thường, nhưng trong một khám phá mới nhất gần đây cho biết khi PSA lên tới 2ng/mL cũng phải coi chừng. Từ 4ng/mL trở lên tới 10 ng/dl là trong vòng nghi ngờ (borderline)ung thư nhiếp hộ tuyến. Trên 10ng/mL càng phải nghi ngờ nhiều hơn.
Vậy khi nào sẽ thử PSA"
Nhiều khảo cứu khuyến cáo nên khám phá sớm ung thư nhiếp hộ tuyến để điều trị bệnh sớm. Nhờ vậy có thể giúp kéo dài phần nào cho tuổi thọ đàn ông. Một khảo cứu khác ở Quebec cho biết tỉ lệ chết vì ung thư nhiếp hộ tuyến, trong khoảng 8 năm, có sự cách biệt giữa bệnh nhân được truy tầm ung thư nhiếp hộ tuyến sớm (chết 15 phần 100,000 bệnh nhân) và bệnh nhân truy tầm bệnh trễ (chết 48.7 phần 100,000 bệnh nhân).
Sau đây là vài lời khuyên giảm nguy cơ ung thư nhiếp hộ tuyến cho phái nam:
. Tránh ăn mỡ động vật, như mỡ heo, mỡ gà v..v..
. Nên ăn nhiều rau, trái cây, nhân hột (nuts) v..v..
. Nên ăn cà chua, bưởi, dưa hấu vì có nhiều chất lycopenes giúp DNA đỡ bị hư hại, giảm nguy cơ ung thư nhiếp hộ tuyến.
. Tới tuổi 50, cần truy tầm ung thư nhiếp hộ tuyến bằng cách thử máu PSA và khám hậu môn bằng đầu ngón tay.
. Đàn ông thuộc trường hợp có nhiều nguy cơ bị bệnh như người da đen, hay gia đình có người bị ung thư nhiếp hộ tuyến, cần truy tầm bệnh sớm hơn, 45 tuổi.
. Bệnh nhân đàn ông cần hỏi bác sĩ gia đình xin tài liệu tìm hiểu nguyên nhân, tìm hiểu cách truy tầm ung thư nhiếp hộ tuyến cho kịp thời. Tất nhiên, cũng nên tìm hiểu thêm cách chữa ung thư nhiếp hộ tuyến. Vì lỡ một ngày nào đó, nếu không may, bệnh ung thư này có thể sẩy ra cho chính bản thân mình.
(Ghi chú: bài này viết với mục đích nâng cao kiến thức, không dùng để tự trị liệu. Nếu bạn có thắc mắc về tình trạng sức khỏe hay thuốc men, xin hỏi bác sĩ gia đình).
Bác sĩ Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., FAAFP; E-mail: nmtran@hotmail.com ; Điện thoại: (714) 547-3915.
Gửi ý kiến của bạn
