Đọc Báo Y Khoa: Chức Năng Thận - Đau Cổ Tay
Bs Trần Mạnh Ngô
Cách Mới Đo Chức Năng Thận. Theo tin tức từ Viện Y Tế Hoa Kỳ (NIH) thì một thử nghiệm mơí đo Cystatin-C có thể dùng để chuẩn định chức năng thận, ước tính được nguy cơ tử vong và nguy cơ bệnh tim mạch người già. Thử nghiệm Cystatin-C cho chức năng thận có thể suy đoán được nguy cơ bệnh tim mạch từ nhẹ, trung bình, tới nặng.
Các chuyên gia thử nghiệm cho 4, 637 bệnh nhân người già, tuổi từ 65 trở lên, bằng cách song song thử nghiêm đo Cystatin-C vơí thử nghiệm chức năng thận đo Creatinine trong máu, so sánh tiên đoán nguyên nhân tử vong do cơn đau tim hay do tai biến mạch máu não. Khoảng 20% tham dự nghiên cứu có mức Cystatin-C cao nhất với nguy cơ tử vong gấp 2 lần. Nguy cơ bệnh tim mạch và tai biến mạch máu não tăng 50%, so vơí bệnh nhân có mức Cystatin-C thấp. Trái lại, thử nghiệm Creatinine cho biết chỉ khám phá được 10% nguy cơ cao bệnh tim mạch, và số bệnh nhân còn lại tham dự thử nghiệm creatinine phỏng đoán chỉ có nguy cơ bệnh tim mạch trung bình. 60% bệnh nhân thử nghiệm Cystatin-C có chức năng thận không bình thường, với nguy cơ biến chứng bệnh tim mạch cao và trung bình.
Theo Cơ Quan NIH thì có liên hệ giữa chức năng thận, tình trạng bệnh tim mạch và tuổi già bệnh nhân. Dùng phương pháp đo Cystatin-C ước đoán được chức năng thận bằng cách đo vận tốc lọc tiểu cầu thận không thôi mà không cần dùng công thức tính toán như khi dùng thử nghiệm Creatinine. Mặc dù phương pháp Cystatin-C chưa được áp dụng để đo chức năng thận trong thử nghiệm lâm sàng hàng ngày, nhưng Cystatin-C đã chính thức được cơ quan FDA cho phép dùng để chuẩn định chức năng thận. Cần nói thêm là cả Creatine lẫn Cystatin-C đều là những chất bạch đản bài tiết qua thận. Cystatin là một bạch đản chứa 120 amino acids do di thể CST3 mã hóa. Cystatin-C lọc qua màng tiểu cầu rồi hấp thụ lại qua phần tế bào (proximal tubule) của ống sinh niệu (nephron). Khi bị suy chức năng thận, Cystatin-C giảm bài tiết qua thận, tăng cao trong máu. Đo mức Cystatin-C trong máu có thể ước tính độ suy thận, chính xác hơn đo creatinine trong máu. So với Creatinine, đo Cystatin-C không lệ thuộc tuổi tác, giới tính và trọng khối bắp thịt của cơ thể. Thử nghiệm đo Cystatin-C có thể bén nhậy hơn trong lúc ban đầu vì có thể sớm biết được chức năng thận khi vừa mới bị hư.
Nguyên Nhân Đau Cổ Tay. Đau từng cơn do chất myelin giây thần kinh A beta bị hủy, đau liên tục do myelin giây thần kinh A delta bị hủy. Bs A. Truiny và csv nghiên cứu 70 bệnh nhân bị đau cổ tay do hội chứng đau đường hầm ống cổ tay vì giây thần kinh giữa (median) bị chẹt. Dùng phương pháp đo thần kinh dẫn truyền NCS (Standard nerve conduction study) đo chức năng giây thần kinh không nhận cảm đau (non-nociceptive A beta), khoảng thơì gian da không nhận thấy cảm giác khi kích thích giây thần kinh ngón tay số 3 và số 5, và chức năng giây thần kinh nhận thức đau (nociceptive A delta). Đồng thời các tác giả cũng dùng hệ thống LEPs đo phản ứng khi giây thần kinh giữa (median) bị kích thích qua trung gian giây thần kinh nhận thức đau (nociceptive A delta). Giây thần kinh lớn chứa giây non-nociceptive và giây thần kinh nhỏ chứa giây thần kinh nociceptive. Kết quả cho thấy cảm giác đau từng cơn dẫn truyền giây thần kinh giữa (median) do chất myelin giây thần kinh không nhận cảm giác đau A beta bị hủy, trong khi đường hầm ống cổ tay bị đau liên tục là do chất myelin giây thần kinh nhận cảm giác đau A delta bị tiêu hủy. (Nguồn: Pain, June 18, 2009). Hội chứng đau đường hầm cổ tay do giây thần kinh giữa bị chẹt làm cho tê tay và yếu những bắp thịt tay.
Phần lớn nguyên nhân không rõ, có thể do di truyền, đôi khi do chấn thương, đàn bà có thai, bệnh tủy xương (multiple myeloma), dạng tinh bột bị thoái hoá (amyloidosis), phong thấp (rheumatoid arthritis), người khổng lồ (acromegaly), bệnh mucopolysaccharoidosis, và bệnh suy giáp trạng.
Đau cổ tay mà không bị tê tay thì chưa chắc đã phải là bệnh đau đường hầm cổ tay. Phần lớn mới bắt đầu xuất hiện khi ban đêm bệnh nhân thấy tê ngón tay hay tê bàn tay. Thường triệu chứng khởi đầu thấy ban đêm là bởi khi ngủ khuỷu tay co lại nên dễ bị chẹn thêm giây thần kinh giữa khuỷu tay.
Bác sĩ Trần Mạnh Ngô, E-mail: nmtran@hotmail.com;
Xin mời ghé thăm Y Dược Ngày Nay, www.yduocngaynay.com, Một Trang Web Y Khoa của người Việt viết cho người Việt.
Gửi ý kiến của bạn
