Một Trường Hợp Lâm Sàng: Phản Ứng Insulin
Bác sĩ Trần Mạnh Ngô
Nhân viên cấp cứu (paramedics) đưa một bệnh nhân đàn ông 68 tuổi vào phòng cấp cứu. Bệnh nhân không còn tỉnh táo. Bà vợ thấy bệnh nhân gần như bất tỉnh trong nhà, vội kêu nhân viên cứu cấp tới ngay. Thử máu bệnh nhân thấy đường xuống thấp còn 35. Nhân viên cấp cứu truyền D50, bệnh nhân có vẻ khá hơn. Sau khi truyền xong chai nước biển D50, bệnh nhân tỉnh dậy. Độ đo Glascow bất tỉnh (coma) là 15. Bệnh nhân trở lại bình thường. Bệnh nhân không than phiền gì nữa. Tiểu sử bệnh lý cho thấy bệnh nhân bị tiểu đường đang trị bằng Insulin. Bệnh nhân cũng bị cao mỡ, cao huyết áp. Không bị bệnh tim. Bệnh nhân từ chối những tiểu sử bệnh lý trước đây. Bệnh nhân đang dùng những thuốc như chích Insulin, uống Zantac, Antivert, và Prinivil.
Coi lại những cơ quan khác thì thấy bệnh nhân không bị nóng sốt, không mất cân, không than phiền đau đớn chỗ nào. Thị giác bình thường, không than phiền bị đau mắt. Tai mũi họng không thấy đau tai hay đau cổ họng. Về phần tim mạch không thấy bệnh nhân than đau ngực, không khó thở. Về phổi không thấy than ho, không thở ngắn, không tiếng khò khè, không có đàm rãi. Về bộ máy tiêu hoá, không bị oí, mửa, không tiêu chảy, không ói ra máu, không đi cầu phân đen. Về bộ phận đường tiểu: không bí tiểu, không tiểu buốt, không tiểu són. Về da: không nổi mẩn, không bị ngứa. Khám tổng quát từ khi bệnh nhân tới phòng cấp cứu đã tỉnh táo, cảnh giác, định hướng. Không bị vàng da. Đo nhiệt độ: 97 độ F, mạch 70, nhịp thở 18, huyết áp 178/74, độ bão hóa dưỡng khí (pulse oximetry) 100%. Đo độ bất tỉnh Glascow 15 hoàn toàn tốt.
Khám đầu, tai, mắt, mũi, họng: đầu không thấy gì. Tai không thấy gì bất thường. Khám mắt cũng vậy. Tròng mắt cử động bình thường. Khám đáy mắt bình thường. Tai bình thường. Mũi bình thường, Cổ mềm, cử động theo mọi chiều hướng bình thường. Ngực không thấy gì. Tim nhịp đập bình thường, không có tiếng thổi, không thất nhịp. Phổi trong. Bụng mềm không có gì bất thường. Chân tay bình thường. Hệ thần kinh ổn định. Tỉnh táo, trả lời mau lẹ. Không có hậu tai biến mạch máu não. Nói rõ ràng, Chân tay cử động bình thường. Không có chỗ nào bị liệt. Thử giây thần kinh từ II-XII bình thường.
Bệnh nhân được đưa vào phòng cấp cứu theo dõi từ 11:20 sáng tơi 2 giờ chiều. Bác sĩ cấp cứu coi lại những dấu hiệu huyết áp, nhịp tim, nhịp thở, nhiệt độ. Tất cả đều bình thường. Đếm lại bạch huyết cầu thấy tế bào trắng 12,000, hemoglobin 16. Thử nghiệm máu cho thấy chất điện phân bình thường. Bây giờ đường cao lên 149. Bệnh nhân ăn uống bình thường. Khám bệnh 2 giờ chiều thấy bệnh nhân tỉnh táo bình thường. Độ Glascow 15, bình thường. Bệnh nhân đòi về nhà. Mạch tim bây giờ là 67, nhịp thở 18. Huyết áp 118/61, và độ bão hoà dưỡng khí oxymetry là 95%. Bệnh nhân không còn triệu chứng gì, tỉnh táo, chân cử động bình thường, Bệnh nhân được xuất viện.
Định bệnh: Phản ứng thuốc Insulin. Yêu cầu bệnh nhân trở về bác sĩ gia đình bàn luận thuốc uống tiểu đường và thuốc chích insulin ngay. Bệnh nhân nên ăn thành nhiều bữa nhỏ. Bệnh nhân sẽ trở lại phòng cấp cứu nếu có bất cứ vấn đề gì. Người nhà bệnh nhân và bệnh nhân đều được cho biết nếu muốn cần hỏi xin cứ hỏi. Bệnh nhân được xuất viện. Bệnh nhân bị phản ứng Insulin khi mức đường xuống thấp dưới 50mg/dl. Bị phản ứng insulin thường do chích lượng thuốc insulin quá lố hay uống thuốc giảm đường quá liều nhất là thuốc loại sulfonylurea. Bệnh nhân bị tiểu đường nặng hoặc bệnh nhân cố muốn cho đường xuống mức bình thường, dễ bị phản ứng insulin. Những triệu chứng nhẹ khi bị phản ứng insulin như bụng thấy đói, người thấy nóng. Triệu chứng trung bình như đổ mồ hôi, run chân tay, buồn bã, nhịp tim đâp nhanh, tim đập mạnh, nhức đầu. Khi bị nặng hơn nữa thấy chóng mặt, đầu óc nhầm lẫn, không tập trung được, tâm lý bất thường, cơ thể bứt rứt, bất tỉnh, chân tay run rẩy, kinh phong. Có trường hợp như bị triệu chứng tai biến mạch máu não, yếu nửa người, nói ngọng. Bệnh nhân trị bệnh bằng thuốc chích insulin có những triệu chứng về đêm khi đường xuống thấp như ưu trầm, sáng khó thức giấc, nhức đầu hay bứt rứt về buổi sáng, ra mồ hôi đêm cũng là những triệu chứng phản ứng insulin.
Bệnh nhân cần hỏi bác sĩ gia đình để điều chỉnh thuốc men trị tiểu đường và hỏi nếu gặp những trường hợp cấp cứu nên phải làm những gì để khỏi bị nguy hiểm tơí tính mạng. Kêu 911 khi cần cấp cứu chứ không thể nhờ người quen đưa vào nhà thương hoặc tự mình lái xe vào phòng cấp cứu. (bài tường trình lâm sàng này không thể dùng để tự trị liệu).
Bs Trần Mạnh Ngô, xin mời ghé thăm Y Dược Ngày Nay, www.yduocngaynay.com, Một Trang Web Y Khoa của người Việt viết cho người Việt.
Bác sĩ Trần Mạnh Ngô
Nhân viên cấp cứu (paramedics) đưa một bệnh nhân đàn ông 68 tuổi vào phòng cấp cứu. Bệnh nhân không còn tỉnh táo. Bà vợ thấy bệnh nhân gần như bất tỉnh trong nhà, vội kêu nhân viên cứu cấp tới ngay. Thử máu bệnh nhân thấy đường xuống thấp còn 35. Nhân viên cấp cứu truyền D50, bệnh nhân có vẻ khá hơn. Sau khi truyền xong chai nước biển D50, bệnh nhân tỉnh dậy. Độ đo Glascow bất tỉnh (coma) là 15. Bệnh nhân trở lại bình thường. Bệnh nhân không than phiền gì nữa. Tiểu sử bệnh lý cho thấy bệnh nhân bị tiểu đường đang trị bằng Insulin. Bệnh nhân cũng bị cao mỡ, cao huyết áp. Không bị bệnh tim. Bệnh nhân từ chối những tiểu sử bệnh lý trước đây. Bệnh nhân đang dùng những thuốc như chích Insulin, uống Zantac, Antivert, và Prinivil.
Coi lại những cơ quan khác thì thấy bệnh nhân không bị nóng sốt, không mất cân, không than phiền đau đớn chỗ nào. Thị giác bình thường, không than phiền bị đau mắt. Tai mũi họng không thấy đau tai hay đau cổ họng. Về phần tim mạch không thấy bệnh nhân than đau ngực, không khó thở. Về phổi không thấy than ho, không thở ngắn, không tiếng khò khè, không có đàm rãi. Về bộ máy tiêu hoá, không bị oí, mửa, không tiêu chảy, không ói ra máu, không đi cầu phân đen. Về bộ phận đường tiểu: không bí tiểu, không tiểu buốt, không tiểu són. Về da: không nổi mẩn, không bị ngứa. Khám tổng quát từ khi bệnh nhân tới phòng cấp cứu đã tỉnh táo, cảnh giác, định hướng. Không bị vàng da. Đo nhiệt độ: 97 độ F, mạch 70, nhịp thở 18, huyết áp 178/74, độ bão hóa dưỡng khí (pulse oximetry) 100%. Đo độ bất tỉnh Glascow 15 hoàn toàn tốt.
Khám đầu, tai, mắt, mũi, họng: đầu không thấy gì. Tai không thấy gì bất thường. Khám mắt cũng vậy. Tròng mắt cử động bình thường. Khám đáy mắt bình thường. Tai bình thường. Mũi bình thường, Cổ mềm, cử động theo mọi chiều hướng bình thường. Ngực không thấy gì. Tim nhịp đập bình thường, không có tiếng thổi, không thất nhịp. Phổi trong. Bụng mềm không có gì bất thường. Chân tay bình thường. Hệ thần kinh ổn định. Tỉnh táo, trả lời mau lẹ. Không có hậu tai biến mạch máu não. Nói rõ ràng, Chân tay cử động bình thường. Không có chỗ nào bị liệt. Thử giây thần kinh từ II-XII bình thường.
Bệnh nhân được đưa vào phòng cấp cứu theo dõi từ 11:20 sáng tơi 2 giờ chiều. Bác sĩ cấp cứu coi lại những dấu hiệu huyết áp, nhịp tim, nhịp thở, nhiệt độ. Tất cả đều bình thường. Đếm lại bạch huyết cầu thấy tế bào trắng 12,000, hemoglobin 16. Thử nghiệm máu cho thấy chất điện phân bình thường. Bây giờ đường cao lên 149. Bệnh nhân ăn uống bình thường. Khám bệnh 2 giờ chiều thấy bệnh nhân tỉnh táo bình thường. Độ Glascow 15, bình thường. Bệnh nhân đòi về nhà. Mạch tim bây giờ là 67, nhịp thở 18. Huyết áp 118/61, và độ bão hoà dưỡng khí oxymetry là 95%. Bệnh nhân không còn triệu chứng gì, tỉnh táo, chân cử động bình thường, Bệnh nhân được xuất viện.
Định bệnh: Phản ứng thuốc Insulin. Yêu cầu bệnh nhân trở về bác sĩ gia đình bàn luận thuốc uống tiểu đường và thuốc chích insulin ngay. Bệnh nhân nên ăn thành nhiều bữa nhỏ. Bệnh nhân sẽ trở lại phòng cấp cứu nếu có bất cứ vấn đề gì. Người nhà bệnh nhân và bệnh nhân đều được cho biết nếu muốn cần hỏi xin cứ hỏi. Bệnh nhân được xuất viện. Bệnh nhân bị phản ứng Insulin khi mức đường xuống thấp dưới 50mg/dl. Bị phản ứng insulin thường do chích lượng thuốc insulin quá lố hay uống thuốc giảm đường quá liều nhất là thuốc loại sulfonylurea. Bệnh nhân bị tiểu đường nặng hoặc bệnh nhân cố muốn cho đường xuống mức bình thường, dễ bị phản ứng insulin. Những triệu chứng nhẹ khi bị phản ứng insulin như bụng thấy đói, người thấy nóng. Triệu chứng trung bình như đổ mồ hôi, run chân tay, buồn bã, nhịp tim đâp nhanh, tim đập mạnh, nhức đầu. Khi bị nặng hơn nữa thấy chóng mặt, đầu óc nhầm lẫn, không tập trung được, tâm lý bất thường, cơ thể bứt rứt, bất tỉnh, chân tay run rẩy, kinh phong. Có trường hợp như bị triệu chứng tai biến mạch máu não, yếu nửa người, nói ngọng. Bệnh nhân trị bệnh bằng thuốc chích insulin có những triệu chứng về đêm khi đường xuống thấp như ưu trầm, sáng khó thức giấc, nhức đầu hay bứt rứt về buổi sáng, ra mồ hôi đêm cũng là những triệu chứng phản ứng insulin.
Bệnh nhân cần hỏi bác sĩ gia đình để điều chỉnh thuốc men trị tiểu đường và hỏi nếu gặp những trường hợp cấp cứu nên phải làm những gì để khỏi bị nguy hiểm tơí tính mạng. Kêu 911 khi cần cấp cứu chứ không thể nhờ người quen đưa vào nhà thương hoặc tự mình lái xe vào phòng cấp cứu. (bài tường trình lâm sàng này không thể dùng để tự trị liệu).
Bs Trần Mạnh Ngô, xin mời ghé thăm Y Dược Ngày Nay, www.yduocngaynay.com, Một Trang Web Y Khoa của người Việt viết cho người Việt.
Gửi ý kiến của bạn
