Câu Chuyện Y Học: Phải Chăng Thiên Nhiên Là Vô Hại"
Ngày nay phong trào dùng thuốc thiên nhiên đang bành trướng mạnh mẽ khắp mọi nơi trên thế giới. Phải chăng đây là khuynh hướng trở về nguồn của con người" Tại Canada, trên 50% dân chúng sử dụng thuốc thiên nhiên (herbal medicines, produits naturels). Đây là những loại thuốc được làm từ thực vật, cây cỏ, từ các phần của động vật, côn trùng hoặc từ các loại khoáng chất v.v..Thuốc thiên nhiên thường được sử dụng để bồi dưỡng sức khỏe, lọc thận, bổ gan, tẩy độc, tạo thêm sinh lực, trợ dương, tăng sức miễn dịch, phòng trị các bệnh thông thường như ho hen cảm cúm, viêm sưng đau nhức khớp xương hoặc để giúp làm tăng hay giảm cân. Đối với người Vn chúng ta, hiện tượng này không có gì mới lạ hết. Ngày xưa ở quê nhà, chúng ta cũng đã từng dùng thuốc thiên nhiên rồi. Đó là thuốc Bắc, thuốc Nam, thuốc Ta hay thuốc “Vườn”. Sau 75, danh từ thuốc Dân tộc đã được dùng để chỉ những loại thuốc được sản xuất và bào chế từ cây cỏ ở Vn...Tại Canada, thuốc thiên nhiên được qui định và chi phối bởi luật Loi et Règlements sur les Aliments et Drogues của Bộ Y Tế Santé Canada. Phần lớn thuốc thiên nhiên được xếp vào trong nhóm thực phẩm bổ sung (supplément alimentaire) và có thể mua dễ dàng không cần toa bác sĩ trong các pharmacies, trong các chợ, trong tiệm Produits naturels, Health food stores hoặc mua qua ngõ bưu điện và Internet…Viết bài nầy, tác giả không có chủ tâm đánh giá thuốc thiên nhiên hay thuốc Tây. Thuốc nào cũng có cái hay cái dở, cái mạnh cái yếu của nó hết!..
Một nhận định sai lầm
Thường tình, ai cũng nghĩ rằng hễ thiên nhiên là vô hại. Các nhà khoa học Tây phương đã cho biết là có một số thuốc thiên nhiên kể cả các loại vitamines, nếu dùng không đúng cách vẫn có thể gây hại cho sức khỏe...Một vài loại thuốc có thể che lấp một cách tạm thời diễn biến thật sự của bệnh trạng và làm sai lạc kết quả các test của phòng thí nghiệm. Chúng cũng có thể làm gia tăng tác dụng của thuốc Tây đến độ gây nguy hiểm cho bệnh nhân. Đôi khi thuốc thiên nhiên cũng có thể hóa giải, làm giảm hay làm mất tác dụng của một loại âu dược nào đó nếu được dùng chung với nhau. Tóm lại, tất cả các phản ứng bất lợi vừa nêu trên đều do sự tương tác (interaction) giữa các món thuốc với nhau mà ra thôi.
Một số thuốc thiên nhiên thông dụng tại hải ngoại
*Valériane (Valeriana officinalis, Valerian, Herbe aux chats, Herbe de st George): Giúp an thần, giảm lo âu bức rức, giảm stress, giảm suy nhược tinh thần, động kinh, giúp tập trung tư tưởng và ngủ ngon...Không nên sử dụng chung với các loại thuốc ngủ hay thuốc an thần (sédatifs) như barbituriques, benzodiazepines (Valium, Librium, Ativan). Cũng không nên uống chung với các thuốc thiên nhiên có tính an thần như Camomille, Kava và Millepertuis vì tính an thần sẽ bị gia tăng gấp bội, bệnh nhân có thể rơi vào trạng thái mê man. Cùng một lý do vừa nêu, không nên uống Valeriane chung với rượu vì sẽ làm tăng tác dụng của alcool. Không nên uống chung cùng lúc với thuốc trị bệnh mất ngủ vì tác dụng của thuốc nầy sẽ tăng.
*Kava-Kava (Piper methysticum, Tonga, Awa): Trị lo âu, an thần...Không nên sử dụng chung với các loại thuốc barbituriques, benzodiazepines, thuốc trị suy nhược tinh thần và thuốc trị bệnh Parkinson. Kava có ảnh hưởng không tốt đối với các loại thuốc gây mê, như nó có thể làm gia tăng tác dụng của thuốc mê Halothane, rất nguy hiểm khi giải phẫu. Không nên uống rượu lúc sử dụng thuốc Kava.
*Echinacée (Echinacea sp, Cone flower, Hedgehog, Indian Head): Trị cảm cúm, cảm nhiễm đường hô hấp, tăng cường sức miễn dịch...Không sử dụng Echinacée nếu đang xài các loại thuốc làm giảm sức miễn dịch (immunosuppresseur) như Cyclosporine sau khi được giải phẫu ghép bộ phận. Kỵ các loại thuốc corticostéroides (Prednisone, Decadron), các steroides anabolisants (Winstrol), Amiodarone (Cordarone), Methotrexate (Rheumatrex) và Ketocomazol (Nizoral). Phụ nữ đang mang thai không nên xài Echinacée. Những người nào đang mắc bệnh lao, hoặc các bệnh thuộc tự miễn (auto immune disease) như rheumathoid arthritis, systemic lupus erythomatosus cũng không nên sử dụng Echinacée. Chỉ nên uống trong vòng từ 7 đến 14 ngày mà thôi, không nên uống liên tục trong 8 tuần lễ.
*Tỏi (Allium sativum, Garlic, Nectar of the Gods, Ail): Trị cảm cúm, tiêu chảy, giúp làm giảm đường lượng trong máu, giảm cholesterol, giảm áp huyết, ngăn ngừa tình trạng xơ cứng động mạch, ngừa các bệnh thuộc về tim, bổ gan và tăng cường sức miễn dịch…Thuốc tỏi có khuynh hướng làm máu loãng. Không nên xài thuốc tỏi cùng lúc với các thuốc kháng đông (anticoagulant) như Warfarin (Coumadin) hoặc với các thuốc có tính chống kết tụ tiểu cầu (antiplaquettaire) như Aspirine vì có nhiều nguy cơ bị xuất huyết. Đối với các thuốc trị bệnh tiểu đường thường được gọi là thuốc giảm đường lượng (hypoglycémiant), cũng không nên dùng chung với thuốc tỏi để tránh tình trạng đường huyết bị kéo xuống quá thấp.
*Gừng (Gingembre, Ginger) dùng trong trường hợp muốn nôn mửa, say sóng (motion sickness) và ăn không ngon, mất đói...Gừng kéo dài thời gian chảy máu. Tránh dùng gừng chung với các loại thuốc làm loãng máu như Aspirine, Coumadin. Lạm dụng gừng có thể ảnh hưởng đến các thuốc trị bệnh tim và thuốc trị tiểu đường.
*Camomille (Tanacetum parthenium, Feverfew, Wild Chamomile): Trị tinh thần căng thẳng, nhức đầu, phong thấp, dị ứng, chóng mặt, đau bụng lúc hành kinh...Không nên uống Camomille chung với các thuốc kháng đông vì sẽ dễ gây xuất huyết. Cũng không nên uống chung với thuốc chống đau nhức làm loãng máu thuộc nhóm anti inflammatoire non stéroidien như Tylénol, Aspirine, Ibuprofene (Advil, Motrin), Celebrex. Phụ nữ đang mang thai tránh dùng Camomille vì có thể làm tử cung co thắt. Không uống chung với thuốc kháng đông Coumadin. Camomille có chứa chất chát tannin có thể ngăn trở việc hấp thụ chất sắt.
*Millepertuis (Hypericum perforatum, St John’s Wort, Goatweed, Herbe de St Jean): Trị suy nhược tinh thần nhẹ, lo âu, mệt mỏi, ăn không biết ngon, mất ngủ và đau nhức các bắp cơ, tăng sinh lực, giúp ổn định tâm tánh trong thời gian tiền kinh nguyệt...Uống chung với các thuốc trị sida, như thuốc Indinavir, sẽ làm giảm tác dụng của loại thuốc diệt siêu vi nầy. Millepertuis cũng ảnh hưởng đến tác dụng của các thuốc trị kinh phong (antiépileptique), thuốc ngừa thai, thuốc làm giảm sức miễn dịch, thuốc chống suy nhược tinh thần (Prozac, Paxil), thuốc chống kết tụ tiểu cầu, thuốc kháng đông (Coumadin), thuốc ngừa sự loại bỏ bộ phận ghép (Cyclosporine), thuốc chống siêu vi agents antirétroviraux (Invirase), thuốc trị bệnh tim Digoxine (Lanoxin) và Théophylline.
*Bạch quả (Ginkgo biloba, Yinhsing, Fossil tree, Kew tree, Maiden hair tree): Giúp máu lưu thông được dễ dàng, trị viêm phế quản, xơ cứng động mạch, cholesterol cao, bồi dưỡng trí nhớ, giảm triệu chứng bệnh Alzheimer, cải thiện tình trạng chóng mặt, giúp gan và túi mật hoạt động tốt...Có thể làm xuất huyết nếu xài chung với thuốc kháng đông hoặc thuốc làm máu loãng như Aspirine, vitamin E, Plavix, Persantine và Ticlid. Tạp chí New England Journal of Medicine có đề cập đến một ca xuất huyết trong mắt sau khi bệnh nhân đã thường xuyên uống Ginkgo biloba và Aspirin trong một thời gian dài. Tránh xài Ginkgo biloba lúc mang thai và lúc cho con bú.
*Nhân Sâm (Panax ginseng): An thần, giảm stress, bồi dưỡng sinh lực, tăng sức miễn dịch, giảm đường máu, giảm cholesterol và trợ dương...Dùng Ginseng chung với thuốc kháng đông có thể gây xuất huyết. Với thuốc trị suy nhược tinh thần Phenelzine (Nardil) sẽ gây nhức đầu, run rẩy. Với thuốc trị bệnh tim Digoxin (Lanoxin) sẽ làm khó đo lường hiệu quả và tác dụng của món thuốc nầy. Cũng không nên uống Ginseng nếu đang trị liệu bằng các thuốc tâm thần (antipsychotiques) và thuốc trị suy nhược tinh thần hay trầm cảm (antidepresseur). Nếu đang dùng thuốc trị bệnh tiểu đường (Diabeta, Diamicron) thì cũng không nên dùng Ginseng cùng một lúc vì đường lượng có thể bị kéo xuống quá nhanh...Lạm dụng Ginseng sẽ có nguy cơ làm tăng áp huyết, bồn chồn, mất ngủ, bị tiêu chảy hoặc da nổi đỏ.
*Ephedra/Ephedrine (Ephedra sinica, Ma Huang, Sea Grape, Yellow Horse, Desert Herb): Trị suyễn, tăng sinh lực, và để giúp làm giảm cân...Có thể dẫn đến những phản ứng bất lợi như ngạt thở, áp huyết tăng cao gây hại cho tim.
Sử dụng cùng lúc với thuốc thông mũi (décongestants) có chứa chất Ephedrine như Dristan, Sinutab, Sudafed, Actifed hoặc với các thuốc có Caffeine, bệnh nhân sẽ bị co giật, hôn mê và có thể bị đột quỵ tim. Không nên uống Ephedra trong các trường hợp sau đây: lúc mang thai, lúc cho con bú, khi có bệnh tiểu đường, đang bị bệnh tăng nhãn áp glaucome hoặc đang bị chứng cường giáp trạng (hyperthyroidisme).
*Sulfate de glucosamine: Trị đau nhức do thoái hóa khớp (arthrose), bảo vệ sụn khớp...Có người cho rằng Glucosamine có tính làm tăng đường máu" Nếu dùng chung với thuốc Insuline có thể sẽ làm giảm tác dụng của thuốc nầy. Vấn đề trên cũng còn trong vòng tranh cãi giữa các nhà khoa học với nhau. Nên ngưng uống Glucosamine một tuần trước ngày đi thử máu để việc đo đường lượng được chính xác hơn. Không xài Glucosamine đồng thời với thuốc kháng đông Warfarin (Coumadin). Các người nào thường hay bị dị ứng với đồ biển thì không nên uống Glucosamine có hoặc không có phối hợp với Chondroitine vì cả hai chất nầy đều có nguồn gốc từ cá mập.
*Dong Quai (Angelica sinensis, Ginseng pour femme): Trị mất ngủ, điều kinh, trị đau bụng và giúp giảm thiểu các triệu chứng bất lợi của thời kỳ mãn kinh...Không nên dùng Dong Quai lúc đang mang thai, hoặc lúc có kinh nguyệt quá nhiều. Những người đang bị bệnh tiểu đường cần thận trọng vì Dong Quai có thể làm tăng đường huyết.
Với liều lượng cao, Dong Quai làm tăng nhịp tim và làm tăng áp huyết.
*Cam thảo (Réglisse, Glycyrrhiza glabra, Licorice, Sweetwood): Trị bệnh đau dạ dầy, loét bao tử, loét miệng, ho hen, phong thấp, v.v… Dùng cùng lúc với các thuốc lợi tiểu (diurétiques) có thể làm giảm chất potassium trong máu. Không nên uống cùng một lượt với thuốc trị bệnh tim như Lanoxin hoặc với các thuốc làm hạ áp huyết. Tránh dùng Réglisse khi có thai, lúc bị tiểu đường, yếu gan, yếu thận hoặc đang mắc các bệnh chứng về tim mạch hoặc áp huyết cao.
*Saw Palmetto (Serenoa repens, Cabbage Palm, Sabal, Dwarf Palm, Palmier Nain): Có tính lợi tiểu, và được dùng để trị các bệnh thuộc đường tiết niệu...Saw Palmetto cũng thường được sử dụng để chữa trị truờng hợp tiền liệt tuyến bị triển dưỡng (benign prostatic hypertrophy). Phản ứng phụ của thuốc là có thể làm giảm sự ham muốn tình dục và gây nhức đầu. Nó cũng có thể làm thay đổi tác dụng của các thuốc ngừa thai và của các hormones trị liệu khác. Không nên dùng Saw Palmetto lúc mang thai hoặc trong thời gian cho con bú.
*Hawthorn (Crataegus oxycantha, Aubépine, Mayflower, Maybrush): Trị hồi hộp, tim đập nhanh, lo âu mất ngủ, giảm các cơn đau thắt ngực bằng cách giảm áp huyết động mạch và giảm cholesterol trong máu...Không nên uống cùng một lúc với các loại thuốc trị bệnh tim như Digoxin (Lanoxin) vì nhịp tim có thể bị giảm nhiều.
*Hà thủ ô (Polygonum multiflorum, Radix Polygoni multiflori, Chineese knotweed, Flowery knotweed, Ho shou wu, He shou wu, Zi shou wu, Shou Wu Pian, Fo ti): Rất phổ biến ở Việt Nam và Bắc Mỹ. Theo Đông y, Hà thủ ô dùng để bồi dưỡng sức khỏe, giữ cho tóc và râu được đen lâu bạc, bổ gan thận huyết, bổ xương, trợ dương…
Theo cơ quan y tế của Anh quốc Medecine&Health Care Products Regulatory Agency cho biết, có nhiều khảo cứu nói đến tác dụng độc hại của Hà thủ ô đối với gan như làm vàng da, vàng mắt, nước tiểu xậm màu, ói mửa, đau bụng, biếng ăn và làm cho yếu sức (Batinelli et al 2004, New case of acute hepatitis following consumption of Shou Wu Pian, Ann Inter Med140:E589)
*Nước bưởi (Jus de pamplemousse, grapefruit juice): Món giải khát bổ dưỡng chứa nhiều sinh tố...Có thể tương tác với một số thuốc Tây rất nguy hiểm. Không uống nước bưởi cùng lúc với các thuốc trị cao máu, thuốc hạ cholesterol, thuốc trị nấm, thuốc trị đau thắt ngực hoặc điều hòa nhịp tim và các loại thuốc ngừa sự loại bỏ bộ phận ghép.
Một thị trường hỗn độn
Trên 70% thuốc thiên nhiên bán tại Canada được xếp vào nhóm thực phẩm... Ngày 1 Janvier 2004, Cơ quan Santé Canada cho áp dụng điều luật mới về thuốc thiên nhiên. Santé Canada gọi tất cả các sản phẩm thiên nhiên với cái tên chung là Produits de santé naturels PSN. Trong nhóm nầy bao gồm: các dược thảo, rong biển, nấm, vi khuẩn tốt hay probiotics, vitamins, khoáng chất, các acids béo thiết yếu (essential fatty acids) như Omega-3, các sản phẩm từ thú vật và hải sản, các thuốc Tàu hay thuốc Bắc, Cao đơn hoàn tán, thuốc Nam, thuốc Ấn độ, các thuốc liệu pháp vi lượng đồng cân (produits homéopathiques)… Theo luật nầy tất cả nhà sản xuất thuốc thiên nhiên phải có môn bài cấp bởi Santé Canada. Nhà sản xuất phải đệ nạp các thông tin như: phải nêu rõ tên sản phẩm, chất gì, nguồn gốc từ đâu, có những hoạt chất nào, ảnh hưởng trên sức khỏe cùng liều lượng và cách sử dụng ra sao, các tài liệu khảo cứu liên hệ, v.v…Nếu được chấp nhận, Santé Canada mới cấp cho sản phẩm một DIN (drug identification number) gồm 8 số, hoặc số NPN (numéro de Produit Naturel), hoặc số liệu pháp vi lượng đồng cân DIN-HM (homeopathic medecine). Tất cả chỉ dẫn và các điều cấm kỵ (contre-indications, mise en garde) cũng đều phải được ghi rõ bên ngoài hộp thuốc...Đối với thuốc thiên nhiên sản xuất tại Canada và Hoa Kỳ, nhà bào chế phải tuân theo một số quy tắc làm ăn đàng hoàng gọi là BPF (Bonne Pratique de Fabrication, Good Manufacturing Practice). Một món thuốc có mang ký hiệu DIN, NPN hoặc DIN- HM cho biết là nó đã đáp ứng đầy đủ thủ tục cứu xét của cơ quan Y tế Canada...Thực tế cho thấy kỹ nghệ thuốc thiên nhiên không ngừng phát triển một cách quá nhanh chóng trong một bối cảnh hỗn độn, không có luật lệ rõ ràng để quy định và kiểm soát. Ai muốn bán gì thì bán, nói sao hay quảng cáo sao cũng được hết...Tạp chí Protégez Vous đã từng cho điều tra xét nghiệm một số thuốc thiên nhiên bán tại Quebec, thì mặc dù có mang ký hiệu DIN đàng hoàng nhưng không ít sản phẩm đã không tôn trọng những điều đã ghi trên hộp thuốc như liều lượng không đúng, thậm chí chất thuốc cũng không tương ứng như đã ghi bên ngoài. Direction des Produits de Santé naturels thuộc Santé Canada hiện đang cố gắng nghiên cứu và tìm cách giải quyết vấn đề thuốc thiên nhiên cho được trật tự và hợp lý hơn. Chuyện không đơn giản đâu!.
Chất lượng của thuốc: một vấn đề nan giải
Trước một rừng thuốc thiên nhiên đủ loại, đủ cỡ, người tiêu thụ bị hoa mắt, phân vân và tự hỏi không biết mình nên chọn thuốc nào đây" Thôi thì chỉ còn biết tin vào quảng cáo, hình thức và màu sắc bên ngoài của hộp thuốc để mà quyết định.
Tại Canada, thuốc thiên nhiên nằm trong vòng kiểm soát của một số nhà bào chế lớn như: Wampole Canada, Swiss Herbal, Quest, Jamieson, Lalco, Adrien Gagnon, Jean Marc Brunet, v.v...Ngoài ra cũng có một số labo nhỏ chen chân kiếm ăn bên cạnh các nhà bào chế đàn anh. Santé Canada ước lượng thị trường thuốc thiên nhiên tại Canada ở vào lối
4,3$ tỉ/năm (so với 10,9$ tỉ/năm cho các dược phẩm có brevet). Thuốc thiên nhiên tại Hoa kỳ 36$ tỉ/năm. Thuốc thiên nhiên được sản xuất theo lối công nghiệp thì đòi hỏi phải có nguồn cung cấp nguyên liệu thật dồi dào. Một số được sản xuất ngay tại Canada hoặc Hoa Kỳ và phần lớn còn lại được nhập cảng từ Á Châu hay từ Nam Mỹ. Hoạt chất của cây thuốc có thể rất thay đổi, tùy theo thời gian tăng trưởng, nơi trồng, cách trồng, tùy theo phần nào của thực vật được sử dụng và cũng tùy theo cây thuốc được gặt hái lúc nào trong năm.
Tại những phương trời xa xôi vạn dặm thì làm sao kiểm soát một cách chu đáo tất cả quy trình sản xuất nguyên vật liệu để bảo đảm có một chất lượng an toàn và trung thực cho được". Đây cũng là một vấn đề lo nghĩ của những nhà bào chế có lương tâm...Không phải thiên nhiên là vô hại! Một số thực vật có thể có hại cho sức khỏe như làm hư gan, hại thận hay thậm chí còn có thể gây ra ung thư. Bởi lẽ nầy nên một số chất sau đây bị cấm tại Canada: Aristolochia (Birthworth, Snake root, Guang Fang Ji), Coca (Erythroxylum coca), Nux vomica (có Strychnine) và Pau d’arco (Tabebuia impetiginosa). Santé Canada thường theo dõi và kiểm soát các loại thuốc thiên nhiên bán trên thị truờng, đặc biệt quan tâm đến các món thuốc nhập cảng từ Á châu. Thỉnh thoảng cơ quan nầy cũng có phát hiện một số thuốc mạo hóa. Tuy mang danh nghĩa là thuốc thiên nhiên nhưng nhà sản xuất lại cố tình pha trộn thêm những loại thuốc Tây (prescription drugs, medicaments d’ordonnance) vào trong đó. Những chất thuốc thường được trộn thêm có thể là những steroides, hormones, các chất thuốc lợi tiểu, các thuốc kháng viêm sưng (anti inflammatoires), các thuốc trợ dương (aphrodisiaques) và thuốc làm giảm đường huyết (hypoglycémiant). Nhãn hiệu của các thuốc nhập cảng từ Á Châu thường lem nhem không rõ rệt, khó hiểu, không đầy đủ chỉ dẫn cần thiết và cũng không nêu rõ những điều cấm kỵ quan trọng!
Santé Canada cảnh giác dân chúng
Nhằm mục đích cảnh giác người tiêu thụ về sự nguy hiểm của một vài loại thuốc thiên nhiên, Santé Canada thường xuyên cho phổ biến các thông báo như sau:
-Thuốc K4 của Ấn độ, dùng trị các bệnh liên quan đến tiền liệt tuyến...Thuốc do du khách mang vào Canada, hoặc được mua qua đường bưu điện. Tại Tân Tây Lan đã có 4 người bệnh và 1 người chết sau khi sử dụng thuốc K4 (5/09/96).
- Millepertuis, làm mất tác dụng của các loại thuốc trị sida như Indinavir chẳng hạn và có thể tạo ra những dòng virus có tính đề kháng với thuốc nầy (7/04/2000).
- Capsules West Pharm Hydro Lean và 4Ever Fit, Ephedra/Ephedrine (Ma Huang). Có chứa Éphédrine và đây là thuốc thiên nhiên dùng để làm giảm đói, mục đích để giảm cân làm cho ốm bớt, tăng cường sinh lực và giúp các lực sĩ đạt thành tích mong muốn...Thuốc được phối hợp với caffeine và với một chất kích thích khác nữa. Rất nguy hiểm cho những người có bệnh tim, đang bị cao máu hoặc tiểu đường. Éphédrine: liều tối đa 8mg/monodose hay 32mg/ngày...Éphédra: liều tối đa 400mg/monodose hay 1600mg/ngày...Sự phối hợp hai chất Éphédrine với Caffeine rất nguy hiểm. Có thể gây hồi hộp, tim đập nhanh, rung cơ, mất ngủ và có thể làm chết người!...Có chứa Éphédrine nếu trên nhãn hiệu có đề Ma Huang, Éphédra chinois, Sida codifolia, hoặc Épitonine. Có chứa Cafféine nếu thấy nhãn hiệu có đề Thé vert, Guarana, Maté, Noix de cola, Yohimbine…Vậy hãy cẩn thận khi bạn uống cà phê hay trà sau khi uống thuốc (23/5/2006).
-Kava kava, không nên dùng bất cứ loại thuốc nào có chứa chất Kava kava. Áp dụng cho tất cả thuốc có ký hiệu DIN cũng như thuốc không có ký hiệu. Thuốc rất độc hại cho gan. Canada chưa có báo cáo chính thức về các sự ngộ độc do Kava gây ra. Tại Âu châu và Hoa kỳ đã xảy ra rất nhiều ca ngộ độc được ghi nhận, trong số đó đã có một bệnh nhân cần phải được ghép gan (16/01/2002).
-PC SPE và SPES, thuốc do Botanic Lab Hoa Kỳ sản xuất. Dùng để tăng cường sức miễn dịch và trị các bệnh về tiền liệt tuyến...Cơ quan FDA đã tìm thấy 2 loại thuốc trên có chứa thuốc kháng đông Warfarin và thuốc chống lo âu sợ hãi Aprazolam (Xanax). Nếu chẳng may, bệnh nhân uống 2 loại thuốc thiên nhiên nầy cùng một lúc với các loại thuốc an thần thì sẽ rất có hại cho sức khỏe. Thuốc được bán qua ngõ bưu điện và Internet.
-HuaFo Vigor Max, thuốc trợ dương, trị yếu sinh lý...Thuốc viên màu đỏ, nhập cảng từ Á châu. Hua Fo do Guizhu Ribulo medical Industry, China sản xuất. Thuốc có chứa một cách bất hợp pháp chất Sildefanil (Viagra). Có thể rất nguy hiểm cho những ông nào đang xài thuốc trị đau thắt ngực thuộc nhóm dérivés nitrés, áp huyết động mạch sẽ tụt xuống quá thấp dám đứt bóng đi luôn về bên kia thế giới (15/02/02).
-Arhrin Capsules (có chứa bất hợp pháp Indomethacin, DES, Alprazolam) để trị đau khớp; Osporo Capsules (có Indomethacin, DES) dùng giúp cho bộ xương khỏe mạnh; Poena Capsules (có Indomethacin) dùng giãn cơ; Neutralis Capsules (có Indomethacin) dùng tăng cường sức miễn dịch; 5OA Plus Capsules (có Indomethacin, Alprazolam) giúp hoạt động của khớp, cơ và gân; RA Spes Capsules (có Indomethacin và Alprazolam) giúp giãn cơ và gân; Hepastat Capsules (có Indomethacin) bán để tẩy độc gan...Được biết các món thuốc Tây trên đều là thuốc phải có toa nhưng lại được chứa bất hợp pháp trong các thuốc thiên nhiên vừa kể...Indomethacin thuộc nhóm thuốc chống viêm sưng non-steroidal anti-inflammatory drug, không nên dùng nếu bệnh nhân có vấn đề bao tử, cũng như nó có thể tương tác với một số thuốc khác...
Diethylstillbestrol (DES) là hormone estrogen non stéroidien có thể gây cancer... Alprazolam là thuốc trị lo âu phiền não. Alprazolam làm tăng tác dụng của rượu và của nhiều loại thuốc an thần khác...Tất cả thuốc thiên nhiên kể ở trên đều do Botanic Lab Hoa Kỳ sản xuất dưới danh nghĩa là thuốc Tàu (6/2002).
-Bell Magnum Bullet, thuốc trợ dương...Không có ký hiệu DIN ghi trên hộp Thuốc viên dài có màu trắng đục, do công ty Bell Lifestyle Products Ltd Mississauga, Ontario Canada sản xuất. Santé Canada cho biết thuốc trên có chứa một chất tương tợ như chất Tadalafil (Cialis), là một loại thuốc trợ dương mới ra trên thị trường, tác dụng cũng giống như Viagra...Những ông nào đang sử dụng chất nitrate để trị đau thắt ngực mà lỡ uống thêm thuốc Bell Magnum Bullet thì có thể rất nguy hiểm vì áp huyết sẽ bị giảm xuống, ngoài ra trong những trường hợp hạn hữu và rất hiếm các mô của dương vật có thể bị tổn hại gây nên sự bất lực vĩnh viễn (21/05/2004).
-Liquiang 4, Santé Canada vừa cảnh giác dân chúng đừng nên uống thuốc Tàu Liquiang 4 vì thuốc này có chứa thuốc tây Glyburide một cách bất hợp pháp, có thể gây hại cho sức khỏe. Được biết Glyburide (tên thương mại là thuốc Diabeta, trị tiểu đường) rất phổ thông tại Canada và cần phải có toa mới mua được. Liquiang 4 được sản xuất tại Trung Quốc và cũng còn được gọi là Liquiang Xiao Ke Ling (có nghĩa là hữu hiệu để trị khát nước). Theo nhà sản xuất, thì đây là một loại thuốc thiên nhiên, trình bày dưới dạng viên (Liquiang 4 dietary Supplement Capsules). Thuốc được cty Bugle International Northridge, California phân phối. Thuốc được bán qua đường bưu điện và qua ngõ Internet (25/10/2005).
-Hanna’s Herbal Special Teas-LYM, Strauss Healthy Cell Tea, Strauss Lymphatic Capsules, Strauss Lymphatic Tea...Santé Canada cảnh báo dân chúng không nên dùng những món thuốc nêu trên vì có chứa chất chaparral trích từ các loài thực vật Larrea tridentata còn gọi là “Shegoi”, Larrea divaricata và Larrea mexicana. Các loài thực vật nầy là những thuốc cổ truyền của thổ dân Mexico để trị viêm khớp, cancer, đau bụng, tiêu chảy, cảm cúm, v.v…). Chaparral không được Santé Canada cho phép sử dụng dưới bất cứ mọi hình thức vì có hại cho gan và cho thận (21/12/05).
-Qing Zhi, căn cứ theo cảnh báo của Y tế Tân Tây Lan, Santé Canada khuyên du khách có đi du lịch Tân Tây Lan đừng nên mua một loại thuốc sản xuất từ Trung Quốc. Thuốc nầy có tên là Qing Zhi vì có chứa bất hợp pháp chất Sibutramine là thuốc bán theo toa để làm cho không đói bụng (coupe faim). Sibutramine có thể gây các phản ứng bất lợi về thị giác, làm xáo trộn nhịp đập của tim, gây cao áp huyết. Sibutramine không nên dùng chung với các thuốc nào có tác dụng trên chất sérotonine của não, chẳng hạn như các loại thuốc chống trầm cảm (05/01/07).
-Kang Da, Santé Canada cảnh báo du khách đi Tân Tây Lan đừng nên mua một loại thuốc mang tên Kang Da, sản xuất bên Trung Quốc. Đây là thuốc trợ dương có chứa bất hợp pháp chất Sildénafil (Viagra). Các ông đang có bệnh tim mà còn ham xài thuốc Kang Da thì rất nguy hiểm vì có thể bị tai biến mạch máu não (05/01/07).
- Power 58, Platinum Power 58, Ehanix, Jolex, Onyo, Deguozonghengtianxia, các thuốc nầy đều được dùng để trợ dương và có chứa bất hợp pháp chất Acétildénafil (là một chất thuốc tương tợ như Viagra) có thể gây nguy hiểm cho những ông đang yếu tim (05/01/07).
**Theo sự nhận định của cơ quan Y Tế Canada, thì…sự phối hợp giữa nhiều loại thuốc thiên nhiên với nhau đều được nghi ngờ là có thể dẫn đến những phản ứng bất lợi, làm tổn thương gan và có hại cho sức khỏe. Ngoài ra còn có vấn đề như những nguyên liệu sử dụng là những nguyên liệu bị giả mạo hay bị biến đổi cũng được kể như là những nhân tố bất lợi…(…a number of factors must be considered when a natural product with multiple ingredients is suspected to be associated with adverse effects. And adulterant or misidentified ingredients could be present in the product that maybe responsible for any adverse effects. Possible toxicity due to excessive dosing or prolonged intake should be considered. Some herbs may contain hepatotoxins and other may contribute to idiosyncratic hepatotoxic reactions and involve an immunological response... Health Canada, Canadian adverse Reaction Newletter, Jan 2003).
Kết luận
Tại Canada thuốc thiên nhiên mặc dù được sử dụng rộng rãi khắp nơi, nhưng khác với một số nước bên Âu châu nó vẫn chưa được giới y khoa chính thức công nhận. Chắc phải còn lâu lắm các trường y dược Canada mới có thể thêm môn thuốc lá cây trong chương trình đào tạo bác sĩ và dược sĩ tại xứ nầy. Tuy nói vậy nhưng trường Đại học Laval Quebec cũng dự trù vào năm 2009 sẽ cho ghi thêm môn thuốc thiên nhiên trong chương trình đào tạo dược sĩ. Dù sao đi nữa, không ai có thể chối cãi được những lợi ích của một số thuốc thiên nhiên đã mang lại cho sức khỏe chúng ta, chẳng hạn như sâm nhung và lộc nhung mà mọi người VN chúng ta đều có nghe nói đến...
Trở ngại chính yếu hiện nay của thuốc thiên nhiên là thiếu cơ chế pháp lý quy định rõ rệt để việc kiểm soát loại thuốc nầy được hữu hiệu hơn. Ngoài ra vấn đề thiếu tài liệu khảo cứu khoa học giá trị và đáng tin cậy cũng làm giới y khoa e dè chưa có thể chính thức chấp nhận thuốc thiên nhiên như một phương pháp y khoa phù trợ (médecine complémentaire, médecine alternative) bên cạnh thuốc Tây được!...Thiên nhiên không phải là hoàn toàn vô hại… Collège des Médecins và Ordre des Pharmaciens du Québec khuyên chúng ta không nên sử dụng vitamines với những liều lượng quá lớn, đừng bao giờ mua thuốc thiên nhiên mà nhãn hiệu không rõ rệt và chỉ sử dụng thuốc thiên nhiên trong thời gian ngắn mà thôi (dưới 3 tháng) vì khoa học chưa biết ảnh hưởng về lâu về dài của món thuốc thiên nhiên đó ra sao. Cẩn thận với các lời quảng cáo chẳng hạn như bảo đảm sẽ chữa khỏi bệnh, hoặc có thể ngừa được bệnh, hoặc họ nói đây là một loại thuốc nhiệm mầu đã được người Trung Hoa sử dụng từ cả ngàn năm nay rồi, v.v…Mỗi khi đi khám bệnh, bạn cần phải nói rõ cho bác sĩ biết nếu bạn đang dùng loại thuốc thiên nhiên nào. Tốt hơn hết là bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ và dược sĩ trường hợp bạn có ý định xài thuốc ngoại khoa. Lời khuyên của nhà chuyên môn rất ư là cần thiết nếu bạn đang thường xuyên sử dụng các loại thuốc Tây như: thuốc chống đông máu, thuốc làm loãng máu, thuốc làm giảm đường huyết, thuốc trị bệnh tim, lúc đang mang thai, lúc cho con bú, lúc bạn chuẩn bị để được giải phẫu và cuối cùng nếu bạn lúc nào cũng cảm thấy cần phải…sáng say chiều xỉn hết!
Tài liệu tham khảo:
- Santé Canada- Cadre réglementaire pour les produits de santé naturels: Aperu(2004).
- Chevalier, A. Encyclopédie des produits médicinales. Montréal, Sélection du Reader’s Digest, 1997.
- The healing power of vitamins, minerals and herbs-the A-Z guide to enhancing your health and treating illness with nutritional supplement. Montreal, The Reader’s Didest Association 1999.
- Collège des Médecins du Québec et Ordre des Pharmaciens du Québec- Attention, Parlez-en avec votre Médecin ou votre Pharmacien.
- Natural Medicines Comprehensive Database - compiled by the Editors of Pharmacist’s Letter and Prescriber’s Letter, Sixth edition, 2004
Gửi ý kiến của bạn
